– "Пайдалы қазбалардың кен орындарын жер астында өңдеу"мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік білім берудің үлгілік білім беретін оқу бағдарламалары

Қазақ (орыс)тілінің синтаксисі.Мамандық бойынша терминология.Кәсіптік бағытталған мәтіндерді аудару техникасы (сөздік көмегімен).Кәсіптік қарым-қатынас.Тілді дамыту.

- іскерлік қазақ тілі негіздерін;

- кәсіптік лексиканы;

- мамандық бойынша грамматикалық материалды.

- кәсіптік бағыттағы мәтіндерді оқу және аудару (сөздік көмегімен);

- оқылатын мәтінді талдау;

- монологиялық және диалогиялық тілді жүргізу.

Кәсіптік қарым-қатынас үшін қажетті мамандық бойынша лексика-грамматикалық материал.Тіл қызметінің әр түрлі түрлері және тіл формалары (ауызша, жазбаша, монолог пен диалог түрінде).Кәсіптік бағытталған мәтіндерді аудару техникасы.

- кәсіптік қарым-қатынас үшін қажетті мамандық бойынша лексика-грамматикалық материалды.

- кәсіптік бағыттағы мәтіндерді оқу және аудару (сөздік көмегімен).

Маманды дайындаудағы дене шынықтырудың ролі.Дене шынықтырудың әлеуметтік-биологиялық және психофизиологиялық негіздері.Дене және спорттық өзін-өзі жетілдіру негіздері.

-дене шынықтырудың әлеуметтік-биологиялық және психофизиологиялық негіздерін;

- дене тәрбиесінің мазмұны мен ұйымдастырылу формаларын;

- дұрыс тамақтану принциптерін;

- әр түрлі дене шынықтыру жаттығуларын орындау және спорттың жеке түрлері бойынша нормативтерді тапсыру.

Сызбаларды рәсімдеу ереже-лері.Сызбалардағы геометр-иялық құрылулар.Сызбалар-дағы проекциялық көріністер.Сызба және бөлшектің изометриялық проекциясы.Геометриялық фигуралардың жаймалары.Сызбалардағы көріністердің орналасуы. Қималар мен тіліктер.Тік бұрышты және аксонометриялық осьтердегі түрлердің, қималар мен тіліктердің қажетті және жеткілікті сандарын қолдана отырып, бөлшектер сызбасын орындау.Машинажасау сызуы.Қарапайым машинажасау сызбаларын оқу. Алмалы-салмалы қосылымдар.Алынбайтын-салынбайтын қосылымдар. Құрастыру сызбасы, жұмыс сызбасы, бөлшектер эскизі, бөлшектің техникалық суреті, құрастыру сызбасы бойынша бөлшектеу.

- сызбаларды рәсімдеу ережелерін;

- көріністердің сызбаларда орналасуын;

- сызбалардағы проекциялық көріністерді;

- қималарды және тіліктерді;

- алмалы-салмалы және алынбайтын-салынбайтын қосылымдарды.

- электр механикалық жабдықтарға техникалық қызмет көрсету мен жөндеу бойынша жұмыстарды орындауға арналған қарапайым сызбаларды оқу;

-машиналар мен механизмдерге арналған тетіктерді және қосалқы бөлшектерді дайындау мақсатында эскиздер мен техникалық суреттерді орындау.

КҚ 2.1.4,

КҚ 2.1.6,

КҚ 2.2.5;

КҚ 2.2.6,

КҚ 2.3.3,

КҚ 2.4.3,

КҚ 2.4.4,

КҚ 2.5.2,

КҚ 2.5.3,

КҚ 2.7.3,

КҚ 2.10.5,

КҚ 2.10.6,

КҚ 2.17.6,

КҚ 2.17.7,

КҚ 2.18.3,

КҚ 2.19.5

Механизмдер мен машиналар жіктеуі.Механизмдер бөліктері.Механизмдер кинематикасы (механизм және машина, киҒнематикалық жұптар және тізбектер, кинематикалық жұптар типтері).Бөлшектер мен жиналмалы бірліктер.Жіктелуі, арналуы және оларға қойылатын талаптар.Бөлшектерді қосу түрлері (алмалы-салмалы және алынбайтын-салынбайтын).Айналу қозғалысының беріліс механизмдері.Айналу қозғалысы берілісінің түрлері (механикалық, белдікті, фрикционды, тісті, тізбекті, бұрамалы). Арналуы, сипаты, құрылымы,белгіленуі және кинематикалық схемасы. беріліс саны.Абсолюттік қатты дене.Деформацияның негізгі түрлері және олардағы кернеулерді бөлу.Сыртқы күштер және олардың түрлері.Серпімділік пен кернеудің ішкі күштері.Істегі, шекті қауіпті және шекті жол берілген кернеулер.

