В в. овчинников барлық кеңістік жағдайында түрлі болаттан, ТҮсті металдар мен олардың Қорытпаларынан, шойыннан жасалған бөлшектерді дәнекерлеу және кесу оқулық

2.1-сурет. Қапталған металдық электродпен қолмен доғалы пісіру сұлбасы: 
1
— қож қабыршағы; 
2
— жік; 
3
— сұйық қож кабықшасы; 
4
— газ қорғануы; 
5
—электродты 
металл тамшысы; 
6
— электрод; 
7
— электрод қаптамасы; 
8
— доға; 
9
— пісіру ваннасы; 
10
— негізгі металл 
(2.3-сурет). Электродтың балқуымен бір мезгілде доғаның тиімді 
ұзындығын сүйемелдей отырып, оны бір қалыпты пісіру ваннасына 
салу қажет. Доғаның тиімді ұзындығының көрсеткіштері кенет 
шытынаған дыбыс, металл тамшыларының доға аралығы арқылы 
бір тегіс жылжуы және металдың аз ғана шашырауы болып 
табылады.
Доғаның ұзындығы пісірудің сапасына айтарлықтай әсер етеді. 
Қысқа доға жоғары сапалы тігіс алуды қамтамасыз ете отырып, 
тұрақты түрде және асықпай жанады, 
а б
 
2.2-сурет. Доғаны тұтандыру тәсілдері: 
а
— электродты бұйымға бүйірімен тигізе отырып; 
б
— электродтың тұғырымен тырналау 
қозғалысымен 
60 

2.3-сурет. Доғаны қыздыру сұлбасы және пісіру жігін қалыптастыруды бастау: 
1 — 
электрод; 2 — доға; 3 — балқыған металл
себебі электродтың балқытылған металы доға аралығынан жылдам 
өтеді және қышқылдануға және азоттануға сирек ұшырайды. 
Алайда өте қысқа доғаны пайдалана отырып пісірушінің жоғары 
біліктілігін талап етеді. Ұзын доға өзіне тән шыжылдаумен 
тұрақсыз түрде жанады. Бұл ретте балқудың тереңдігі жеткіліксіз, 
электродтың балқыған металы шашырайды және көбірек 
қышқылданады және азотталады. Жік қалыпсыз болып шығады, ал 
жік металының құрамында тотық көп болады.
Егер пісіру процесінде қандай да бір себеппен пісіру доғасы 
сөніп қалатын болса, пісірудің басын жақсы балқуын және сыртқы 
түрінің жақсы болуын қамтамасыз ететін, оны қайтып жағатын 
арнайы техниканы қолданады. Қайталап тұтандырған кезде 
кратердің алдыңғы жиегіндегі доғаны қоздырады, содан кейін 
барлық кратер арқылы жаңа ғана балқытылған металға қарсы 
орналастырылған жиекке, содан кейін тағы да жүргізіліп отырған 
пісірудің бағыты бойынша алға жылжытқан (2.4-сурет) жөн. Егер 
электродты доғаны қайталап тұтандырған кезде артқа жеткіліксіз 
2.4-сурет. Пісіру доғасын қайта тұтандыру 
сұлбасы: 
1
— доғаны қыздыру; 
2
— доғаны кратердің 
қарсы жиегіне жылжыту; 
3
— доғаны кратердің 
алдыңғы жиегіне жылжыту 
61 

түрде әкететін болса, басталған және соңғы пісіру бөлікшелері 
арасында шұңқыр қалады. Егер қайтадан тұтандырған кезде 
электродты артқа қатты әкетсе, онда пісірілген білікше бетінде биік 
томпақ қалыптасады. 
Пісіру процесінде электродқа мынадай қозғалыстар беріледі:
■
оның осі бойынша пісіру ваннасына қарай ілгерілемелі қозғалу. 
Бұл ретте доға ұзындығының тұрақтылығын сақтау үшін 
электрод 
қозғалысының 
жылдамдығы 
оның 
балқу 
жылдамдығына сәйкес келуі тиіс;
■
пісіру жылдамдығымен пісірілетін жік желісінің бойымен 
қозғалу. Осы қозғалыстың жылдамдығы пісіру тоғына, 
электродтың диаметріне, оның балқу жылдамдығына, жік түріне 
және басқа да факторларға байланысты; 
■
жіптік білікшеге қарағанда кеңдеу жік алу мақсатында, яғни
кеңейтілген тігіс қалыптасуы үшін пісіру жігін көлденеңдей 
қозғалу; 
Пісіру жылдамдығы өте жылдам болған кезде аздап дөңестелген 
және ірі қабыршақтары бар жіңішке балқытып қапталған білікше 
шығады. Электродты өте ақырын жылжытқан кезде өте дөңестелген 
пісіру білікшесі және шеттері балқытып қапталған тегіс емес 
пішінді жік шығады.
Электродтың пісіру кезіндегі ию бұрыштары 2.5-суретте 
көрсетілген.
Пісіру түрлі бағыттарда жүзеге асырылуы мүмкін: солдан оңға, 
оңнан солға, өзінен және өзіне қарай. 

жүктеу/скачать 7,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: