Уп 042 01-2013-01 Редакция №1 от 05. 09. 2013

Жаратылыстану ғылымдар факультеті

Биология кафедрасы
ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Эволюциялық биология
«6М011300» – «Биология» мамандығы үшін

(магитратура)

Курс - 2, оқу формасы - күндізгі

СЕМЕЙ

Алғы сөз

- ҚР «Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты»;

- 5В011300 «Биология» мамандығының элективті пәндердің каталогі;

- 5В011300 «Биология» мамандығының оқу жұмыс жоспары;

- СТУ 042-ГУ-4-2014 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;

- ДП 042-1.01-2014 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы және мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.

.

1. 
   ӘЗІРЛЕГЕН
   

Жұмыс жетекшісі, доцент «_____»______2015 ж.

____________________________________ Карипбаева Н.Ш.
2. ҚАРАСТЫРЫЛДЫ

Оқу бағдарлама Биология кафедрасы отырысында қарастырылды

«____»___________ 20___ж.№____хаттама

Кафедра менгерушісі______Садыкова Р.А

3. 
   МАҚҰЛДАНДЫ
   

мақұлданды «____»___________ 20___ж. №____ хаттама

Төрайымы____________ Абдишева З.В.
4. РЕЦЕНЗЕНТТЕР

Силыбаева Б.М., б.ғ.к., Казахский государственный инновационный

университет
5. БЕКІТІЛДІ

Оқу-әдістемелік ісінің проректоры

ОӘК төрайымы____________ Искакова Г.К.

6. БІРІНШІ РЕТ ЕҢГІЗІЛГЕН

Мазмұны

1. 
   Түсіндірме жазба
   
2. 
   Пәннің әрекеті
   
3. 
   Пәннің мазмұны
   
   1. 
      Микромодуль (1 блок)
      
   2. 
      Микромодуль (2 блок)
      
   3. 
      Микромодуль (3 блок)
      
   4. 
      Микромодуль (4 блок)
      
   5. 
      Микромодуль (5 блок)
      
4. 
   Пәннің оқу әдістемелік және ақпараттық қамту
   
5. 
   Материалдық-техникалық қамтамасыз ету
   

«Эволюциялық ілім» пәні «5В011300 – Биология мамандықтарына арналған. Бұл пән жараылыстық пәндер ішінде негізгі орынды алады және биолог мамандардың кәсіби дайындықтарының теориялық деңгейін анықтайды.

Қазіргі заман эволюция ХХ-гасырдан қалыптасқан жэне одан кейінгі гылымдардың гылыми зерттеу жүмыстарында талданып дэлелденген эволюцияның синтетикалық теориясы болып табылады. Биологиялық ғылымдар жүйесіндегі эволюция теориясының ерекше орыны, оның анализдеуші, синтездеуші сипаты жэне методологиялық багыттылыгы, бұл ілімді жогары оку орындарында оқытудың маңызды екендігін көрсетті. Эволюция ілімі студентгердің диалектикалық материалистік көзқарастарын қалыптастырады, биологиялық ойлау қабілетін арттырады, ой ерісін кецейтеді, оларға табиғат құбылыстардың статистикалық эдіс арқылы зерттеуді ұйретеді жэне табиги құбылыстардын себепсалдарлы байланыстарьш түсіндіреді. Студенттердің эволюция теориясьш игеруі, олардың қазіргі заман биологиясьшдагы күрделі материалдарды өз беттерімен талдау, синтездеу қабілеттерін дамытады.
Пәннің оқыту мақсаты:

• 
  Студенттердің табиғатқа және адамға деген диалектикалық материалистік көзқарастарын қалыптастыру;
  
• 
  Биологиялық ойлау қабілетін арттыру;
  
• 
  Ой өрісін кеңейту;
  
• 
  Студенттерді табиғат құбылыстардың статистикалық әдіс арқылы зерттеуді үйрету;
  
• 
  Табиғи құбылыстардың себеп-салдарлы байланыстарын түсіндіру.
  

