Тақырып Ғылыми баяндаманы, эссені дайындау әдістері -2сағат

1.Баяндамалардың, эсселердің негізгі түрлері.

2.Ауызша түріндегі баяндамаларға талаптар.

3.Алдын-ала жоспарлау.

4.Жазбаша түріндегі баяндамалар және олардың ерекшеліктері.

5.Баяндаманы дайындау және оған тезис құрастыру.

Даяндама дегеніміз белгілі бір тақырыптың көпшілік алдында толық, терең мазмұнын ашатын ауызша баяндаудың бір түрі.

Баяндаманың мынадай түрлері болады: ғылыми баяндама және оқу баяндамасы. Оқу баяндамаларына мектеп баяндамалары, студенттік баяндамалар және т.б. оқытушы тапсырмасы бойынша дайындалатын баяндамалар жатады.

Ғылыми баяндама. Ғылыми қызметкерлердің ғылыми конференция, ғылыми семинарда өз нәтижелерін ұсыну үшін жазылады. Конференцияда көрсетілген баяндама тезистері конференцияның тезистер жинағында міндетті түрде жарияланады. Одан басқа, конференцияныңеңбектер жинағында автордың баяндама мәлімеьі арқылы жазылған мақаласы жариялануы мүмкін.

Оқу баядамасы. Жоғары және орта оқу орындарының оқушыларымен дайындалады. Оқытушы баяндама тақырыптарын дәріс пен семинарлық сабақтарда айтылмай, оқушының өзіндік танысуына берілетін мәлімет негізінде береді. Кейін оқушылар жазған баяндаманы тыңдау арқылы оқытушы өз дәрістерін толықтырып қана қоймай, оқушылардың оқу әдебиетімен және ғылыми мәтіндермен жұмыс істеуін бағалайды. Оқушы белгілі бір баяндаманы дайындау барысында, жаңа білім алыады, маңызды зерттеушілік танымын кеңейтіп, ғылыми танымның жаңа әдістерін меңгереді.

Баяндамаға қойылатын талаптар:

Баяндаманы дайындау күрделі зерттеу жұмысын қажет етеді . Ол келесі кезеңдерді қамтиды:

• 
  Ең маңыздысы және өзекті ғылыми жұмыс пен ғылыми мәтіндерді (кітаптар, мақалалар, диссертациялар және т.б. ғылыми зерттеулерді) берілгкн тақырып бойынша (оқу бағдарламасы болған кезде, тізімді оқытушы береді)
  
• 
  Танысқан мәлімет анализін баяндама тақырыбын деректер, пікірлер мен ғылыми жағдай көзқарасы бойынша белгілеу.
  
• 
  Танысқан мәліметті жалпылау және дәріс мәліметтерінің логикалық құрылысын ашық жоба формасы.
  
• 
  Баяндама мәтінін ғылыми стильге сай жазу.
  

Баяндама құрылымы, жеке және ғылыми жұмыстың ерекшелігі мен баяндама тақырыбына тәуелді, бірақ көп жағдайда үшке болінеді.

Кіріспе. Баяндама тақырыбы тұжырымдалады, ғылыми проблемма арасынан қарастыратын проблематиның орны анықталады, тақырып қарастырылатын мәліметке қысқаша шолу беріледі.

Негізгі бөлім. Баяндаманың негізгі мәліметінің, қажетсіз ауытқу мен қайталаулардан айырылған түрі.

Қорытынды. Қорытындылай отырып, нәтижелері шығарылады, қаралған мәселе мәні белгіленеді, т.с.с.

Мақсаты:

• 
  зерттеу не ғылыми жұмыс материалдарын шағын баяндама түрінде сауатты беру;
  

• 
  баяндамашының студенттік ғылыми-тәжірибелік конференциясында жемісті баяндауы;
  

• 
  студенттің студенттік ғылыми-тәжірибелік конференцияға қатысқаны үшін ғылыми жетекші жағынан оқуы бойынша қарыздарын, бонустық сынағын және/немесе емтиханын өтеуді алу.
  

Студенттік ғылыми-тәжірибелік конференцияға баяндама дайындау үшін материал ретінде келесілер болады:

• 
  студенттің ғылыми ізденістер жүргізу жағдайындағы жеке зерттеулерінің нәтижелері;
  

• 
  студентке аспиранттар және/немесе оқятушылармен ұсынылған материалдар;
  

• 
  тиісті үлгіде рәсімделген әдебиет көздері.
  

Баяндамашының ғылыми мәліметтерді дайындау барысындағы негізгі міндеті ретінде тыңдаушылар назарына ғылыми ізденістер барысында алған нәтижелер көлемін қысқа мерзімде кейде аса қиындыққа соғатын көрнекі материалдарды қолданумен түсінікті етіп жеткізу болып табылады.