Ќызылорда облысындаєы
Көкаша – қыстау. Баршақұмның оңтүстігінде. Көкжиек
жүктеу/скачать 2,27 Mb.
|
| Көкаша – қыстау. Баршақұмның оңтүстігінде.
Көкжиек – төбе. Арал қаласынан солтүстікке қарай 95 км. жерде, Баршақұмның батыс бөлігінде. Абс. биіктігі - 112 м. Көккөл - қоныс. Арал теңізінің шығысында, Сырдария өзеннің аңғарында. «Тұнық көл» мағынасындағы атау. Көкқабақ – қыстау. Баршақұмның оңтүстігінде. Көктем – ауыл. Арал қаласынан оңтүстікке қарай 40 км. жерде, Арал Қарақұмының батыс бөлігінде. Көктырнақ – түбек. Арал теңізінің солтүстігінде орналасқан. Солтүстіктен оңтүстікке қарай 30 км-ге созылып, теңізге сұғына еніп жатыр. Осы бағытта 60 м-ден 180 м-ге дейін биіктейді. Түркі тілдеріндегі көк және тырнақ терминдерінен құралған атау. Көкшекөл – қоныс. Арал теңізінің шығысында, Сырдария өзенінің аңғарында. Көкшоқалақ – құдық. Арал Қарақұмының батыс бөлігінде. Тереңдігі – 3 м, шығымы – 500 л/с. Көлжаға – ауыл, Қаратерең ауылдық округінің орталығы. Арал қаласынан оңтүстікке қарай 225 км жерде, Сырдарияның атырауындағы шағын келген Қартма көлінің жағасында орналасқан. 1996 жылдан ауылда балық аулайтын бірнеше шаруа қожалығы жұмыс істейді. Көлқара – құдық. Арал теңізінің солтүстігінде. Мұндағы сөз тәртібі қазіргі тіл тұрғысынан Қаракөл болу керек. Алацда анықтауыш сөздің анықтайтын сөзден кейін келуі атаудың көнелігін көрсетеді, өйткені ерте кезде түркі тілдерінде сөз тіркесімнің осындай түрі басым болған. Бұл туралы Қ.Жұбановтың еңбектерінде кездеседі. «Терең, суы мол құдық» мәніндегі атау. Көлқарашоқы – төбе. Арал теңізінің солтүстігінде. Абс. биіктігі– 240м. «Көл жағасындағы қара шоқы» мәніндегі атау. Көлқұдық – қыстау. Баршақұмның оңтүстік-батыс бөлігінде. Көл және құдық сөздерінен жасалған. Құдықтың суы мол болуына байланысты, яғни «көлдей құдық» деген ұғымға байланысты қойылуы ықтимал немесе «көл жағасынан қазылған құдық» деген мағынаны білдіреді. Көне Бөген – елді мекен атауы. Патша заманы кезінде саудагер орыс-татар байлары (мәселен Темірке Ярлогаев) қазіргі Көне Бөген беттен (Бөгеннен 4-5 шақырым жер) жаз кезінде ауланған бекіре балығын күзгі қара суыққа дейін тірілей ұстай тұратын су қоймасын жасаған. Оны жергілікті тұрғындар «Қамау», «Бекіребасат» немесе «Бөген» су қоймасы деп аталған. Кеңес өкіметі орнаған соң ол жер «Кеңес мектебі» аталып, оның бұрынғы «Бөген» атауы қазір 15 шақты отбасы тұратын «Көне Бөгенге» көшкен. Көнту – темір жол бекеті. Арал қаласынан солтүстік-батысқа қарай 25 км жерде. Күлгірт – қыстау. Арал Қарақұмының батыс бөлігінде. Күршек – жер атауы. Ермек шегені деген құдық осы жерде болған. Бір жағында Сазды, бір жағында Октябрь колхозы. 1958 жылдан бері Күршек деп аталып кеткен. Бір орыс көпестің көшіп бара жатқанда кувшині (құмырасы) түсіп қалған. Күршекке кіре берістегі түйенің үш өркеші сияқты үш төбені Күршек төбе Қазанғап – қыстау. Арал теңізінің солтүстік-шығысында, Баршақұмның батыс бөлігінде. Кісі есімінен қойылған атау. Қаленқазған – құдық. Арал теңізінің солтүстік-шығысында, Баршақұмның батыс бөлігінде. «Қален деген кісінің қазған құдығы» мәніндегі атау. Қалыш – қыстау. Баршақұмның оңтүстігінде. Кісі есімінен қойылған атау. Қамыстыбас, Қамбаш – Арал ауданындағы ең ірі көл. Сырдария өзенінің оң жағалауында, Қамыстыбас темір жол бекетінен батысқа қарай 2 км жерде орналасқан. Қамыстыбас Сырдария алабындағы ең ірі көл. Ол ендік бағытта 30 км-ге созылған, ені – 5-8 км, ең терең жері - 10 м, аумағы – 178,0 шаршы км, жағалауының ұзындығы – 115,6 км, теңіз деңгейінен 58,1 м биіктікте жатыр. Шарасына 980 млн. куб метр су жиналады. Көл Тәуіп – Жарма каналы арқылы толығады. Оның айналасында Лайкөл, Қаязды, Жалаңаш, Райым сияқты бірнеше көлдер тізбегі бар. Қамыстыбас, Қамбаш – ауылдық округ орталығы. Орталығы – Қамыстыбас стансасы, Арал қаласынан оңтүстікке қарай 75 км жерде, Қамыстыбас көліне таяу жерде орналасқан. 1918 жылы құрылған, жер аумағы – 21 664 га. ХІХ ғасырдың бас кезінде Хиуа хандығының жаугершілігіне қарсы Сыр бойы қазақтарының ұйымдастырушысы Жанқожа батырдың сарбаздарына қару-жарақ соғушы темір ұсталарының мекені болған. 1904 жылға дейінгі атауы – Темірші. Теміршіден дайындалған қару-жарақтарды Хиуа хандығына ғана емес, орыс отаршылдарына да қарсы сілтеген. Орыс отаршылдары 1904-1905 жылдары Орынбор – Ташкент теміржолының ашылуына байланысты іргелес Қамысты көлінің жағалауындағы Қамыстыбас көлінің жағалауындағы Қамыстыбас қонысының атауымен атауды жөн көріпті. Қанды – бұлақ. Құланды түбегінде. «Төңірегінде қанды шөп қалың өсетін бұлақ» мәніндегі атау. Қараалып – төбе. Арал теңізінің солтүстік-шығысында. Абс. биіктігі – 180 м. «Топырақ, тасы қара түсті үлкен төбе» мәніндегі атау. Қараарық – канал. Арал теңізінің шығысында, Сырдария алабында. «Үлкен, ескі арық» мәніндегі атау. Қарабиік – қыстау. Арал Қарақұмының оңтүстігінде. Қаражиде – төбе. Көкарал түбегінде. Абс. биіктігі – 148 м. Қаракөл – көл. Әйтеке би кентінен солтүстік-батысқа қарай 38 км жерде орналасқан. Қаракөлдің ұзындығы – 4,5 км, ені – 1,8 км, ең терең жері – 10 м, аумағы – 10,70 шаршы км. Көлге 32 млн. куб метр су жиналады, жағалауын биіктігі 1,5-2,0 м қамыс басып кеткен. Қара және көл сөздерінен жасалған. Зерттеуші Е.Қойшыбаев «көзді көл» мағынасындағы атау дейді. Ал Т.Жанұзақтың пікірінше, атау «жер асты суы, бұлақ сөздерінен бастау алған көл» мәнін береді. Қаракөл – батпақ. Арал Қарақұмының оңтүстік-батыс бөлігінде, Сырдария өзенінің бойында. Қарақұдық – құдық. Арал теңізінің солтүстік-шығысында. Т.Жанұзақтың айтуынша, атау «мөлдір қара су» мәнінде қойылған. Қазақстанның түкпір-түкпіріндегі қарақұдық аталатын объектінің бәріне тән ортақ қасиет, сол арада «мөлдір қара судың» бар екендігімен байланысты қойылған. жүктеу/скачать 2,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|