• 
  Эволюциялық ой пікірлердің тарихымен кең көлемде таныстыру;
  
• 
  Популяцияның өзгеруінени бастап түр түзілумен аяқталатын эволюциялық процестің барлық буындарын зерттеу;
  
• 
  Эволюциялық ғылымның негізгі проблемаларының теориялық зерттеулерін дамыту;
  

Пәнді меңгергеннен кейін мынаны білу керек:

• 
  Эволюция ілімі студенттердің диалектикалық материалистік көзқарастарын қалыптастырады, биологиялық ойлау қабілетін арттырады, ой өрісін кеңейтеді;
  
• 
  Студенттерге табиғат құбылыстарының статистикалық әдіс арқылы зерттеуді үйретеді және осы құбылыстардың себеп-салдарлы байланыстарын түсіндіреді;
  
• 
  Студенттердің эволюциялық теориясын игеруі;
  
• 
  олардың қазіргі заман биологиясындағы күрделі материалдарды өз беттерімен талдау, синтездеу қабілеттерін дамытады.
  
• 
  Эволюциялық ғылымның негізгі проблемаларының теориялық зерттеулерін дамыту;
  

1. 
   әлеуметтік-гуманитарлық және экономикалық ғылымдардың бағытын, адамдар арасындағы қатынасты реттеуші этикалық және құқықтық нормаларды, осы білімді өзінің кәсіптік қызметінің әртүрлі облыстарында қолдана білуі; еңбекті ұйымдастырудың ғылыми негізін, ақпаратты жинау және өңдеуді; педагогикалық, психологиялық және әдістемелік нормаларды, оқыту және тәрбиелеу тәсілдерін; мектептің және жоғары оқу орнының бағдарламасы бойынша қазіргі заманғы ғылыми және оқу материалын білуі керек.
   
2. 
   ақпараттық технологияларды меңгеру қабілеттілігі, ақпараттың барлық түрлерімен жұмыс істеу, қажетті ақпаратты өз бетінше іздеп, талдап және сұрыптап ұйымдастыру, түрлендіру, сақтау, жеткізу;
   
3. 
   магистратура білім жалғастыруға елімізде және әлемде болып жатқан әлеуметтік-саяси процестер, ғылым техниканың әртүрлі облыстарындағы даму бағыттары туралы айқын көзқарасы болуы
   

1. 
   Мемлекеттік стандартпен қамтылған университеттік білім берудің бакалавр сатысының көлемі бойынша эволюциялық ілімнің негізгі сұрақтарын білуі керек;
   
2. 
   Орта және арнайы орта оку орындарында биологиялық пәндерді оқыту әдісін, материалдарын даиндауды, мектеп жанындағы телімді құруды биология үйірмесінің жұмысын ұйымдастыруды менгеру;
   
3. 
   микроскоппен жұмыс жасауды; гистологиялық препараттарды, жануарлардың негізгі ұлпаларының жүйесін талдауды; муляждарда және микропрепаратта онтогенездің негізгі этаптарын анықтауды, сызбанұсқа, суреттерде микрофотографияны бағдарламаның талабына сәйкес талқылай білу.
   

Эмбриология, генетика, цитология, гистология, адам анатомия, зоология, ботаника, өсімдіктер систематикасы.

Қазақстан биоресурстары, молекулалық биология, педагогикалық практика.

Пәннің жалпы енбегі 3 кредит, оның ішінде дәрістер – 1 кредит 15 сағат ), зертханалық сабақ – 2 кредит (30 сағат). Оқытушының өздік жұмысына 22,5 сағат беріледі.

I- БӨЛІМ. ЭВОЛЮЦИЯЛЫҚ ИДЕЯЛАРДЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ. ДАРВИН ДӘУІРІНЕ ДЕЙІНП КЕЗЕНДЕ ЭВОЛЮЦИЯЛЫҚ ИДЕЯЛАРДЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ ЖӘНЕ ДАМУЫ.

