Тіршілік қауіпсіздігінің негіздері пӘні бойынша ТӘжірибелік сабақҚа арналған әдістемелік өҢдеу
жүктеу/скачать 4,68 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 12. Сабақты қорытындылау.
- Сабақтың тақырыбы: Бейбітшілік және әскери кезеңдегі төтенше жағдай.
- 1.Сағат саны
- 4. Оқыту әдісі
- 8. Тақырып бойынша білімін тексеру.
- 9. Жаңа сабақты түсіндіру
11. Жаңа тақырыпты бекіту. 15 мин (25%) Тесттік тапсырмаларды орындау: 1.Пайда болу көзіне байланысты ТЖ-дың жіктелуі - ... . |табиғи, техногенді, әлеуметтік, экологиялық |табиғи, техногенді, криминальді, экологиялық |табиғи, техногенді, әлеуметтік, өндірістік |техногенді, әлеуметтік, экологиялық, табиғи өрттер |табиғи, метеорологиялық, әлеуметтік, экологиялық 2.Жіктелуі бойынша жер сілкінісі ТЖ-дың ... түріне жатады. |табиғи |техногенді |экологиялық |әлеуметтік |метеорологиялық 3.Жіктелуі бойынша транспорт апаты ТЖ-дың ... түріне жатады. |техногенді |табиғи
|әлеуметтік |экологиялық |метеорологиялық 4.Жіктелуі бойынша соғыс ТЖ-дың ... түріне жатады. |әлеуметтік |табиғи
|техногенді |экологиялық |метеорологиялық 5.Жіктелуі бойынша өсімдіктердің жаппай өлуі ТЖ-дың ... түріне жатады. |экологиялық |табиғи
|техногенді |әлеуметтік |метеорологиялық 6.Жіктелуі бойынша вулканның атқылауы ТЖ-дың ... түріне жатады. |табиғи |техногенді |әлеуметтік |экологиялық |метеорологиялық 7.Жіктелуі бойынша өрт пен жарылыстар ТЖ-дың ... түріне жатады. |техногенді |табиғи
|экологиялық |әлеуметтік |метеорологиялық 8.Жіктелуі бойынша жануарлардың жаппай өлуі ТЖ-дың ... түріне жатады. |экологиялық |табиғи
|техногенді |әлеуметтік |метеорологиялық 9.Жіктелуі бойынша көшкін (оползень) ТЖ-дың ... түріне жатады. |табиғи |техногенді |әлеуметтік |экологиялық |метеорологиялық 10.Жіктелуі бойынша апат кезінде радиоактивті заттардың атмосфераға шығуы ТЖ-дың ... түріне жатады. |техногенді |табиғи
|әлеуметтік |экологиялық |метеорологиялық 11.Жіктелуі бойынша сел жүруі ТЖ-дың ... түріне жатады. |табиғи |техногенді |әлеуметтік |экологиялық |метеорологиялық 12.Жіктелуі бойынша ХҚАЗ лақтырмасы баравария ТЖ-дың ... түріне жатады. |техногенді |табиғи
|әлеуметтік |экологиялық |метеорологиялық 13.Жіктелуі бойынша атмосфераның ластануы ТЖ-дың ... түріне жатады. |экологиялық |табиғи
|техногенді |әлеуметтік |метеорологиялық 14.Жіктелуі бойынша БҚЗ лақтырмасы бар авария ТЖ-дың ... түріне жатады. |техногенді |табиғи
|әлеуметтік |экологиялық |метеорологиялық 15.Жіктелуі бойынша ғимараттардың құлауы ТЖ-дың ... түріне жатады. |техногенді |табиғи
|әлеуметтік |экологиялық |метеорологиялық
№2 Сабақ: Төтенше жағдай кезінде пайда болатын зақымдану ошақтарының сипаттамасы. Ядролы (радиациялы) зақымдану ошағының сипаттамасы 1.Сағат саны: 45 мин (100%) 2.Сабақ түрі: тәжірибелік 3.Сабақтың мақсаты: оқыту: төтенше жағдай кезінде пайда болатын зақымдану ошағының мінездемесін оқып-үйрену; тәрбиелік: үйренушілерді АҚ ұйымдастыру және төтенше жағдай шараларына қатысу кезіндегі азаматтық позиция мен ұмтылысқа тәрбиелеу; дамыту: тіршілік қауыпсіздігін қамтамасыз ету сұрақтары бойынша құзыретті болу; топта және топ арасында арақатынасын дамыту. 4. Оқыту әдісі: дискуссия, бейне материал көру, кіші топта жұмыс істеу, бірін-бірі үйрету,тесттік тапсырмаларды орындау. 5. Материалды-техникалық жабдықталуы: а)техникалық құралдар: мультимедиялық құрылғы, ПК. ә)көрнекі және дидактикалық құралдар: презентация,кестелер, бүктеме, плакаттар, суреттер.кеспе қағаздары, тест тапсырмалары. б) оқыту орны: 116 аудитория. 6. Әдебиеттер: Негізгі: (Н) 1. Баубеков С. Ж. Өмір қауіпсіздігі негіздерін оқытудың әдістемесі : оқу құралы: 0109000 - Тіршілік қауіпсіздік негіздері және валеология. - Алматы : Эверо, 2013. 2. Нәбиев Е. Н. Тіршілік қауіпсіздігі негіздері: оқу құралы. - Астана:Б.ж 2012. 