Тур по Национальным паркам Алматинской области
жүктеу/скачать 93,53 Kb.
|
Бастауыш мектептегі математика сабағында дамыта оқыту технологиясы
| 1. Теориялық бөлім
1.1 Дамыта оқыту технологиясының теориялық негіздері Дидактикадағы оқыту әдістерінің астында мұғалім мен оқушылардың бірлескен іс-әрекетінің тәсілдерін түсіну әдетке айналған, оның көмегімен мұғалім тасымалдап, оқушы білім, білік, дағдыны меңгереді. Оқыту әдістерін таңдау бірқатар факторлармен анықталады: мектептің қазіргі даму кезеңіндегі міндеттері, оқу пәні, оқытылатын материалдың мазмұны, оқушылардың жасы мен даму деңгейі, сонымен бірге оқу материалын меңгеруге дайындық деңгейі. Оқыту әдістерін таңдауға студенттерді белгілі бір мамандықты игеруге дайындау, сонымен қатар мәселелерді шешу, әлеуметтік бейімделу әсер етеді. Оқыту әдістері – бұл мұғалім мен оқушылардың оқу міндеттерін шешуге бағытталған бірлескен іс-әрекетінің тәсілдері. Оқыту әдісін құралдардан ажырату керек. Әдіс әрекетпен тығыз байланысты және әрекеттен тыс жерде болмайды. Оқыту құралдары ретінде оқулықтар, кітаптар, анықтамалықтар, оқу құралдары, техникалық құралдар, сөздіктер, көрнекі құралдар қолданылады. Оларды әртүрлі мақсаттарда пайдалануға болады. Кез келген әрекетке қосыла отырып, олар қызметтің мақсатын орындауға мүмкіндік береді. Оқыту процесінде әртүрлі құралдарды қолдану іс-әрекет әдісінің өзін өзгертеді. [11, 25 б.] Сөздік әдіс – оның негізі сөз болса, мұғалімнің міндеті – сөз арқылы оқушыларға мәлімет беру. Ауызша қабылдау оқу жүйесінде жетекші орын алады, өйткені ол ең аз уақыт ішінде үлкен көлемдегі ақпаратты беруге мүмкіндік береді Ауызша оқыту әдісіне: әңгіме, лекция, түсіндіру, әңгімелесу, пікірталас, сонымен қатар оқулықпен өзіндік жұмыс кіреді. Әңгімелеу мен лекциядан (монологиялық әдістер) айырмашылығы, әңгімелесу мен дискуссия (белсенді әдістер) студенттерді материалды талқылауға қосуды көздейді, бұл олардың танымдық процеске қызығушылығын дамытады. Практикалық әдіс. Бұл әдістеме студенттердің белсенді практикалық әрекетін қамтиды. Оқытудың практикалық әдістерін келесідей көрсетуге болады: - жаттығулар (оқушылардың ақыл-ой немесе практикалық әрекеттерді орындауы, оның мақсаты белгілі бір дағдыны жетілдіретіндей меңгеру); - зертханалық және практикалық жұмыстар, оның барысында студенттер жабдықты немесе оқу машиналарын пайдалана отырып, кез келген құбылыстарды зерттейді; - дидактикалық ойындар - зерттелетін процестерді немесе құбылыстарды модельдеу. Көрнекі әдіс – оқу процесінде зерттелетін заттардың, процестердің немесе құбылыстардың мәнін көрсететін көрнекі құралдарды немесе басқа құралдарды пайдалануды қамтиды. Көрнекі әдістерді екі топқа бөлуге болады: - иллюстрациялар (сызбалар, кестелер, карталар); -демонстрациялар (бұл фильмдерді көру және эксперименттер жүргізуді қамтиды). Оқытудың эвристикалық немесе ішінара іздеу әдісі мұғалімнің сұрақ қоюын және студенттердің оған жауап іздеуін қамтиды. Осылайша, оқушылар «дайын» білімді алмай, шешімді іздеуге белсене қатысады, сол арқылы олардың ойлау қабілеттері дамиды. Эвристикалық оқыту әдістеріне әртүрлі сайыстар, зерттеулер, эсселер жатады. Сабақтардың