Антик дэуір философтарыныц / Гераклит, Эмпедокл, Аристотель Лукреций, Теефраст, Демокрит т.б./ ецбектеріндегі эволюциялық идеялар. Орта пасырлар дэуірінде Европада гылымның тоқырауы / гылымиың дамуындагы метофизикалық дэуір жэне креоцинистік кезқарастардың устем болуы/. Орта гасырларда Түркістанда мэдениет пен гылымның дамуы. Әбу Насыр Әль-Фараби, Әбу Әлі Ибн Сина, Мұса Әл-Хорезми, Әбу Райхан Беруни, Ұлық-бек, Махмұт Қашқари, Жусіп Хас Хажип Баласагуни т.б. еңбектеріндегі эволюциялық көзкарастар. Қайта өрлеу дэуірінде Түркістанда, Европада гылымның даму дәрежесі эволюциялық идеялардыц қалыптасып даму үшін қажетті материалдардың жинақталуы. Тірі табиғаттың тұтастыгы жэне дамуы жайлы көзқарастарды қалыптастыруда Д.Рей, К.Линней, Ж.Л.Бюффон, К. Вольф, М.В.Ломоносов т.б. гылымдар еңбектерінің мацызы. Трансформизммен креационизмнің преформизим меи эпигенездің куресі.

Ж.Б.ЛАМАРКТІҢ ЭВОЛЮЦИЯЛЫҚ КОНЦЕПЦИЯСЫ.

Ж.Б.Ламарктің дуннеге көзқарастарының философияның иегізі. Табигаттың эволюциялык жолмен даму идеясы. Эволюция себептерін баяндау: градация принципі, сыртқы орта факторларының эсері, тікелей; бірден бейімделу «Заңдары», мушелердің жаттыгуы жэне жаттықпауы, жүре пайда болган белгілердің пайда болуы. Ламарктің түр жэне адамның лайда болуы жайлы көзқарасы. Ламарктің эволюциялық концепциясын талдау.

Ч.ДАРВИННІҢ ЭВОЛЮЦИЯЛЫҚ ТЕОРИЯСЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫНДАҒЫ ЖАЛПЫ АЛҒЫ ШАРТТАР.

а/ ХІХ-гасырдың І-ші жартысында Аиглияда жүзеге асқан қогамдық экономикалық езгерістер.

б/ ХІХ-гасырдың І-ші жартысында жаратылыстану гылымдарының даму дэрежесі/ систематика, салыстырмалы анатомия, эмбриология/

в/ХІХ-гасырдың І-ші жартысында ауыл шаруашылык практикасының дамудэрежесі. Ч.ДАРВИННІҢ ЭВОЛЮЦИЯЛЫҚ ТЕОРИЯСЫ Ч.Дарпииің өмірбаяны жэңе еңбектері. «Турлердің тегі» еңбегіндегі /кітабындагы/ . негізгі кагидалар. Мәдени формалардың эволюциясын дэлслдеу. Дарвиннің озгергіштік формалары, заңдылықтары жэне себептері жайлы көзкарастары. Айқын жэне айқын смес, ара қатьшстық /корреляциялық/ жэне компенсациялық өзгергіштіктер. Үй жануарлары түқымдары мен мэдени осімдіктер сорттррының шыгутегін талдау. Доместикация ілімі. Монофилия жэне полифилия принциптері. Қолдан сүрыптау ілімі. «Санасыз» жэне методикалык сүрыптау. Сүрылтау кұбылысын кушейтетін факторлар. Туркі халықгарының «саиасыз» сұрыптауды практнкада пайдалаиуы /жергілікті сорттар мен тұқымдарды қалыптастыруы/. Табигигаттагы турлердің озгергіштігіи дэлелдеу. Табиги турлер эволюциясына эсер ететін негізгі факторлар. Тіршірлік үшін күрес жэне табиги сүрыпталу ілімдері. Тіршірлік ушін курестің алгы шарттары жэне формалары.

Ч.ДАРВИННЕН КЕЙІНГІДӘУІРДЕ ЭВОЛЮЦИЯ ІЛІМІНІҢ ДАМУЫ.

