Тарих және құқық факультеті деканы

______ __________ 2011 жыл

мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын

студенттерге арналған

Орта ғасырлар тарихы
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

____________________________________________
Курс- ІІ

Семестр – ІҮ

Кредит саны – 3

Дәріс – 30 сағат

Практикалық сабақ – 15 сағат

Оқытушының жетекшілігімен

студенттің өзіндік жұмысы (ОЖСӨЖ) – 45 сағат

СӨЖ – 45 сағат

Емтихан – ІҮ-ші семестрде

Барлығы – 135 сағат

Орал 2011ж.

Пәннің оқу-әдістемелік кешені: Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық

(типтік бағдарлама атауы, қаласы, жылы)

университетінің жалпы тарих кафедрасында дайындалған. Автор: т.ғ.к.,

доцент Жұмағұлов Б.С. Алматы 2003.типтік бағдарлама негізінде құрастырылған.

Құрастырғандар: т.ғ.к., доцент Х.И. Қожабергенова, оқытушы Мырзабаева Б.М.

оқу- әдістемелік кеңесінің

төрағасы: ______________ Мырзабаева Б.М.

(қолы) (аты-жөні)

1. 
   Курс бағдарламасы.
   

Қожабергенова Х.И. т.ғ.к., доцент.

Дүниежүзілік тарих және әлеуметтік-саяси пәндер кафедрасы.

Сарайшық көшесі 34 үй. №3 оқу ғимараты 3 қабат, 304кабинет.

Орта ғасырлар тарихы.

Семестр 15 оқу аптадан және 2 апта сессиядан тұрады. Бір аптада 3 кредит сағат. Әр кредит сағат бір байланыс сағаттан (дәріс немесе практика) және 2 сағат ОЖСӨЖ - ден, СӨЖ – ден тұрады.

Кредиттің аптаға бөліну кестесі:

Сабақтар	Өткізу уақыты	Сабақтар	Өткізу уақыты
Байланыс сағаты 1 (1 дәріс)	50 минут	ОЖСӨЖ,СӨЖ	50 + 50 минут
Байланыс сағаты 2	50 минут	ОЖСӨЖ,СӨЖ	50 + 50 минут
Байланыс сағаты 3	50 минут	ОЖСӨЖ,СӨЖ	50 + 50 минут

Кредит саны – 3

Өту орны: № 3 оқу ғимараты, сабақ кестесі бойынша

Орта ғасырлар феодалдық қатынастардың тууы, қалыптасуы, гүлденуі және ыдырауының, қазіргі Европа мемлекттерінің және оның ұлттар мен ұлыстардың пайда болуы, адамзаттың дамуының маңызды кезеңі.

Орта ғасырларда римдік – католиктік, православиялық, протестанттық шіркеудің және Хрестияндық діни ілімнің негізі қалыптасады. Кейінгі антикалық немесе варварлықтан дамыған қалалық және рыцорлық мәдениет, университеттердің пайда болуы, Қайта өрлеу дәуірінде нақты көрініс тапқан гуманисттік көзқарастың тууына дейін қоғамның рухани дамуында тереңдеген өзгерістердің болуы. Сонымен қатар орта ғасырлар тарихы – шиеленіскен әлеуметтік қайшылықтар, қырғын соғыстар, отарлық жүйенің басталуы.

Курс мақсатымен міндеті: Орта ғасырлар тарихын оқу феодалдық құрылыстың дамуының жолдарын ашып беруге, оның әртүрлі елдерде пайда болуының ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік береді.

Орта ғасырлар тарихын оқу барысында студенттер мынадай негізгі білім жүйелерін игеруге тиісті:

- Орта ғасырлық саяси тарихпен, онда өмір сүрген негізгі мемлекеттік құрылымдармен, олардың әлеуметтік – экономикалық даму жағдайымен, діни ағымдар мен қозғалыстар тарихымен, ірі соғыстар мен толқулар тарихымен танысуы тиіс:

- Тарихи деректер мен жұмыс жасау, ондағы мәліметтерге дұрыс баға беру, сараптау;

- дұрыс конспект жасау;

- аса маңызды деген тақырыптардың сырын ашу, қажетті ғылыми қорытынды жасау сияқты дағдыларды игеруі керек.

Сондықтан орта ғасырлар тарихын оқытудың басты міндеті – студенттерде феодалдық қоғам жөніндегі жалпы ғылыми – теориялық білімді қалыптастыру.

Әрбір тақырыпқа қажет жоспар, әдебиет тізімі, техникалық оқу құралдары келтірілген. Семинар сабақтарында тарихи деректерді зерттеуде студент жауап іздеп отырған сұрақты дәл ашатын дерек мәліметтерін тауып алып, жұмыс дәптеріне түсіреді және студент өз түсініктерін береді. Семинар сабақтарына әзірлік тек деректерді талдау мен шектелмейді. Студент дәріс материалдарын монографияларды пайдаланады, бұл университет деңгейінде білім алудың маңызды шарттары

№ 1 дәріс

1. 
   История средних веков.\Под. ред. З.В. Удальцовой и И.С. Карпова М., 1991 г. Т.1,2
   
2. 
   Всемирная история. М.,1957 г. Т. 3.
   
3. 
   Неусыхин А.И. Проблемы европейского феодализма. М.,1974 г.
   
4. 
   Люблинская А.Д. Источниковедение истории средних веков. М., 1955 г.
   
5. 
   Хрестоматия по истории средних веков.\ Под.ред.С.Д. Сказкина. М., 1961 – 1963 г.г. Т. 1,2.
   
6. 
   Средневековая Европа глазами современников и историков.\Под ред. А.Л. Ястребицкой.М., 1995 г. Ч. 1-4.
   
7. 
   Орта ғасырлар тарихы. Ред. басқарған С.Д. Сказкин. Алматы 1976 – 1979. Т. 1,2.
   

№ 2 дәріс.

Кельт, герман тайпалары және олардың шаруашылығы. Тайпалардың қоғамдық – саяси құрылымы. Рим империясы территориясына герман тайпаларының басып кіру себептері. Варварлық корольдіктердің құрылуы.

1. Всемирная история. М., 1957 Т. 3.

2. Неусыхин А.И. Проблемы европейского феодализма. М., 1974.

3. Корсунский А.Р., Гюнтер Р. Упадок и гибель Западной Римской империи и возникновение германских королевств. М., 1984

4. История средних веков. \ Под ред. С.Д. Сказкина М., 1977. Т. 1.

5. История средних веков. \ Под ред. З. В. Удальцовой и И.С. Карпова. М., 1991 Т. 1.

№ 1 практикалық сабақ.

1. 
   Деректерге сипаттама.
   
2. 
   Ежелгі германдықтар шаруашылығы. (егіншілік жүйесі, мал шаруашылығы, қолөнер, алмастыру белгілері).
   
3. 
   Жер пайдалану сипатының өзгеруі және қауым эвалюциясы.
   
4. 
   Алғашқы қауымдық жүйенің ыдырауы және мүліктік, әлеуметтік теңсіздіктің қалыптасуы.
   
5. 
   Әскери демократия.
   

1. Энгельс Ф. Семьяның, жеке меншіктің және мемлекеттің шығуы. – Маркс К., Энгельс Ф. Шығ., Т. 21 ҮІІ тарау.

2. Грацианский Н.П.Из социально – экономической истории западноевропейского средневековья. М., 1960.

3. Неусыхин А.Н. Возникновение зависимого крестиянства как класса раннефеодального общества в Зап. Европе. ҮІ – ҮІІІ в.в. М., 1956. 7 – 23 б.

4. Жумагулова К.Т. Древнегерманское общество: проблемы и концепции. Алматы 1993

5. Жумагулова К.Т. Хозяйственная жизнь древних германцев в свете современных научных дисциплин. Алматы 1997.

6. Жумагулов К.Т. Проблемы возникновения и развития феодализма в Зап. Европе. А. 1996.

7.Неусыхин А.И. Проблемы европейского феодализма М., 1974. 218 - 225 б.

8. Қожабергенова Х.И. Орта ғасырлар тарихы оқу құралы. Орал 2004. 4 – 10 б.

9. Хрестоматия по истории средних веков.\ под ред. С.Д. Сказкина. М., 1961 – 1963. Т. 1

10. Орта ғасырлар тарихы. Алматы 1976 . Т. 1.