3. Немеребаев М. Н. Тіршілік қауіпсіздігі: оқу құралы. - Алматы : Эверо, 2012. 4. Тайжанов С. Өмір қауіпсіздігі негіздері: оқу-әдістемелік құрал / С. Тайжанов. - Алматы : Эверо, 2010 5. Төтеншежағдайлардазардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсету жөніндегі халыққа арналған жаднама. 1 бөлім. Болуы ықтимал апат оқиғалары (Жер сілкінісі). Бір демалыс күнінің оқиғалары(Сәтсіз сапар) = Памятка населению по оказанию первой помощи пострадавшим в чрезвычайных ситуациях. Ч. 1 : жаднама. - Алматы : Б. ж., 2006. 6. Төтенше жағдайлардан зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсету жөніндегі халыққа арналған жаднама. 2-бөлім = Памятка населению по оказанию первой помощи пострадавшим в чрезвычайных ситуациях. Ч. 2 : жаднама . - Алматы : Б. ж., 2006. 7. Төтенше жағдайларда алғашқы медициналық көмек көрсетудi ұйымдастыру : оқулық / О. Д. Дайырбеков [ ж. б.]. - Шымкент : ОөмМА баспаханасы, 2000. 8. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений по курсу "Безопасность жизнедеятельности". Кн. 1: учеб.пособие / сост. А. А. Суровцев. - Алматы : Б. ж., 2005. 9. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений по курсу "Безопасность жизнедеятельности.Кн. 2; учеб. пособие. - Алматы : Б. ж., 2005. 10. Фефилова, Л. К. Безопасность жизнедеятельности и медицина катастроф : учебник для студентов средних мед.учеб. заведений. - М. : Медицина, 2005. 11. АлдешевА. А. Введение в сестринское дело. Безопасная больничная среда. Инфекционная безопасность и контроль:учебное пособие / А. А. Алдешев. - Шымкент : Б. и., 2005. 12. Саудабеков К. Е. Безопасность жизнедеятельности и формирование здорового образа жизни: учебное пособие. - Алматы :КазГЮУ, 1999. 13. ҚР АҚ ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулық – Алматы: 2000ж., 196 бет. 14. «Тіршілік қауіпсіздігі» курсы бойынша жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы, І кітап, Алматы: 2003ж. 240бет 15. «Тіршілік қауіпсіздігі» курсы бойынша жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы, ІІ кітап, Алматы: 2003ж. 240бет 16. Нәбиев Е. Н.Апат медицинасы: оқу құралы. - Астана : Б. ж., 2012. 17. ҚР Азаматтық қорғау республикалық оқу-әдістемелік орталығының тыңдаушыларына көмек ретінде ұсынылатын оқу құралы, Алматы: 2009ж. Қосымша: (Қ) 1. ҚР ТЖМ Азаматтық қорғау республикалық оқу-әдістемелік орталығының тыңдаушыларына көмек ретінде ұсынылатын оқу құралы: оқу құралы. - Алматы : Б. ж., 2012. 2. Ұйымдардағы төтенше жағдайлар және Азаматтық қорғаныс бойынша сабақтарға арналған оқу құралы: оқу құралы. - Алматы : Б. ж., 2012. 3. Төтенше жағдайлар және азаматтық қорғаныс : энциклопедиялық анықтамалық / бас ред. Б. Ө. Жақып. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2011. 4.ТЖ және Ақ саласындағы басшылық құрамының біліктілігін арттырудың Республикалық курстарының тыңдаушыларына көмек ретінде ұсынылған оқулық: оқулық. - Алматы : Б. ж., 2008. 5.ТЖ-да зардапшеккендерге психологиялық көмек көрсету бойынша жаднама. 3-бөлім = Памятка населению по оказанию психологической помощи пострадавшим в ЧС. Ч. 3-і:жаднама. - Алматы : Б. ж., 2008. 6. Төтенше жағдайлар жүйесінде қолданылатын орысша - қазақша терминдер сөздігі = Русско - казахский словарь терминов, применяемых в системе чрезвычайных ситуаций : сөздік. - Алматы : Б. ж., 2006. 7. Қазақстан Республикасының төтенше жағдайлар саласындағы заңдары : заңдар. - Астана : Б. ж., 2005. 8.Эвакуациялық шараларын ұйымдастыру және өткізу жөніндегі нұсқаулық : нұсқаулық. - Алматы : Б. ж., 2003 9.Пособие в помощь слушателям Республиканских курсов повышения квалифиации руководящего состава в области ЧС и ГО : учеб.пособие. - Алматы : Б. ж., 2008 10.Вандышев, А. Р. Безопасность жизнедеятельности и медицина катастроф : учеб. пособие . - Ростов н/Д : Изд. центр " Март", 2006.
Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақтың мақсаты мен міндеті. 8. Тақырып бойынша білімін тексеру. 15 мин (30%) Тақырыптың негізгі сұрақтары: 1. Ядролық (радиациалы) зақымдану ошақтарының сипаттамасы. 9. Жаңа сабақты түсіндіру: 7 мин (20%) 10.Ақпараттық материялмен жұмыс Ядролық (радиациалы) зақымдану ошақтарының сипаттамасы 
Биосфера қабатына өркениеттің техногенді қысымының ұлғаюына, халықтың тұтынушы шаруашылық іс-әрекеттері мен қаруланған қақтығыстары, табиғаттың негативті реакциямен жауап беруін тудырғанына назар аударту. Ірі масштабты табиғи және техногенді төтенше жағдайлардың катастрофалық өсуі, адам өлімдері мен орны толғысыз экологиялық зияндық жер планетасының адамдарына маңызды және мүмкін соңғы ескертуі. Табиғат пен байланысудың ноосфералы жолы әртүрлі төтенше жағдай себептері мен зақымдану факторларын зерттеумен байланысты. Ядролы (радиациялы) зақымдану ошағы деп ядролы қару, техногенді (өндірістік) апат (атом станциясы) әсерінен болған ауылшаруашылық жануарлары, өсімдіктер жаппай адамдар мен тұрғын үйлер зақымданған территорияны айтамыз. ҚР аумағына әртүрлі заттарды құрал жабдықтарды тамақтану заттары мен тағы басқа диверсиялы және бақылаусыз кіргізу (кеден қызметінің салғырттығы) фактісі радиоактивті зақымдану ошағының (зонасы) таралуына байланысты қарапайым немесе күрделілігіне алып келеді. Ядролық қаруды бірнеше мемлекеттер арасында қақтығыстар болған жағдайда қолдануы мүмкін. Ядролы оқ-дәрі жарылған кездегі пайда болған ошақты талқылайық. Ядролы зақымдану ошағы сипатталды: жарақаттанғандар сонымен зақымдану ошағының мөлшері мен әртүрлі радиациялы зақымданған аймақтар мен су алумен өртенген аймақтар мен тұрғын үйлер мен басқа ғимараттардың бұзылуымен ошақ мөлшері жарылыс түріне, күшіне, метрологиялық жағдайға, құрылыс сипаты мен аумақтың релефіне байланысты. Ядролы қарудың зақымдалу әсері, соққы толқынының механикалық әсері, сәулелендіру, радиациялы әсермен және радиоактивті зақымдануымен анықталады. Объектілердің кейбір элементтеріне электромагнитті сәуле (электромагнитті импульс) зақымдауыш факторы болып есептеледі. Ядро жаралыстың зақымдаушы факторлардың арасындағы энергияның таралуы жарылыс түрі мен шартына байланысты. Ядролы оқ дәрі жарылған кезде атмосфераға энергиясы таралатын 5 зақымдауыш фактор бөлінеді: соққы толқыны – 50% жарық сәулесі – 30-40% (орташа 35%) радияциялы – 4-5% аймақтық радиоактивті зақымдануы – 10-15% (көбіне 10%) электромагнитті импульс – 1% Ядролы жарылыстың зақымдаушы факторларының әсері адамдар мен объектілерге бір уақытта болмайды, сондықтан әсер ету ұзақтығы, зақымдану масштабы мен сипаттамасы бойынша әртүрлі болады. Соққы толқыны – таралу ортасына байланысты ауада, суда және топырақта (сейсможарылыс толқындары) ауадағы соққы толқыны реакция аймағындағы күшті энергия есебінен пайда болады, ал қысымы миллиард атмосфераға жетеді (105 млрд Па жетеді).Шоқ болған бу мен газ, кеңею жолында ауа қабаттарына қатты соққы беріп, үлкен қысымға дейін сығып, жоғары температураға дейін қыздырады. Сол ауа қабаттары кейін тұрған ауа қабаттарын орнынан жылжытады. Осылай ауаның ығысуы мен қозғалысы бір қабаттан екінші қабатқа өтіп, жарылыс ортасынан ауа соққы толқынын түзейді. Жарылыс орнынан (эпицентр) алыстаған сайын толқын таралуы төмендейді, ал соққы толқыны әлсірейді. Қашақтығы алыстаған сайын соққы толқыны кәдімгі акустикалық толқынға ауысып, таралу жылдамдығы қоршаған ортадағы дыбыс жылдамдығына жақындайды, 340 м/с. Орташа күштіліктегі ядролы жарылыста ауа соққы толқыны 1000м – 1,4с, 2000м – 4с, 3000м – 7с, 5000м – 12с өтеді. Соққы толқынының таралу уақытын есепке ала отырып, адам ядролы жарылысты көргеннен кейін, соққы толқыны келгенше жақын жерді паналауға (аймақ қатпары, арық және т.б.) сонымен, соққы толқынын зақымдауын азайтады. Соққы толқыны ядролы жаралудың негізгі зақымдағыш факторы болып есептелінеді. 
жүктеу/скачать 4,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|