Эволюциялық палеонтологияның дамуы /В. О. Ковалевский, И.И. Мечников/ жэне
морфологияның / Э. Геккель, Ф. Мюллер, А. Дорн/ қалыптасуы. Биогенетикалық заң.
Үштік параллельділік принципі /эдісі/. Филогенетикалық шежірені құру. ■
Экологиялық зертгеулер. Пассивті қоргану бейімділіктерін эволюциялық көзқарас
түргысынан зерттеу / Г. Бэтсон жэие А. Уоллестің зерттеулері/, морфологиялық
адаптацияларды тэжірнбе арқылы зерттеу /Н. Ф. Леваковский, Ш. Боньс, В. Ру /,

экологиялық- физиологиялық багыт / К. А. Тимирязевтің зертгеу жүмыстары /.

Эволюциялық Биологиядагы үш агым / классикалық - дарвинизм, ломарктік - дарвиндік, неодарвиндік /.

Ф. Добжанскиннің, И. И. Шмальгаузеннің, Э. Майрдың, Д.Г.Симпсонның зерттеу жүмыстарып кысқаша снпаттау. Озгергіштіктің молекулалық негізін зерттеу барысындагы жетістіктер. Эволюция процесінің генетикалық механизмі. Эволюцияныц экологиялық факторларын зерттеу. Эволюцияның синтематикалық теориясына / ЭСТ/ жалпы сипаттама.

таксономиялық, генетикалық, молекулалы. биологиялық, физиологиялық, селекциялық

Микроэволюциялык процестерді зерттеудегі қазіргі уақытта қолданылатын эдістер / генетикалық, морфологиялық, экологиялык/. Макроэволюцияны зерттеу эдістері: үштік параллельділік эдісі, экологиялық- морфологиялық эдіс.

III. БӨЛІМ. МИКРОЭВОЛЮЦИЯ ІЛІМІ.

Микроэволюция ұгымы. Микроэволюция ілімініц қалыптасуы, оның зергтейтін мэселелері жэне эдістері эволюция ілімініц дамытудагы маңызы. Тұқым қуалайтын озгергіштік- эволюцияның элемеіітарлы материалы. Өзгергіштік тірі организмдерге тэн жалпы ерекшелік. Мутация-эволюция процесінің негізгі материалы. Мутацияның эртүрлі формаларыкың эволюциядагы маңызы. Мутацияның көрініс беруі генотипті фонга байланысты. Комбинативті өзгергіштік жэне оның эволюциядагы ролі. Мейоздың эволюциядагы маңызы. Кроссинговер жэне оның рекомбинация қүбылысындагы ролі. Эукариоттардың жэне прокариоттардың эволюциясында генетикалық матерналды комбинациялайтын жыныстық жэне басқа да процестердің маңызы. Реакция нормасы жэне адаптивті норма ұгымдары. Адаптивті модификациянык эволюциядагы мацызы

ПОПУЛЯЦИЯ-ЭВОЛІОЦИЯНЫҢ ЭЛЕМЕНТАРЛЫ ҚҰРЫЛЫМЫ.

Популяция үгымы. Популяцияныц критерилері. Популяцияның түрлері / клональды
жэне панмиксиялык/. Популяцияныц генетикалық қүрылымының эртүрлілігі-

эволюциялық өзгерістердің алгы шарты. Популяцияның генофонды жайлы ұгым.

зиологиялық ерекшеліктері / эволюцияның элементарлы бірлігі, кұрылымы ретінде / . Түркі халықтарынын табиги топтар жайлы көзқарастары.

ТҮРДІҢ ПАЙДА БОЛУЫ - МИКРОЭВОЛЮЦИЯ НӘТИЖЕСІ.

Жаңа түрлердің қалыптасу жолдары. Аллопатрикалық жэне симпатрикапық жолмен түрдің пайда болуы. Негіздеуші принцнпті. Түрдің пайда болуында будандасумен полиплоидияның ролі ( бидай, қара өрік, рябинокизильник-шетен, қызылтал). Агымды, партеногенетикалық жэне өздігінен үрықтанатын формалы жаңа түрлердің пайда болуы. Эволюция ілімінің табиги популяцияларды басқарудагы, табиғат ресурстарын коргау жэне тиімді пайдалану проблемасын шешудегі маңызы.

