А. Т. Сағынаев МҰнай мен газдың физикасы және химиясы
жүктеу/скачать 6,98 Mb. Pdf көрінісі
|
S4
| 16.4
Изобутанды фракцияны алкилдеу қондырғысында қолдану Метан мен этан алкилдеу реакциясына түспейді. Изобутан оңай алкилденеді, себебі оның үшіншілік көміртек атомында қозғалғыш сутегі атомы болады. Изобутанды алкилдеу үшін С 3 – С 5 олефинді көмірсутектер қолданылады. Алкилдеу реакциясы иондық механизм бойынша жүреді: Бірінші сатыда олефин катализатормен әрекеттесіп, оған өзінің протонын береді: Одан әрі синтезге изобутан қосылып, үшіншілік карбкатион түзіледі: Екінші сатыда тізбек ұзарып жаңа карбоний ионы түзіледі: Үшінші сатыда әртүрлі өзгерістер іске асады. Біріншіден сутегінің орын ауыстыруы байқалады, нәтижесінде зарядтың орны өзгереді: Сутегінің миграциясы СН 2 тобынан жеңіл жүреді, –СН тобынан қиын жүреді, ал –СН 3 тобынан тіптен жүрмейді. Екіншіден, жоғары жылдамдықта құрылымдық изомерлену жүреді, яғни метил тобы зарядталған көміртегіге орнын өзгертеді: Метил тобы төртіншілік көміртегі атомынан оңай ығысады, сонымен қатар үшіншілік көміртек атомынан да ығысу жүруі мүмкін. Бұл сатыда түзілген барлық изооктил иондары ақырында изобутанмен әрекеттесіп үшіншілік көміртек атомынан сутегіні бөліп алады: Реакцияның соңғы өнімі қайтадан активті үшіншілік карбоний ионы болып табылады, сөйтіп бастапқы олефиннің жаңа молекуласымен реакция әрі қарай жалғасады. 210 Процесс катализаторлары. Изобутанды олефинмен алкилдеу процесі күкірт қышқылының қатысында жүргізіледі. Бутилендермен алкилдеу үшін 96-98%-тік күкірт қышқылы, пропиленмен алкилдеу кезінде 98-100%-тік күкірт қышқылы қолданылады. Шет елде катализатор ретінде фторлы сутек қышқылы қолданылады. 16.5 жүктеу/скачать 6,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|