эвристикалық формалары – эвристикалық сабақ, олимпиадалар, интеллектуалдық ойындар, шығармашылық қорғаулар, оқытудың интерактивті формалары. Проблемалық әдіс. Проблемалық оқыту деп қойылған проблемалық жағдаяттарды шешу түрінде өтетін оқыту түсініледі. Мәселе оқушылардың ойлау процестерін белсендіріп, оларды шешу жолын белсенді іздеуге ынталандыруы керек. Проблемалық оқыту әдісі білімді меңгерумен қатар студенттерге оларды алу жолдарын меңгеруге мүмкіндік береді: - іздену тәжірибесі; - талдау дағдылары; -өзіндік зерттеу әрекеті; - алынған ақпаратты ретке келтіру. Зерттеу әдісі. Бұл әдістің мәні мұғалімнің білімдерін студенттерге жеткізбейді, олар оны қойылған мәселені белсенді зерттеу процесінде алуы керек. Мұғалім мәселені құрастырады, ал оқушылар оны өз бетінше жүзеге асырады, гипотезаны алға тартады, оны тексерудің жоспарын құрастырады және қорытынды жасайды. Соның нәтижесінде ізденіс барысында алынған білім өзінің тереңдігімен ерекшеленеді, оқу процесі қарқынды жүреді, оқушылар қойылған мәселеге қызығушылық танытады. Түсіндіру және иллюстрациялық әдіс. Бұл әдіс оқытудың ең үнемді әдістерінің бірі болып табылады және оның тиімділігі ғасырлар бойы тәжірибеде дәлелденген. Әдістеменің мәні мұғалім ақпаратты біріктірілген құралдарды: ауызша және баспа сөзді, көрнекі және практикалық материалдарды пайдалана отырып ұсынады. Оқушылар ақпаратты қабылдайды және оны меңгеруге қажетті әрекеттерді орындайды - тыңдайды, көреді, оқиды, бұрын зерттелген материалмен салыстырады және есте сақтайды. Мұғалім сөзі – оқытудың ең қолжетімді және кең тараған құралы. Сөзді қолдануды үйренген мұғалім тіпті ең абстрактілі ұғымдарды, идеяларды балаларға түсінікті етеді. Ол сөздің көмегімен балалардың санасына өткеннің, адамзаттың тамаша болашағының, ғаламның құрылымының жарқын суреттерін оята алады. Сөз оқушылардың қиялын, есте сақтауын, сезімін белсендіреді. Оқудың бірінші кезеңінде балалар кітапты пайдалануды үйренгенше, сөз дерлік жалғыз дүниені тану құралы. Мұғалімнің әңгімесі. Бұл негізінен фактілік материалдарды қамтитын оқиғалардың жанды, бейнелі, эмоционалды көрінісі. Әңгімелеу дағдысын жетік меңгерген мұғалім оқушылардың белгілі бір жүйеде білім алуын, ой-өрісін дамытып, сөзді шебер қолдана білуін көрсетеді. Тақырыптың ерекшеліктеріне байланысты оқиғаның сипаты әртүрлі болуы мүмкін. Ең көп тарағаны әңгіме-баяндау – оқиғаларды баяндау, жазушылардың, тарихи тұлғалардың өмірі мен шығармашылығы туралы әңгіме және әңгіме-сипаттау – өсімдіктердің құрылысын, әртүрлі құрылғылар мен аппараттардың конструкциясын, композициясын сипаттау. заттар және т.б. [20, 40 б. ] Әңгіме. Әңгімелесу барысында мұғалім оқушылардың білімі мен практикалық тәжірибесіне сүйене отырып, сұрақтарды пайдалана отырып, оқушылардың жаңа білімді түсінуіне, меңгеруіне жетелейді. Әңгімелесу барысында студенттердің өз бетінше тұжырымдары мен дәлелдеулеріне кең мүмкіндік ашылады. Әңгімелесу мұғалімге оқу материалының дайындық сапасы мен игерілу тереңдігін анықтауға ғана емес, сонымен қатар әрбір оқушының қабілетін зерттеуге мүмкіндік береді. Мұғалім фронтальды әңгімеге көшкен кезде студенттер сөзбе-сөз