Элементарлы факторлар жайлы түсінік. Мутация' процесін эволюцияның элементарлы факторлары ретінде талдау. Генетикалық камбинаторика жэне оның эволюциядагы ролі. Популяция толкынының типтері жэне олардың эволюциядагы ролі. Оқшаулану популяциялардың арасындагы генетикалық айырмашылыктарды күшейтетін фактор. Оқшаулану типтері /Кеңістік, биологиялық жэне т. б. / , олардың сипаттамасы жэне маңызы.

Табиги сұрыптау ұғымы. Табиги сұрыпталудың алгы шартты особьтардың гетерогенділігі, тіршілік " қысымы" , ягпи организмдердің геометриялық прогресс принципі бойыпша кобею мүмкіндігі жэне тіршілік үшін күрес / . Тіршілік үшін күрес ұгымы. Биогеоценоз — тіршілік үшін күрес аймагы. Тіршілік үшін күрестің жэне элиминацияның формалары. Тіршілік үшін күрес табиги сұрыптауының негізі. Табиги сұрыптаудың сандық сипаттамасы: сүрыптаудың коэффицеңті, тиімділігі, жьшдамдығы. Сұрыптау жылдамдыгының популяциядагы особтардың генетикалық эртүрлілігіне байланыстылыгы, сұрыптаудың механизмі, обьектісі жэне эсер ету сферасы. Сұрыптау эсерініц мысалдары. Модельді популяцияларда сұрыптаудың эсерін тэжірибе жолымен дэлелдеу. ( Е. Паультониың, М. Беляевтің, В. Сукачевтің т. б. зерттеу жүмыстары). Сұрыптаудың қысымы жэне векторы жайлы ұгым. Сұрыптаудың зерттеу эдістері. (генетикалық тэжірибелер, математикалық модельдеу т. б. ). Табигаттагы сұрыптауды популяциялық-экологиялық жэне популяциялық-морфологиялық зерттеулер арқылы талдау. Сүрыптау эсерінің статистикалық сипаттамасы. Табиги сұрыптаудың негізгі формалары: тұрақтандырушы, қозгаушы жэпе дизруптивті (жіктеуші), жыныстық сүрыптау. Жеке жэне топтык сұрьштау. Табиги сұрыптаудың эволюцияның басқа факторларының арасындагы орны. Табиги сүрыптау мен "санасыз" сұрыптау арасыпдагы байланыстылық.

Адантация ұгымы. Адаптациялардың ■ классификациялары. Қарапайым қоргану құрылымдары ( тас қабық немесе сауыт, қорга- ныш рең, тікенек, шанышқы, мимикрия жәііе т. б.) жэне олардың эволюция процесінде пайда болу, жақсару жолдары. Күрделі адаптациялар. Күрделі мүшелердің құрылысы. Насиком қоректі осімдіктер жэне осімдіктердіц қозгалысы, түрлердің озара бір-біріне бейімделуі табиғи сұрыптау эсерінің нэтижесі. Адаптацнялардың салыстырмалы сипаты. Адаптациялардың классификациясы ( пайда болу тегі, эртүрлі ортага сэйкестілігі, эволюциялық масштабы жэне т. б.). Эволюцня теориясыныц адаптацня пайда болу проблемасын шешудегі методологиялық маңызы.

Макроэволюция үгымы. Макро- жэне микроэволюциялардың үқсастықтары мен айырмашылықтары. Макроэволюция жэне микроэволюция .

ФИЛОГЕНЕТИКАЛЫҚ ТОПТАРДЫҢ ЭВОЛЮЦИЯСЫ.

Филогенездік негізгі формалары: Филетикалық эволюция, дивергенция, конвергенция жэне параллельдік. Бүл процестердің биологиялык маңызы. Филогенетикалық топтар эволюцияның қагидалары: эволюцияның қайтымсыздыгы ( Л. Доло). Прогрессивті бейімделу ( Ш. Дептере), бейімделген ататектер пайда болу ( Э. Коп), адаптационегез фазаларының алмасуы( И. И. Шмалыаузен, Б. С. Матвеев), адаптивті радиация ( Г. Ф. Осборн), биологиялық системалар интеграциялануының күшеюі ( И. И. Шмальгаузен).

МҮШЕЛЕРДІҢ ЖӘНЕ ФУНКЦИЯЛАРДЫҢ ЭВОЛІОЦИЯСЫ.