- машиналар мен механизмдер жіктеуін;

- бөлшектерді байланыстыру түрлерін;

- айналу қозғалысының беріліс түрлерін;

- деформацияның негізгі түрлерін;

- шекті қауіпті және шекті жол берілген кернеулерін.

- бөлшектер мен жиналмалы бірліктерді айыра білу;

- беріліс сандарын анықтау;

-серпімділік пен кернеудің ішкі және сыртқы күштерін айыра білу.

КҚ 2.1.6,

КҚ 2.2.6,

КҚ 2.3.3,

КҚ 2.4.4,

КҚ 2.5.3,

КҚ 2.7.5,

КҚ 2.10.5,

КҚ 2.10.6,

КҚ 2.17.6,

КҚ 2.17.7,

КҚ 2.18.3,

КҚ 2.19.5

Электрлік және магнитті тізбектер.Ауыспалы тоқтың электрлік тізбектері.Электрлік құрылғылар. Электрөлшеуіш аспаптар.Электронды аспаптар мен құрылғылар.Трансформаторлар.Электрлік машиналар мен аппараттар.Электрқуатын өндіру, тарату және қолдану.Электр станциялары, желілері және электрқуатымен қамтамасыз ету.Электржетек негіздері.

- электрлік және магниттік тізбектерін;

- ауыспалы тоқтың электрлік тізбектерін;

- электрлік құрылғыларын;

- электр қуатының өндірілуін, таралуын және қолданылуын;

- электржетекті және электравтоматиканы.

- электржабдықтары мен автоматика құралдарын жөндеуге арналған электрсхемаларын оқу;

- электржабдықтары және автоматика құралдарына қызмет көрсету мен жөндеу барысында электрөлшеуіш аспаптарын қолдану.

КҚ 2.1.6,

КҚ 2.1.7,

КҚ 2.2.5,

КҚ 2.2.6,

КҚ 2.3.1,

КҚ 2.4.4,

КҚ 2.5.1,

КҚ 2.5.3,

КҚ 2.5.7,

КҚ 2.7.1,

КҚ 2.7.5,

КҚ 2.10.1,

КҚ 2.10.6,

КҚ 2.17.1,

КҚ 2.17.4,

КҚ 2.18.1,

КҚ 2.18.3,

КҚ 2.19.5

Ақпаратты кодтау. Сандық жүйелер. Бір жүйеден екінші жүйеге ауысу. Екілік арифметика. Формалды, математикалық логика.Модель түсінігі.Модельдер типтері.Алгоритм түсінігі.Алгоритмдер типтері.Бағдарламалау тілі.Бағдарлама, оны құрылымдау.Автоматты реттеу.Реттелетін параметр.Реттеу объектісі, оның қасиеттері, схемалар.Автоматты реттеуіштер, олардың жіктелуі, арналуы, құрылымы, жұмыс істеу принципі, функциялық және құрылымдық схемалары, реттеу органдары.Басқарудың автоматты жүйелерінің қосымша құралдары.

Процесті автоматты түрде басқарудан қолмен басқаруға және кері келтіруге көшудің тәртібі.

- ОС WINDOWS түрлерін;

- WORD мәтіндік редакторын;

- EXCEL электронды кестелерін;

- Corel DRAW векторлық редакторын;

- вирустардан қорғануын;

- WinZip архиваторын;

- ОС DOS;

- Norton Commander сыртқабықша бағдарламасын;

- бағдарламалық тілдерін;

- автоматты реттеу негіздерін;

- автоматты реттегіштердің жұмыс істеу принципін, функциялық және құрылымдық схемаларын.

- жұмыста және күнделікті өмірде дербес компьютерді қолдану;

-автоматты түрде басқарудан қолмен басқаруға және кері келтіруге көшуді жүзеге асыру.

КҚ 2.1.2,

КҚ 2.1.4,

КҚ 2.1.5,

КҚ 2.2.5,

КҚ 2.3.1,

КҚ 2.4.1,

КҚ 2.5.2,

КҚ 2.5.5,

КҚ 2.7.1,

КҚ 2.10.3,

КҚ 2.17.2-

КҚ 2.17.4,

КҚ 2.18.2,

КҚ 2.19.5

Жер және ғарыш. Экзогенді және эндогенді геологиялық процестер.Минералогия, петрография және кристаллография.Минералдардың негізгі қасиеттері.Пайдалы қазбалар кенорындары.Кен орындарының генезисі, іздеу және барлау әдістері.Геологиялық барлау жұмыстары,гидрогеология.

- Жер мен Күн жүйесі құрылымдарын;

- минералдар мен тау-кен жыныстарының пайда болу процестерін және олардың қасиеттерін;

- геологиялық барлау жұмыстарының тәсілдерін.

- бос тау-кен жыныстарынан пайдалы қазбаларды айыра білу.

КҚ 2.1.4,

КҚ 2.2.3,

КҚ 2.2.4,

КҚ 2.3.3,

КҚ 2.3.4,

КҚ 2.4.5,

КҚ 2.5.6,

КҚ 2.7.2,

КҚ 2.7.3,

КҚ 2.10.1,

КҚ 2.17.1,

КҚ 2.18.2,

КҚ 2.19.7

Геодезия.Координаттар жүйесі.Бұрыштарды, арақашықтықтар мен артықтықтарды өлшеу, геодезиялық аспаптар.Геодезиялық тармақтар. Топографиялық түсірілімдер.Маркшейдерлік іс.

Жерастылық теодолитті түсірілім. Қималы және тазартымқазбаларындағы түсірілім жұмыстары.Тік түсірілімдер.Маркшейдерлікқұжаттама.Тау-кен жұмыстарын қауіпсіз жүргізуді маркшейдерлік бақылау.

- координаттар жүйесін;

- бұрыштарды, арақашықтықтар мен артықтықтарды өлшеу тәртібін;

- геодезиялық және маркшейдерлік аспаптарды;

- маркшейдерлік түсірілімдер түрлерін.

Іскерліктер:

- маркшейдерлік схемалар мен тау-кен жұмыстарының пландарын оқу;

- жұмыстарды дұрыс және қауіпсіз жүргізуді бақылаудың маркшейдерлік құралдарын қолдану.

КҚ 2.1.5,

КҚ 2.2.3,

КҚ 2.2.4,

КҚ 2.3.3,

КҚ 2.4.2,

КҚ 2.4.3,

КҚ 2.5.3,

КҚ 2.7.2-

КҚ 2.7.4,

КҚ 2.10.4,

КҚ 2.17.6,

КҚ 2.18.2,

КҚ 2.19.7,

КҚ 2.19.8

Тау-кен жұмыстарын жүргізу барысындағы қауіпсіздік шаралары.Өнеркәсіп санитариясы.Өндірістік қауіптіліктер мен зияндылықтар.Өрт профилактикасы және тау-кен құтқару ісінің негіздері.

- жерасты тау-кен қазбаларында өзін-өзі ұстау ережелерін;

-адам шығатын қосалқы жерлерін;

-кен қазбаларындағы газ режимін.

- еңбекті қорғау ережелерін ұстану;

-өзін құтқару және өрт сөндіру құралдарын қолдану; - қауіпті және зиянды факторларды айыра білу.

КҚ 2.1.8,

КҚ 2.2.8,

КҚ 2.3.6,

КҚ 2.4.8,

КҚ 2.5.8,

КҚ 2.7.7,

КҚ 2.10.7,

КҚ 2.17.8,

КҚ 2.18.7,

КҚ 2.19.10

070503 2 - Бекітуші

070504 2 - Тазарту забойының тау-кен жұмысшысы

070507 2 - Тау-кен қазбаларын жөндейтін тау-кен жұмысшысы

070510 2 -Жер асты тау-кен монтажшысы

Кен өндірісінің негізгі технологиялық процестері. Тік, еңіс және жазық кен қазбалары.Тазартым және даярлық забойлары.Тазартымжәне даярлық жұмыстарын жүргізу технологиясы.Тазартым забойының төбесін бекіту және басқару құжаты.Даярлық қазбасын жүргізу және бекіту құжаты.Шахтаны, тазартым және даярлық забойларын желдету.Шахтаның, тазартым және даярлық забойларының шаң-газ режимі.Шахтаның және оның объектілерінің апатты жоюға даярлығы.