өмірге келеді. Күшті оқушылар сұрақтарға тез жауап береді, олардың үлгісі орташа және әлсіздерді баурап алады, ал бірнеше минуттан кейін сыныпта жалпы жұмыс ынтасы билейді. Осындай белсенді жұмыстан кейін мұғалім оларды мақтауға лайық болғанда, студенттер қандай қанағаттанады! Әңгімелесуді мұғалім өткен материал мен жаңаның арасында байланыс орнату, жаңа білімді хабарлау, сонымен қатар оларды бекіту және тексеру үшін пайдаланады. [ 20 , 42 б. ] Бақылау әдісі. Қазіргі уақытта білім беру өмірмен тығыз байланыста болған кезде оқу-тәрбие процесінде бақылау әдісін қолданудың шекарасы айтарлықтай кеңейіп келеді. Табиғаттың сан алуан құбылыстарын, адамдардың еңбегін, қоғамдық өмірін, мұғалімнің бағыттап, ұйымдастырған бақылауларынсыз оқытуды өмірмен байланыстыру міндеттерінің ойдағыдай жүзеге асуын елестету мүмкін емес. Бақылау әдісін кеңінен қолдану қажеттілігі балалардың қоршаған шындық құбылыстарын тану процесін есепке алудан туындайды. Бақылау негізінде оқушылардың ой-өрісі қалыптасып, тереңірек,олардың білімі сенімдірек болады. Дұрыс орналастырылған бақылаулар балалардың ақыл-ой қабілетінің дамуына ықпал етеді. К.Д.Ушинский дұрыс айтқан: «Егер оқыту балалардың ақыл-ойының дамуына әсер ететін болса, онда ол олардың бақылау қабілетін жүзеге асыруы керек». [20, 45 б.] Қарапайым бақылауларды оқушы күнделікті жүргізеді. Олардың табиғаты әртүрлі болуы мүмкін: жағадағы балықтардың қозғалысын тексеру, өсімдіктердің өсуін бақылау, жануарларды бақылау және т.б.. Бақылауды оқытушы студенттермен бірге құрастырған нақты бағдарлама бойынша жүргізуге болады. Олар материалды зерттеуге алдын ала немесе қорытынды, қорытынды болуы мүмкін. Демонстрация. Бұл әртүрлі объектілердің, материалдардың, нұсқаулықтардың және эксперименттердің көрнекі көрінісі. Демонстрацияларды кеңінен қолдану оқушылардың оқу материалын қабылдауының бастапқы кезеңінде бірінші сигналдық жүйеге енуін қамтамасыз етеді және кейде сөз бен санадағы бейнелеу арасында туындайтын алшақтықты жоюға көмектеседі. Объектілерді, диаграммалар мен кестелерді, арнайы фильмдерді көрсету политехникалық білім беруді жүзеге асырудың құнды құралы болып табылады. жаттығу әдісі. Жаттығулардың сипаты мен әдістемесі пәннің ерекшеліктеріне, нақты материалға, зерттелетін мәселеге және оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты. Бірақ дидактика бірқатар жалпы ережелерді тұжырымдайды жаттығуларды өткізу. Бірінші ереже – оқушылардың санасына мақсат пен жаттығу тәртібі. Әртүрлі жаттығулар - оларды ұйымдастырудың екінші маңызды ережесі. Үшінші ереже - жүйелі жаттығу. Оның үстіне жаңа материалды түсіндіргеннен кейін жаттығулар жиі беріледі. Жаттығулардың күрделілігін біртіндеп арттыру оларды орындаудың келесі ережесі болып табылады. Жаңа материалды оқып болғаннан кейін бірден мұғалім типтік жаттығулар береді, онда оқушылар зерттейтін ерекшеліктер барынша айқын және көрнекті түрде көрінеді. Жаңа материалды оқушылар нық игерген кезде тапсырмалар мен жаттығулар беруге болады, ол үшін балалар пәннің басқа тақырыптары бойынша білімдерін пайдаланады. жүктеу/скачать 93,53 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|