Дәріс №3
Дәріс тақырыбы: Өсімдік ұлпалары
Қарастырылатын сұрақтар:
Жасаушы және жабын ұлпасы
Негізгі ұлпа
Арқаулық ұлпа
Дәрістің мақсаты:
Ұлпалар. Жасаушы, жабын ұлпасы. Олардың құрылысы, қызметі, бір-бірінен айырмашылығы мирестеманың өсімдік бойында кездесетін түрлері, атқаратын қызметі. Камбий құрылысы, құрамы, маңызы туралы түсіндіру. басқа меристемадан айырмашылығына көңіл бөлу. жабын ұлпасы құрылысы, құрамы, түрлері, айырмашылығы, атқаратын қызметі, эпидермис, тоз олардың бір-бірінен айырмашылығын суберин, легнин заттары олардың ролі усица оның құрылысы, қызметі және өсімдіктің экологиялық жағдайына байланысты өзгеруі.
Ұлпа туралы ғылымның негізін салған белгілі италян ғалымы М.Мальпиги мен ағылшын Н.Грю (1671) жылы болған.
Ұлпаларды негізінен мынадай алты топқа бөлінеді: меристемалық, жабындық, негізгі, арқаулық, өткізгіш және бөліп шығарушы ұлпалар.
Түзуші ұлпалар
Өсімдіктердің жануарлардан айырмашылығы сол, олар өмірінің соңына дейін өсуін тоқтатпайды және жаңа органдар түзіп отырады. Бұл жағдай өсімдіктердің белгілі бір жерлерінде түзіп қалыптасатын меристемалық ұлпалардың болуымен байланысты. Меристемалық ұлпа тығыз болып орналасқан клеткалардың тобынан тұрады. Мұндай клеткалардың қуысын цитоплазма толтырып тұрады, оның ортасында үлкен ядро орналасады, үлкен вакуольдері болмайды, клетка қабықшасы өте жұқа болып келеді және алғашқы қабықшадан тұрады. Меристемалық клеткалардың негізгі екі қасиеті болады – белсенді түрде болады және дифференцияланады, яғни басқа ұлпалардың клеткаларына айналады.
Достарыңызбен бөлісу: |