Организмнің біртұтастыгы жэне оның мүшелерінің салыстырмалы автономдылыгы. Мүшелердің филогенетикалық озгерістерінің негізгі алгы шарттары: мүшелердің мультифункционалдылыгы жэпе функцияяардың сан жагынан өзгеруі. Мушелер мен функциялардыц езгеру принциптері: негізгі функцияның күшеюі, нашарлауы, функция санының азаюы, функция санының кобеюі, мүшелермен функциялардың жіктелуі, мүшелердің полимеризациясы, мүшелердің олигомеризациясы, функциялардың алмасуы, адаптивті нормалардың алмасуы ( А. Дорн, К. Клейненберк, А. Н. Северцов, И. И. Шмальгуазен, В. А. Догель жэне т. б. эерттеу жүмыстары). Филогенездегі мушелер жүйелер езгеруінің озара байланыстылыгы ( филетикалық эволюция). Гетеробатмия жэне компенсация принциптері. Мүшелерінің рудименттену жэне редукпиялану себептері мен миханизмдері. Атавизмдер. Мүшелер мен функцияның эіюлюциялану қарқыпдылыгы. Өртүрлі мүшелер мен функциялардың эртүрлі жылдамдықпен эволюциялануы (Дж. Симпсонның, А. Л. Тахтаджанның жэне басқа галымдардың зерттеулері).

ОНТОГЕНЕЗ ЭВОЛЮЦИЯСЫ.

Онтогенез эволюциясы жайлы жалпы түсінік. Онтогенездегі организмнің біртұтастыгы. Организмдердің тарихи езгеруінде корреляцияның (геномдық, морфогенетикалық) жэне координацияның (топографиялық жэне биологиялық, динамикалық ) маңызы. Онтогенездің эмбриондануы. Автономдану - онтогенез эволюциясының негізгі багыты. Неотения жэне фитализация. Метоморфозданьш және тура даму. Онтогенездіц канализациясы ( И. И. Шмальгаузен, К. Уодинктон жэне т. б. ). Онтогенез- филогенездің негізі. Филэмбриогенез ілімі ( А. Н- Сверцов). Рекапитуляция ілімі. Эволюциялық прогресс. Прогресс туралы түсінік. Прогрессивті даму критерилері ( морфологиялық, экалогиялық және т. б. ) Прогресс қүбьшысын классификациялау (шексіз, биологиялық, топтық жэне т. б. ) олардың сипатгамасы, критерилері жэне арақатынасы. Шексіз прогресс тіршілік дамуының магистральді жолы. Салыстырмалық прогрессивті өзгерістердің негізгі сипаттамасы (Ф. Энгельс). Антропогенез. Адамның пайда болуы жайлы түсініктің дамуы. Адамзаттың пайда болуы шексіз прогрестің нэтижесі. Адамның жануар дүниесіндегі орны. Адамның жануардан пайда болгандыгын дэлелдеитін зоологиялык, антропологиялық, генетикалық жэне баска салалардагы деректер. Антропогенездің негізгі дэуірлері. ( Дриопитектер, рамапитектер. Австралопитектер. Епті адам - Ното НаЫІіз, тік журетін адам Ното- егесшз, архантроптар, неандерталь адамы полеонтроптар кроманьон адамы-саналы адам неонтроптар) жэне олардың сипаттамалары, ұқсастықтары мен айырмашылықтары. Саналы адам эволюциясының негізгі дэуірлері . Антропогенездіц биологиялық жэне элеументтік факторлары жэне олардың эсер ету ерекшеліктері. Адамның пайда "болган орталықтары ( ортаиы ) жайлы жорамалдар. Адам нэсілдері жэне олардың қалыптасу жолдары. Қазіргі замандағы адам нэсілдерінің эволюциялық-^енетикалық біртүтастыгын дэлелдеу. Әлеуметтік дарвинизмді сынаужэне нэсілшілдік. Қазіргі заман адамның эволюциялану ерекшеліктері. Түркі" халықтарының, соның ішінде қазак халқының генофонды жақсартудагы практикалық эрекеттер. Адамның пайда болуы жайлы жорамалдар.

