Учебно-Методический Комплекс дисциплины (для преподавателя) включает следующие материалы
жүктеу/скачать 2,31 Mb.
|
| Ядро
Ядро – цитоплазма сияқты эукариодты клетканың негізгі органелласы. Белгілі пішінге ие болған ядро көк жасл балдырлар мен бактерияларда ғана жоқ, оларда ядро заты – нуклеопротеидтер клетка ішінде шашырап орналасады. Клетка ядросын 1831 жылы ағылшын ғылымы Роберт Броун ашқан. Ядроның пішіні паренхималық клеткаларда дөңгелек шар немесе эллипс, ал прозенхималық клеткаларда линза немесе ұршық тәрізді болып келеді. Өсмдіктің түріне, жасына, клетканың күйіне, ұлпалардың типтеріне байланысты ядроның мөлшері өзгеріп отырады. Ядро – клеткалардағы зат алмасу, өсу, даму, көбею, тұқым қуалау, сондай-ақ ондағы белоктардың, ферменттердің синтезделуін реттейді. Сондықтан клеткадан ядроны бөліп қарауға болмайды, онсыз клетка тіршілік ете алмайды. Ядроның химиялық құрамының негізгі заты – күрделі белокты протеидтер. Ядро белоктарының ішіндегі маңыздылары – нуклеопротеидтер, яғни нуклеин қышқылдарымен қосыла алатын белоктар – 22,6%, қалған белоктар – 51,3%, ДНК - 14%, РНК – 12,1%. Сондай-ақ ядро құрамына су және кальций, магний иондары бар. Ядро мынадай құрылымдық элементтерден тұрады: ядро қабықшасы (мембранасы), ядро шырыны немесе нуклеоплазма (латынша nucllus – ядро), оны кариолимфа деп те атайды (грекше «карион» - ядро), хроматин немесе ядрошық. Ядро жарық микроскопымен көрінбейтін мембранааралық кеңістігі бар қос мембранамен қапталған. Мембрана саңылаулары арқылы ядро мен цитоплазма, эндоплазмалық тор, т.б. органеллалар арасында зат алмасуы жүреді жүктеу/скачать 2,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|