ОЖСӨЖ мазмұны: Батыс Рим империясындағы құлиеленушілік құрылыстың дағдарысының себептерін айқындау. Конспект жазу.

СӨЖ мазмұны: Ғұндар туралы мағлұмат іздестіру.
2 апта

1 кредит сағат

№ 3 дәріс

2. Классы и сословия средневекового общества. (Под ред. З.В. Удальцовой. М., 1988.

3. Проблемы развития феодальной собственности на землю. М., 1979.

4. Дворецкая И.А. Зап. Европа в 5 – 9 в.в. М., 1990.

5. Орта ғасырлар тарихы. Алматы 1976. Т.2.

ОЖСӨЖ мазмұны: Неусыхин А.И. «Проблемы европейского феодализма. М., 1974. Монографиясына қысқаша аннотация жазу.

Техникалық оқу құралдары: карта «Франкское государство в Ү – начале ІХ в.в.

СӨЖ мазмұны: феод, феодал – сөздікте анықтама беру.
2 кредит сағат

№ 4 дәріс

2. История Византии. М., 1967. Т. 1 – 3.

3. Литаврин Г.Г. Византийское общество и государство в Х – ХІ в.в. М., 1977

4. Удальцова З.В. Советское Византиноведение за 50 лет М. 1969.

5. Удальцова З.В. Италия и Византия в ҮІ в. М 1959.

Техникалық оқу құралдары: карта « ІҮ – ХІІ в.в. Византия».

ОЖСӨЖ мазмұны: Византия мәдениеті туралы баяндама жасау.

СӨЖ мазмұны: Християн діні туралы мәлімет жинақтау.
3 кредит сағат

№ 2 практикалық сабақ

1. 
   «Салий ақиқаты» - тарихи дерек.
   
2. 
   Франктердің шаруашылығы.
   
3. 
   Жерге меншік формасы және жер пайдалану.
   
4. 
   Қауым формасына сипаттама.
   

2. Маркс Ф, Энгельс Ф. Шығармалар жинағы 19 том, ҮІІ, ҮІІІ тараулар.

3. Неусыхин А.И. Возникновение зависимого крестьянства как класса раннефеодального общества в Западной Европе ҮІ – ҮІІІ в.в. М., 1956.

4. Қожабергенова Х.И. Орта ғасырлар тарихы оқу құралы. Орал 2004. б. 11 – 25.

5. Орта ғасырлар тарихы. Алматы 1976. 1 т.

6. Хрестоматия по И.С.В. \ Под ред. С.Д. Сказкина. М., 1961. Т. 1.

№ 5 дәріс

2. Колесницкий Н.Ф. Феодальное государство (Ү – ХҮ в.в.) М., 1992.

4. Всемирная история. М., 1957. Т 3.

5.Средневековая Европа глазами современников и историков. \ Отв ред. А.Л. Ястребицкая. М., 1995 Ч 1,2.

6. Политические структуры эпохи феодализма в Западной Европе. (ҮІ – ХҮІІ в.в.) Л. 1990.

ОЖСӨЖ мазмұны: 1 – 7 апта аралығында орындалатын реферат тақырыптарын беру, реферат талаптарын түсіндіру.

СӨЖ мазмұны: Реферат материалдарын іздестіру, жоспар құру.
2 кредит сағат

№ 6 дәріс

2. Городская жизь в средневековой Европе. М., 1987.

3. В.В. Стоклецкая – Теремкови. Основные проблемы истории средневекового города. Х – ХҮ в.в. М 1960.

4. Средневековая Европа глазами современников и историков. \ Отв. ред. А.Л. Ястребицкая. М. 1995. Ч. 2.

СӨЖ мазмұны: мэр, бургомистр, ратуша сөздеріне анықтама беру.

№ 3 практикалық сабақ

1. Дерекке сипаттама .

2. «Егіншілік заңы» мәліметтері шаруашылық жүйесі туралы.

3. Византия қауымындағы меншік формалары.

4. ҮІІ – Х ғ.ғ. Византия деревнясындағы мүліктік және әлеуметтік жіктеліс.

Әдебиет: 1. История Византии. \ Под ред. С.Д. Сказкина. М., 1967. Т. 1,2.

2.Удальцова З.В. Италия и Византия. в ҮІ в. М 1959.

3. Қожабергенова Х.И. Орта ғасырлар тарихы. Оқу құралы. Орал 2004. б. 25 – 39.

4. Средневековая Европа глазами современников и историков. \ Отв. ред. А.Л. Ястребицкая. М. 1995 Ч. 2, 1.

5. Советская Византиновведение за 50 лет. Удальцова З..В. М., 1969.

6. Всемирная история. М 1957. Т. 3.

№ 7 дәріс

1. История Франции. М., 1972. Т. 1.

2. Колесницкий Н.Ф. Феодальное государство (Ү – ХҮ в.в.) М., 1967.

3. М. Гофф Ж. Цивилизация средневекового Запада. М., 1992.

4. Средневековая Европа. М., 1993.

5. История ср. в. \ Под ред. Сказкина С.Д. М. 1977. Т. 1.

№ 8 дәріс

1. Крестиан Л.Е. История, география и культура Англии. М., 1989.

2. Авдеева К.Д. Внутренняя колонизация и развитие феодолизма в Англии. в ХІ – ХІІІ в.в. Л 1973.

3. Барг М.А. исследования по истории английского феодализма в ХІ – ХІІІ в.в. М., 1972.

4. Косминский Е.А. Исследования по аграрной истории Англии ХІІІ в. М – Л., 1947.

5. История средних веков.\ Под ред. З.В. Удальцовой и И.С. Карпова. М., 1991 Т 1.

№ 4 практикалық сабақ

1. 
   Тарихи деректерге сипаттама.
   
2. 
   Жерге феодалдық меншіктің қалыптасуы.
   
3. 
   Шаруалардың жерге меншік құқығынан айырылуы және тәуелсіздікке тартылуы.
   
4. 
   Каролингтер дәуіріндегі шаруа мәселесіндегі саясат және оның нәтижелері.
   

1. Неусыхин А.Н. Возникновение зависимого крестиянства как класса раннефеодального общества в Западной Европе. ҮІ – ҮІІІ в.в. М., 1956.

2. Неусыхин А.Н. Проблемы европейского феодализма. М., 1974.

3. Орта ғасырлар тарихы. А. 1976. Т. 1.

4. Қожабергенова Х.И. Орта ғасырлар тарихы. Оқу құралы. Орал 2004. б. 34 – 40.

5. Хрестоматия по истории средних веков.\ Под ред. С.Д. Сказкина М., 1961. Т. 1.

№ 9 дәріс

Феодалдық жер рентасы эвалюциясының алғы шарттары мен себептері, оның нәтижелері.

2. Грацианский Н.П. Из социально – экономической истории Западной европе Средневековая. М., 1960.

3. Сказкин С.Д. Очерки по истории Западной европы. Крестьянство в средние века. М., 1968.

4. Орта ғасырлар тарихы. А. 1976. Т. 1.

№ 10 дәріс

1. Колесницкий Н.Ф. Феодальное государство (Ү – ХҮ в.в.) М., 1967.

2. Майер В.Е. Деревня и город Германии в ХҮ – ХҮІ в.в. Л., 1979.

3. Сапрыкин Ю. М. История средних веков М., 1971.

4. Орта ғасырлар тарихы. А. 1976. Т. 2.

5. Смирин М.М. К истроии раннего капитализма в германских землях. М., 1969.

№ 5 практикалық сабақ

1. Деректерге сипаттама.

2. Поместье шаруашылығы.

3. Тәуелді шаруа категориялары

4. Үлестік жүйе және феодалдық рента.

5. Поместьені басқару жүйесі.

1. История крестьянства в Европе. Эпоха феодализма. В 3 т. М 1985 – 1986. Т 1 – 2.

2. Сказкин С.Д. Очерки по истории западно-европейского крестьянства в средние века. М., 1968.

3. Қожабергенова Х.И. Орта ғасырлар тарихы. Оқу құралы. Орал 2004. б.40 – 48.

4. Энгельс Ф. Франкский период. Соч. Т. 19.

5. Грацианский Н.П. Из социально – экономической истории западной европейского средневековья. М. 1960.