107
селк
сµзi бейІам даланыґ (тау iшiнiґ)
бiрден шоши
³озІалуын бiлдiрiп тºр.
Бейнелеуiш сµздер кµмекшi етiстiкпен (кµбiнесе
«ет» кµмекшi етiстiгiмен) тiркесiп жºмсалады. Мыса-
лы:
жалп ете т¼стi, жалт ³арады, ³алт еттi,
ербеґ еттi, б¼гжеґ ³а³ты, ³ай³аґ еттi, сылаґ
етiп шыІа келдi, тыржыґ еттi
т.б. Бейнелеуiш
сµздер ³айталанып, ³осарланып, кµмекшi етiстiкпен
тiркесiп жºмсалады. Мысалы:
маґ-маґ басты, жалт-
жºлт еттi, далаґ-далаґ ж¼гiрдi, ³ызараґ-³ызараґ
еттi, ³и³аґ-³и³аґ еттi, ербеґ-ербеґ еттi
т.б.
133-жатты²у.
Бейнелеуiш сµздердi тауып, олардыґ маІы-
насын ж±не ³ай сµзбен тiркесiп тºрІанын кµрсетiґдер.
Ї л г i :
тыржыґдап ³ойды – тiстерiн кµрсетiп,
а³сиып ³ойды.
«Мен болІанда не ³ыласыґ?» дегендей ³ас³ыр тыр-
жыґдап ³ойды. Јас³ыр ыш³ынып-ыршып т¼стi де, ³ºры³
тиген б¼йiрiне ³арай 䵴геледi. АлІаш³ы
кезде оларІа
одырая ³араІан ³аза³ ауылдары, iле аралас-³оралас бо-
лып кеттi. Жан д±рмен БаймырзаІа µгiздiґ м¼йiзiне
байланІан кендiр жiптен мы³шия тартып, тºмсыІын су-
дан жоІары шыІарды. Јызараґ-³ызараґ етiп бiраз тºрды
да, ¼йiне ³арай ж¼гiрдi. (
С. М
.)
134-жатты²у.
Бейнелеуiш сµздердiґ ³ай сµзбен тiркесiп
тºрІанын ж±не маІынасын ажыратып талдаґдар.
Ї л г i :
жалта³-жалта³: жалта³-жалта³ ³ара-
ды – ³айта-³айта ³арай беру.
Кетiп
бара жатып, ³алІан ауылІа жалта³-жалта³ ³ара-
ды. Бойы дiр-дiр етiп, ерiндерi таґазыІан адамдай ³ыбыр-
³ыбыр етедi. Атына ³алай
ырІып мiнгенiн ол бiлген де
жо³. (
М. М
.)
Денесi дiр-дiр етiп, ³оры³³анын сездiрiп келедi.
Ашудан ³алш-³алш етiп, ызаІа бºлыІып тºрып ³алды.
Кiлт то³тап, артына ³арап едi, келе жат³ан к¼шiгi екен.
(
«Нºрлы жол» газетiнен
)
108
135-жатты²у.
Дене т±рбиесi
сабаІында жасалатын
³имылдарды бейнелеуiш сµздермен беру ар³ылы ±ґгiме
³ºраґдар.
Достарыңызбен бөлісу: