Жалпы орта бiлiм беретiн мектептердi¤

107
селк
сµзi бейІам даланыґ (тау iшiнiґ) бiрден шоши 
³озІалуын бiлдiрiп тºр.
Бейнелеуiш сµздер кµмекшi етiстiкпен (кµбiнесе 
«ет» кµмекшi етiстiгiмен) тiркесiп жºмсалады. Мыса-
лы: 
жалп ете т¼стi, жалт ³арады, ³алт еттi, 
ербеґ еттi, б¼гжеґ ³а³ты, ³ай³аґ еттi, сылаґ 
етiп шыІа келдi, тыржыґ еттi
т.б. Бейнелеуiш 
сµздер ³айталанып, ³осарланып, кµмекшi етiстiкпен 
тiркесiп жºмсалады. Мысалы: 
маґ-маґ басты, жалт-
жºлт еттi, далаґ-далаґ ж¼гiрдi, ³ызараґ-³ызараґ 
еттi, ³и³аґ-³и³аґ еттi, ербеґ-ербеґ еттi
т.б.
133-жатты²у.
Бейнелеуiш сµздердi тауып, олардыґ маІы-
насын ж±не ³ай сµзбен тiркесiп тºрІанын кµрсетiґдер.
Ї л г i : 
тыржыґдап ³ойды – тiстерiн кµрсетiп, 
а³сиып ³ойды.
«Мен болІанда не ³ыласыґ?» дегендей ³ас³ыр тыр-
жыґдап ³ойды. Јас³ыр ыш³ынып-ыршып т¼стi де, ³ºры³ 
тиген б¼йiрiне ³арай 䵴геледi. АлІаш³ы кезде оларІа 
одырая ³араІан ³аза³ ауылдары, iле аралас-³оралас бо-
лып кеттi. Жан д±рмен БаймырзаІа µгiздiґ м¼йiзiне 
байланІан кендiр жiптен мы³шия тартып, тºмсыІын су-
дан жоІары шыІарды. Јызараґ-³ызараґ етiп бiраз тºрды 
да, ¼йiне ³арай ж¼гiрдi. (
С. М
.)
134-жатты²у.
Бейнелеуiш сµздердiґ ³ай сµзбен тiркесiп 
тºрІанын ж±не маІынасын ажыратып талдаґдар.
Ї л г i : 
жалта³-жалта³: жалта³-жалта³ ³ара-
ды – ³айта-³айта ³арай беру.
Кетiп бара жатып, ³алІан ауылІа жалта³-жалта³ ³ара-
ды. Бойы дiр-дiр етiп, ерiндерi таґазыІан адамдай ³ыбыр-
³ыбыр етедi. Атына ³алай ырІып мiнгенiн ол бiлген де 
жо³. (
М. М
.)
Денесi дiр-дiр етiп, ³оры³³анын сездiрiп келедi. 
Ашудан ³алш-³алш етiп, ызаІа бºлыІып тºрып ³алды. 
Кiлт то³тап, артына ³арап едi, келе жат³ан к¼шiгi екен. 
(
«Нºрлы жол» газетiнен
)

108
135-жатты²у. 
Дене т±рбиесi сабаІында жасалатын 
³имылдарды бейнелеуiш сµздермен беру ар³ылы ±ґгiме 
³ºраґдар.

жүктеу/скачать 0,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: