Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған

147
Еріткіштің әрекетінен әраттас иондарға ыдырайтын заттар-
ды 
электролиттер
 деп атайды.
Электролиттерге 
тұздар, қышқылдар, сілтілер
және көптеген 
органикалық қосылыстар
жатады. Электролиттердің ыдыраған ион-
дары бар сұйықтарын 
ерітінділер
деп те, 
электролиттер
 
деп те атай 
береді.
Ерітіндінің температурасы жоғары болған сайын электролиттердің 
оң және теріс зарядты иондарға ыдырау қарқыны да арта түседі. 
Сөйтіп, ерітіндіде температура жоғарылағанда токты таситын заряд-
тың мөлшері (
q
) өседі де,
 
оған сәйкес
 
ток күші (
I = q/t
)
 
де артады, 
яғни ерітіндінің 
R
кедергісі төмендейді. Ал металл өткізгіштерде, 
керісінше, температура жоғарылағанда кедергілерінің өсетіндігін 
білеміз
 
(
R
t
 =
 
R
0
(1 +
 
α
t
).
Металл өткізгіштер мен электролит өткізгіш тердің жоғарыдағы 
ерекшеліктеріне байланысты металдар ды 
бірінші текті
, ал элек-
тролиттерді 
екінші текті
өткізгіштер деп ажыратады.
5.
Ас тұзының (NaCl) ерітіндісін ток көзіне қосып электр өрісін 
туғызса, оң зарядты иондар өріс күшінің бағытымен, теріс зарядты ион-
дар қарама-қарсы бағытта қозғалып, электролит ішінде электр тогын 
туғызады (сурет 5.30). Теріс зарядты хлор элементінің иондары (Cl
–
) 
ток көзінің оң полюсіне қосылған анодқа жеткеннен кейін, теріс заряд-
тарын (артық электрондарын) сыртқы тізбектегі металл өткізгіштерге 
беріп, бейтарап атомдарға айналады. Сол сияқты ерітіндідегі натрий 
элементінің оң иондары (Na
+
) ток көзінің теріс полюсіне қосылған катодқа 
жетіп, сыртқы тізбектен өздеріне жетпейтін электрондарды қосып алады 
да, бейтарап атомдарға айналады. Сөйтіп, 
тізбектің сыртқы металл 
өткізгіштерден тұратын бөлігінде токты 
электрондар
, ал электро-
лит ерітіндісінен тұратын бөлігінде 

жүктеу/скачать 4,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: