-дәріс Аудиттің концептуалды негіздері

Аудитор латынның «audio» деген сөзінен шыққан , яғни ол «тыңдап тұр» деген мағананы білдіреді. Сондықтан ерте заманда «аудитор» - «тындаушы» дегенді білдіреді, яғни қандай да бір нәрсені тыңдайтын адам. Ол адам қызмет барысында аудитор деп аталған.

1. 
   Ғылыми. Аудиттің бұл методологиясы ақиқат шындықты объективті , неғұрлым бейнелейтін экономикалық теория мен диалектикалық тәсілге сүйенуі тиіс.
   
2. 
   Жүйелілік,бүтіндік және комплекстік. Жүйелілік пен бүтінділік аудиторлық тексеру барысында зерттеу объектісін жекеше емес, керісінше жан жақты өзара байланыста қарастыруды талап етеді.
   
3. 
   Жүйенің сақталуы. Аудит тәжіриебісінде аудиторлық бақылау объектісі болып табылатын жүйені сақтау принципін басшылыққа алу қажет.
   
4. 
   Бақылаудың белгілі бір участкіге жұмылдырылуы. Аудиторлық тексеруде көп жағдайда кәсіпорын қызметінің барлық жағын , оған әсер ететін факторлар мен байланыстарын түгелдей зерттеу ақылға қонымсыз, әрі өте қиын.
   
5. 
   Объективтілік. Объективтілік – бұл берілген іске ғана қатысты фактілерді назарға алатын ойлау түрі.
   
6. 
   Адалдық. Аудитор өзі шындығына сенбейтін нәрсені растауға тиіс емес және ешқандай азғыруларға ермеуі тиіс.
   
7. 
   Тәуелсіздік. Аудиторлар қаржылық есептер мен өзге мәліметі ешқандай алдын-ала пайымдаусыз зерттеп, қаржылық мәліметтерді ұсынушылар мен оны қолданушыларға әділ болуы тиіс.Іс жүзінде тәуелсіздік мына түрде сақталуы қажет:
   
   • 
     Тексеруді жоспарлаудағы тәуелсіздік
     
   • 
     Тәуелсіз зерттеулер
     
   • 
     Тәуелсіз есеп беру
     
8. 
   Профессоналдық шеберлілік, біліктілік және ұқыптылық.
   
9. 
   Құпиалылық немесе конфиденциалдық. Аудитор өзінің жұмыс барысында алған мәліметті үшінші бір жаққа ерекше рұқсатсыз немесе мұндай заңды немесе мамандық міндеті болмаса беруіне болмайды.
   
10. 
    Оперативтілік. Бұл қағида тапырманы тез, анық әрі тиімді орындалуын білдіреді.
    
11. 
    Есеп берушілік. Аудитор көп жағдайларда акционерлердің мүддесін сонымен бір уақытта шаруашылық процессінің өзге де қатынасушыларының мүдделерін ескере отырып қимыл жасауы тиіс.
    
12. 
    Пайымдау, пікір. Аудитор шын, профессионалдық пікірлерін қолдануы тиіс.
    
13. 
    Коммуникация. Аудитор өз пікірін білдіру үшін мәселені толық түсінуге қажеттілердің барлығын ашылуы тиіс.
    
14. 
    Құндылығы. Аудитордың көрсететін қызметті клиентке пайдалы болуы тиіс.