Тјжірибелік сабаќтыѕ таќырыптары
табиғи сиреудің жылдамдығы –
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
orman biologiyasy met ukaz utebaeva b h
| табиғи сиреудің жылдамдығы –
жарық сүйгіш ағаш түрлерінен құралған сүрек діңдердің жасына қарай табиғи сиреуі, көлеңкіге төзімділерден жылдамырақ жүреді. - қалың сүректің шымылдығы астындағы өскіннің шығымынның өсу қарқыны мен ұзақтық дәрежесі – жарық сүйгіш ағаш түрлерінің өскіндері көлеңкіде тез жоыйлады, көлеңкеге төзімділердің өскіндері басылыңқы жағдайда болса да ұзақ уақыт өмір сүреді . - орман шымылдығы астындағы топырақтың жарықтану дәрежесі - жарық сүйгіштерде ол жоғары болса , ал көлеңкіге төзімділерде аз болады.Аумағы бойынша ағаштар саны бірдей болғанымен жарықтану дәрежесінің айырмасы 80-90 пайызға жетеді. Бақылау сұрақтары: 1. Орман үшін жарықтың маңызы қандай? 2. Ағаш түрлерінің жарыққа байланысты қандай топтары бар? Тақырып 5.1 Орман және жарық бойынша зертханалық жұмыс Мақсаты: жарықтың орманға тигізетін әсерін анықтау және орман үшін жарықтың маңыздылығын таныстыру. Жалпы түсінік Күн сәулесі энергиясы маңызды факторлардың бірі болып саналады. Күн сәулесінің негізгі бөлігін толқын ұзындықтары 170-тен 4000 нм дейінгі сәулелер құрайды. Бұл сәулелер спектрдің көрінетін (400-710 нм) бөлігін - 48% инфрақызыл сәулелерді (740-4000 нм) - 45%, ультракүлгін сәулелерді (100-400 нм) - 7% қамтиды. Рентген сәулелері және гамма сәулелену (100 нм дейін) 1% шамасында болады.Күн сәулесі толқынының 380-740 нм аралығындағы бөлігі фотосинтетикалық белсенді радиациясы болып табылады (ФБР). 19 Жарықтың өсімдіктер қауымындағы негізгі қызметі – фотосинтезді қамтамасыз ету. 6CО 2 + 6 H 2 O + 2820 кДж = C 6 H 12 O 6 + 6O 2 Онтогенездің әртүрлі стадияларында жарыққа талап өзгеріп отырады. Ювенильдік стадиясында жарыққа талап аз, ал жасы өскен сайын талап күшейеді, сосын қартаюына байланысты бірте-бірте төмендейді. Барлық ағаш тұқымдары (порода) шартты түрде екі топқа бөлінеді. Жарық сүйгіштер және көлеңкеге төзімділер болып. Жарық сүйгіш ағаш тұқымдары ұзақ көлеңкелікке шыдай алмайды, ал көлеңкеге төзімді ағаш тұқымдары жарық жеткіліксіз шымылдық астында ұзақ уақыт өсе алады. Осыны негізге алып зерттеушілер жарық сүйгіштік шкаласын жасады. Жарық сүйгіш дәрежесінің төмендеуіне байланысты ағаш тұқымдары былай орналасады: Балқарағай (Larix - лиственница) Қотыр қайың (Betula pendula - береза бородавчатая) Көктерек (Populus tremula - осина) Қараағаштар (Ulmaceae - Ильмовые) Кәдімгі қарағай (Pinus sylvestris - сосна обыкновенная) Үйеңкі (Acer - Клен) Қандыағаш (Alnus - ольха) Үлпек қайың (Betula pubescens - береза пушистая) Шаған (Fraxinus - ясень) Емен (Quercus - дуб) Жөке ағаш (Tilia - липа) Граб (Caprinus) Шамшат (Fagus - Бук) Шырша (Picea - ель) Самырсын (Abies - пихта) жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|