БИОСФЕРА ЭВОЛЮЦИЯСЫ. НООСФЕРА.

Қазақстандагы экологиялық апаттарга ұшыраған аймақтар, олардың себептері жэне биос(|)ераның эволюцнясына әсері.

ҮІ-ЭВОЛЮЦИЯ ІЛІМІНІҢ ПРОБЛЕМАЛАРЫ ЖӘНЕ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ.

Эволюцих ілімі-дамуындагы гылым. Оның адамның практикапық эрекетіндегі ролі
жэне биологияның басқа салаларының дамуьша эсері. Эволюция іліміндегі казіргі
уақыттагы днскуссиялар /айтысулар/. ЭволюцияныіГ багъптылыгы жэие

шектелмегендігі, макроэволюциядагы моно жэие полифилияның арақатынасы, тұқым қуаламайтын өзгергіштіктің ролі жэне т. б. Микроэволюция проблемаларын талдау кажеттілігі. Эволюцияның элементарлы факторларының езара эсері, түр проблемасы, фонетикалық даму, эволюциялық механизмдердің эволюциясы, микро жэне макро эволюцияның арақатынасы. Эволюцняны моделдеу проблемасы, макроэволюция проблемалары, биогеоценоздар эволюциясы, эволюция факторларының аракатынасы жэпе т. б.

1. Тақырып: : Өзгергіштік – тірі табиғаттың қасиеті

2. Тақырып: : Қолдан сұрыптау – адам іс – әрекетінің нәтижесі
3. Тақырып: Табиғи және қолдан сұрыптаудың пайда болу нәтижесін салыстыру.

4. Тақырып: Организмдердің тіршілік ету ортасына бейімделуі

және оның салыстырмалы мінез-құлқы

5. Тақырып: Адаптация және адаптоциогенез

6. Тақырып: Эволюцияны гомологиялық және аналогиялық ағзалар арқылы дәлелдеу.

7. Тақырып: Түр және түрдің пайда болуы

8. Тақырып. Түр критерилері

9. Тақырып: Түрдің негізгі қасиеттерін және морфологиялық қасиеттерін анықтау

10. Тақырып: Жеке табиғи ағзалардың тарихи дамуының жолдарын және заңдылықтарын анықтау

11. Тақырып: Жеке табиғи ағзалардың тарихи дамуының жолдарын және заңдылықтарын анықтау

Органикалық әлемнің даму кезеңдері

12. Тақырып: Өсімдіктер мен жануарардағы эмбрионизацияны анықтау

13. Тақырып: Органикалық эволюцияның негізгі бағыттарын анықтау

14. Тақырып: Эволюцияның бағыты мен жолдары

15. Тақырып: Жануардың адамнан айырмашылығын және ұқсастығын талдау
Оқушының өздік жұмыс тақырыптарының тізімі
1. Ж.Б.Ламарктің эволюциялық концепциясы.

Органикалық эволюция объективті процесс

Тіршіліктің пайда болуы.

2. Табиғи сұрыптаудың сандық сипаттамасы: сұрыптаудың коэффициенті, тиімділігі, жылдамдығы. Түр критерилері

3. Эволюциялық прогресс. Антропогенез

4. Биосфера эволюциясы. Эволюция ілімінің маңызы

1.Яблоков А.В., Юсуфов А.Г., Эволюционное учение., Москва «Высшая школа», -2006.

2.Назаренко В.А., Попов А.А., Глебова В.Д. Изучение эволюции органического мира: Методическое пособие для учащихся,студентов и преподавателей. - Ульяновск: ИПК ПРО, 1999. - 64с.

2. Қосымша әдебиеттер:
1.Северцов А.С. “ Введение в теорию эволюции ”. М. Изд. МГУ. 1981

2.Майр Э. и др.” Эволюция”. Изд. Мир. Мир. Москва- 1981

3. Парамонов А.А. Дарвинизм,. Москва, -1978

4.Геогевский А.Б., Дарвинизм., Москва, -1985

5. БеляевМ.М. “Окраска животных и естественных отбор ”. М. –1974

6. Правдин Ф.Н. , Дарвинизм.,Алматы „Мектеп” -1973.