4.1«Тұлға әлеуметтік-психологиялық зерттеудің пәні ретінде»
Әлеуметтік психологая, жалпы психологиядағы "жеке тұлға" анықтамасына сүйене отырып, жеке түлға бір жағынан, қандай нақты топтарда әлеумеггік өсерлсрді қалай игерегіні, екінші жағынан қандай нақты топтарда өзінің олеуметгік мәнін қалай іске асыратынын анықтайды. Жеке түлғаны зерттеуде өлеуметтік психологиянъщ негізгі бағдары: жеке түлғаның топпен қарым-қатынасында, немесе жеке адамды топ мүшесі ретінде қарастыру. Әлеуметгік ттсихолоттар адамдардың көбіеі бір-бірін қалай бағалайды, бір-біріне қалай өсер етеді, әлеуметтік жащайлардың ықпалы көптеген адамдарды адамгершіліктік немесе қатыгездік көрсетуге қалай итермелейді, қалайша адамдар келісімпаз немесе тәуелсіз болады деген сүрақтарға жауаптар іздестіреді.
Егер де өлеуметтік психологаяда жеке түлғаны талдаудың түйіні — оның топпен өсерлесуі болса, онда ең алдымен қоғамның жеке түлғаға өсері қандай топтар арқьшы іске асырылатынын анықтау қажет. Ол үшін жеке адам даму барысында қандай микро-, макроортада болғанын қарастыру керек. Яғни, өлеуметтік психологияның дөстүрлі тіліне жүгінсек, бүл - өлеуметгену проблемасы.
Екінші жашнан, егер де жеке түлғаны қалыптастырудағы өсер етуші жүйелер қарастырылса, онда нәтиже қандай болады, жеке түлға басқалармен белсенді қарым-қатынасқа түскенде өзін қалай үстайды, немесе оның алеуметтік багдары қандай екенін қарастыру қажет.
Осы екі бағыт та өлеуметтік психологая галымының жалпы қисынынан туындайды жөне де осы бағытга өлеуметтік психологтар тарапьюан көптеген эксперименттік зерттеулер жүргізілген (әсіресе, шет елдһс ғалымдардың жетістікгері қомақты). Қазіргі кезде үшінші баіыт — жеке түлганың шеуметтік-психологиялық сапаларын талдау проблемасы да туындап отыр
Достарыңызбен бөлісу: |