Оқытудағы инновациялық технология – білім берудің жаңа сапасымен қамтамасыз етудің кепілі
жүктеу/скачать 27,72 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖАҢА ФОРМАТТАҒЫ САБАҚ ҮЛГІЛЕРІ Нурмуханова Г.А.
| Пайдаланылған әдебиеттер
1. Қазақстан мектебі. 9-10/2005. 2. Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. Алматы, 2000. 3. Білімдегі жаңалықтар. Ақпаратты-әдістемелік журнал. №1,2007. ЖАҢА ФОРМАТТАҒЫ САБАҚ ҮЛГІЛЕРІ Нурмуханова Г.А. (Орал) Мен бұрынғы сабақ жоспарыммен жаңа форматтағы сабақ жоспарымды салыстырып қарасам, бұрынғыда сабақтағы іс-әрекет толық көрінбейді, ал жаңа жоспарымда оқушы мен мұғалімнің іс-әрекетін, әр кезеңге бөлінетін уақытты, әдіс-тәсілдерден, сабақтың мақсаты мен күтілетін нәтижеден сабақтын көрінісін байқауға болады. 3 деңгейлік Кембридж университетінің сындарлы оқуына келмес бұрын мен қаншалықты өз ойымша жақсы сабақтар берсемде, мен белсенді емес сыныптың көрінісінде жұмыс істегенмін. Себебі, өзім бөлме ішінде қозғаламын, өзім түсіндіремін, өзім көрсетемін, өзім оқимын, ал оқушылар жазады, оқушылар тыңдайды және т.с.с. Дайын білім беруге негізделген «дәстүрлі стиль арқылы алынған білім оқушылардың жинақтаған өзге білімдерімен тиімді сіңісе алмайды, сондықтан механикалық есте сақтау, үстірт білім алу жағдайлары орын алады. Дәстүрлі оқытудан алынған механикалық түрде есте сақталған мәліметтерді емтихан кездерінде ұтымды пайдалануға болады, бірақ мән-мағынасы терең меңгерілмей, жай ғана жатталғандықтан, тақырыпты оқыту немесе емтихан аяқталған соң керексіз болып қалады және оқушы оны өмірде тиімді пайдалана алмайды. Сондықтан да, мен өзіме мақсат қойдым, мұғалім болған соң білім реформасында болып жатқан еш жаңалықтан қалмай тек алға ұмтылу. Жаңа тәсілдерді меңгерген оқушының оқуына оң ықпал ететін жаңа форматтағы мұғалім болу. Осы мақсаттың орындалуына 3 деңгейлік Кембридж университетінің сындарлы оқытуын меңгеру болды. Білім жүйесіне енгізілген әлеуметтік-сындарлы оқыту бағдарламасы үлкен серпіліс әкелді. Сындарлы оқытудың мақсаты – оқушының пәнді терең түсіну қабілетін дамыту, алған білімдерін сыныптан тыс жерде, кез келген жағдайда тиімді пайдалана білуін қамтамасыз ету. Сындарлы оқытуға негізделген сабақтар оқушыларға өз білімдері мен ұстанымдары жайында ойланып, сұрақтар қойып, білімін толықтырып, белгілі бір тақырыпты оқып-білу кезеңінде өз түсінігін өзгертуге мүмкіндік береді. Бұл үдеріс оқушының өз болжамдарына күмәнмен, сыни тұрғыдан қарай отырып, сол арқылы әлем, тіршілік, жаратылыс туралы өзінің түсінігін тереңдетіп, кеңейтуге ұмтылу мүмкіндігін ұлғайтады. Оқытудың бұл түрінде оқушылар өте маңызды рөл атқарады: олар құрбы-құрдастарымен әлеуметтік байланыс жасау арқылы белсенді түрде білім жинақтайды. Мұғалім оқушылардың оқуына мүмкіндік тудырып, оқу материалы және өзгеде қажетті құралдармен қамтамасыз етіледі, ал оқушылар өз кезегінде пән бойынша өз түсініктерін арттыру іс-әрекеттеріне ынталы болғаны абзал. Оқыту мен оқытудағы жаңа тәсілдерді қолдану арқылы ең бастысы мен сыныпты белсенді сыныпқа айналдыру керектігін түсіндім. Ол үшін, әрине сабаққа деген оқушының белсенділін және қызығушылығын ояту керек. Ал оқушының белсенділігі мен қызығушылығын ояту үшін сыныпта диалогтік оқытуды дамыту, сұрақ қоюдың түрткі болу және қайта бағыттау сияқты әр түрлі техникаларын пайдаланып, сабақ беруде оқытудың 7 модулін ықпалдастыруға болады. Диалогтік оқытуды өз іс-тәжірибемде пайдалана отырып түйгенім, сабақтың қай кезеңінде болсын, қандай сабақта болсын қолдануға болатындығын, нәтижесінде көзделген мақсатқа жететіндігін, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыруға болатындығын, сөздік қорының молаятындығын білдім. Осы оқудан түйгенім сыныпты бір ұжым ретінде қалыптастыру, сабаққа деген қызығушылығын арттыру үшін түрлі сергіту ойындарын, психологиялық тренингтер және топқа бөлудің бірнеше тәсілдерін қолдану арқылы ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру. Ынтымақтастық атмосферасы қалыптасқан ортада оқушылар бірлесіп жұмыстану арқылы оқушы ортақ іске өз үлесін қосады, диалог орнатылады, әр оқушыға жауапкершілік пен міндеттеме жүктеледі. Ал ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыруда диалогтық оқытудың маңызы зор деп есептеймін. Себебі сыныпта ынтымақтастық атмосферасы қалыптаспаған жағдайда оқыту нәтижелі бола алмайды. Бұрынғы сабақтарымда балалар үнемі екі-екіден отырса, ендігі сабақтарымда оларды топтастырып оқытудың маңызды екенін түсіндім. Қазіргі заман – ақпараттық технологиялардың дамыған ғасыры болғандықтан, информатика сабағында міндетті түрде компьютер қолданылады. Қазір біз ақпаратты қоғамда өмір сүріп жатқандықтан, күнделікті өмірде қарапайым ұялы телефоннан бастап Интернеттің мүмкіндіктерін пайдалана алмайтын оқушылар кемде-кем. Сондықтан да сабақ барысында оқушыларға компьютерді тиімді пайдалана білуге үйрете отырып, сабағымда таймерды презентация арқылы шығарып қойып, уақытпен жұмыс жасауға дағдыландырдым. Мысалы, 9-эксперимент сыныбында өткізген сабақтарымда топ жұмысын қорғауда барлық топтан да бұрыннан да белсенді оқушылар қалды. Олар бастапқыда «Қоғамның ақпараттық ресурстары» сабағында ресурс түрлерін ажыратуда қателесті, бірақ басқа топтардың жауаптарын ескеріп, уақытында жауаптарын түзете білді. Жұптық, топтық жұмыстар арқылы сыныпта оқшауланып өзімен-өзі болып отыратын оқушыларыма қозғау салдым. Онда байқағаным оқушылар тақырыпты өз бетімен меңгеруге, өз түсінгенін басқаларға түсіндіруге қабілетті екен. Өз түсінгендерін басқаларға түсіндіру барысында барлығы шамалары жеткенше жұмыстанды. Келесі берген тапсырмада топтар үйден оқыған және сабақта алған білімдерін «Табиғи ресурс», «Ақпараттық қоғам» және «Ұлттық ақпараттық ресурс» тақырыптары бойынша мазмұнын постергесуреттеп салып көрсету керек болды. Мақсатым сабақта ынтымақтастық қағидатын орнатуды ұстана отырып, бұл тапсырмада оқушылар бірлесіп жұмыс жасау арқылы оқушы ортақ іске өз үлесін қосады, диалог орнату үшін қолайлы жағдай жасалып, орта құрылады, әр оқушыға жауапкершілік пен міндеттеме жүктеледі. Сондықтан мұғалім сабаққа тапсырмалар дайындағанда әр кезде оқушыға қызметтің жаңа түрін ұсынып, қажеттілігін қамтамасыз ете алатындай деңгейде болу керек. Кез келген сабақ жалпы сұрақ қоюдан басталса, мен сұрақты қалай қою керектігін және түрлерін ажыратып үйрендім. Соның ішінде жуан-жіңішке, ашық-жабық, мәртебесі жоғары және төмен сұрақтардың атауларымен, «бастама-жауап –кейінгі әрекет» (БЖӘ), «түрткі болу», «сынақтан өткізу», «қайта бағыттау» техникаларымен таныстым. Дұрыс сұрақ сабақ берудің тиімді құралы болып табылады. Сондай-ақ, көп жағдайда мұғалімнің қояр сұрағына да берілер жауап белгілі бір шеңберде, нақты жауабы бар болса, оқушы қиялы жетілмей, бара-бара тоқырауға ұшырауы мүмкін. Мұғалімдер көбінесе осындай оқушының ойлау қабілетін шектейтін «жабық сұрақтар» қояды. Сұрақ қою арқылы оқушыларды диалогқа тартуға болады. Сондықтан да жіңішке сұрақ қою аса маңызды дағдылардың бірі болып табылады, себебі сұрақ дұрыс қойылған жағдайда ғана сабақ берудің тиімді құралына айналады және оқушылардың оқуына қолдау көрсетіп, оны жақсарта және кеңейте алады. Сонымен қатар жоғары дәрежелі сұрақтар арқылы оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауын да дамытуға болады, оқушылардың жоғары дәрежелі сұрақтарға берген жауаптары арқылы оқушының қабілеті мен оның деңгейін, дүниетанымын байқап, бағалауға болады. Қызығушылық білдірген және белгілі мақсатты көздеген оқушылар табыстарға қол жеткізеді және бұл фактінің өзі бұдан да қызығып, мақсатқа ұмтылуға итермелейді. Осылайша, шеңбер пайда болады. Егер де оқушылар сабақ барысында керемет нәтижелерге қол жеткізсе, сол сабақтар сәтті болды деп, сіз пікір таластыра аласыз. Бірақ, менің ойымша, егер барлық оқушылар қандай да болмасын табысқа кол жеткізсе, сол сабақ сәтті болып саналады. Жаңа форматтағы сабақты оқушылардың білімді өз бетімен меңгеруіне негіздей отырып өткізгеннен түйгенім -мұғалімнің бұл әдісте ұтары көп екен. Нақтылап айтқанда: өз бетімен меңгерген білім сіңімді болады әрі оқушының тәуелсіз білім алу құзыреттілігі, өзіне деген сенімі артады, ынталанады, мәселелерді шешуде еркіндік берілгендіктен сыни ойлау қабілеттері дамиды. жүктеу/скачать 27,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|