Бақылау сұрақтары: 1. Тағамдық қоспалар қалай жіктеледі?
2. Тағамдық қоспаларға қойылатын талаптарды атаңыз.
№5 дәріс. Салмақ және энергия алмасу түрлері, заңдылықтары. . Тамақ өнімдерін өндіруде шикізатты физика-механикалық өңдеу әдістер. Дәріс жоспары: 1. Біртексіз жүйелердің және оларды бөлу, тұндыру, сүзу үдерістерінің жіктелуі.
2. Тамақ өнімдерін өндіруде шикізатты физика-механикалық өңдеу әдістер
3. Салмақалмасу үдерістері - абсорбция, адсорбция, кептіру
Тамақ өндірісі технологиясы физика, химия, биология сияқты ғылымдардың заңдылықтарына негізделген.
Технологиялық үдерістер туралы ғылым негізіне табиғаттың негізгі заңдары – салмақ сақтау заңы мен энергия сақтау заңы жатады.
Ал тамақ технологиясының негізі физика-химиялық, биохимиялық және микробиологиялық үдерістердің күрделі кешенінен тұрады. Көптеген технологиялық үдерістерді зерттеу барысында барлық өндірістер үшін ортақ нәрсе - шикізатты жартылай фабрикат немесе дайын өнімге айналдыратын энергия алмасу немесе салмақ алмасу екені анықталды.
Әсіресе технологиялық үдерістер жылулық энергияның алмасуымен жүзеге асырылады. Үдерістің қозғаушы күші деп қарастырылатын кеңістіктегі екі нүктенің потенциалы арасындағы айырмашылықты айтады. Ал технологиялық үдерістердің қозғаушы күші ретінде концентрациялардың айырмашылығы немесе химиялық потенциал айырмашылығы алынады. Жалпы көптеген үдерістердің қозғаушы күшіне механикалық күш жатады.
Біртексіз жүйелерді бөлу - біртексіз жүйелердің және оларды бөлу, тұндыру, сүзу үдерістерінің жіктелуі.
Біртексіз жүйе дегеніміз бір-бірінде өзара ерімейтін, екі немесе одан да көп фазалардан түзілген жүйелер. Біртексіз жүйелер әртүрлі дәрежедегі тұрақтылыққа ие және тек механикалық күш әсерінен ғана бөлінуі мүмкін. Тамақ өндірістерінде көптеген технологиялық үдерістер біртексіз қоспа түзу арқылы жүзеге асады, ары қарай оларды бөлу қажет болады. Мысалы, ауаны қатты материалды ұсақтау кезінде түзілген шаңнан тазарту керек.