Соланиндер – алқалар тұқымдастарының клетка шырынында болатын улы заттар. Олар картоптың өркендері мен гүлдері мен түйнектерінде кездеседі.
Пигменттер. Клетка шырынында кездесетін түрлі бояу заты пигмент деп аталады. Пигменттер көк, жасыл балдырларда едәуір алуан түрлі болып келеді.
Антоциан гликозидтерге жақын азотсыз қосылыстарға жатады. Антоциан суда, спиртте, бензинде ерімейді. Бұл пигмент клетка шырынының реакциясына байланысты өсімдікке алуан түрлі түс береді. Антоциан өсімдіктердің гүлдерімен жемістерінде ғана емес, барлық мүшелерінде: сабағы, жапырағы, тұқымдары және өскіндерінде де кездеседі. клетка шырынын сары түске бояйтын пигмент антохлор негізінен гүлдердің күлте жапырақтарында кездеседі. клетка шырынында сирек кездесетін пигменттер – антофеин. мұның түсі күңгірт қоңыр. Атбұршақ күлтесініңкүлте жапырақшаларында күңгірт дақтар осы пигментке байланысты. Пластид пигменттері суда ерімейді.
Илік заттар. Илік заттар гликозидтерге жақын, күрделі азотсыз қосылыстар. Илік заттардың дәмі кермек, тұтқыр және олардың өсімдіктерді микроорганизмдердің зақымдануынан сақтайтын антисептикалық қасиеттерге ие. Илік заттар анардың жемісінде, шайдың жапырағында және т.б. жиналады. Илік заттар медицинада дәрі-дәрмек жасау үшін қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