- кен өндірісініңнегізгі технологиялық процестерін;

- тазартым забойының төбесін бекіту және басқару, даярлыққазбасын жүргізу және бекіту құжаттарыныңмазмұнымен толтыру тәртібін;

-шахтаның, тазартым және даярлықзабойларынжелдету схемалары мен тәсілдерін;

- өрт сөндіру және өзін құтқару құралдарының орналасуын.

Іскерліктер:

- тазартым забойының төбесін бекіту және басқару, даярлық қазбасын жүргізу және бекіту құжаттарының талаптарын ұстану;

-жұмыс орнындағы шаң-газ режимінің күйін бақылау.

КҚ 2.2.1,

КҚ 2.2.3-

КҚ 2.2.5,

КҚ 2.3.1,

КҚ 2.3.3,

КҚ 2.3.4,

КҚ 2.4.1-

КҚ 2.4.3,

КҚ 2.4.5,

КҚ 2.7.1-

КҚ 2.7.4,

КҚ 2.10.1

Гидро-және пневмажетектер негіздері.Уатқыш балғалар мен бұрғылау машиналары.Дайындау және тазарту жұмыстарына арналған жабдықтар мен кешендер, құрылымы мен техникалық сипаттамалары.Бұрғылау станоктары.Жұмыс істеу принципі мен қолданылу аумағы.Қазу, тиеу және көлік машиналары, кешендері.Тау-кен жұмыстарына арналған қосалқы жабдықтар, құрылымы, арналуы және қолданылу аумағы.Тау-кен өнеркәсібінде қолданылатын машиналар мен механизмдердіңконструкциялық ерекшеліктері.

- уатқыш балғалардың, бұрғылау құрал-саймандары мен бұрғылау машиналарыныңқұрылымын, арналуын;

-тазарту және дайындау комбайндарының, механикаландырылған кешендердіңжұмыс істеу принципін, қолдану аумағын;- тау-кен машиналары мен механизмдерін қауіпсіз қолдану ережелерін;

- тау-кен жұмыстарына арналған қосалқы жабдықтардың арналуы мен құрылымын.

- кен техникасын дұрыс және қауіпсіз қолдану;

- кен машиналары мен механизмдеріне техникалық қызмет көрсету және жөндеу.

КҚ 2.2.6,

КҚ 2.4.4,

КҚ 2.7.5,

КҚ 2.10.1,

КҚ 2.10.3 - КҚ 2.10.6

Кен электр жабдықтарын пайдалану және конструкциялық орындалу ерекшеліктері.

1140В дейін және одан жоғары кернеудің басқару және қорғаныш электр аппаратурасы.Кен кәсіпорын-дарының электр қуатымен жабдықталуы.Кен кәсіпорын-дарының электр жүйелері.Электр қондырғыларының қорғанышы.Кен қазбаларын жарықтандыру.Кеніштегі белгі беру мен байланыс.Электр тоғына түсуден қорғану.

- кен электр жабдықтарының конструкциялық орындалу түрлерін;

- кен қазбалары бойынша электр ішексымдарын іліп тарту ережелерін;

- кен қазбаларын жарықтандыру параметрлерін;

- қорғаныш құрылғыларды тексеру тәсілдерін;

- электр қондырғыларын қауіпсіз пайдалануды ұйымдастыруды;

- кен машиналары электр жабдықтарының және олардың жетектерінің схемаларын.

Іскерліктер:

- қорғаныш құрылғылардың жұмысқа қабілеттілігін тексеру;

- кен қазбалары бойыменішексым тізбектерін іліп тарту;

- электр жабдықтарын пайдалану.

КҚ 2.2.6,

КҚ 2.4.4,

КҚ 2.7.5,

КҚ 2.10.6

Көлік машиналары теориясының негіздері.Кеніштік көлік түрлері.Шахталық рельсті жол.Дірілді, тақташа, ысырма, таспалы және арнайы конвейерлер.Шахталық вагонеткалар, локомотивті тасылым.Монорельсті аспалы және жермен жеткізу құралдары.Жер бетіндегі технологиялық кешен.Шахта көлігінің жұмысын ұйымдастыру.Ысырма көлігі.

- кеніштік көлік түрлерін;

- конвейерлер типтерін, олардың құрылымын және қолданылу аумағын;

- таспалы, ысырма және басқа да конвейерлерді монтаждау және бөлшектеу технологиясын;

- кеніштік көлікті қауіпсіз пайдалану ережелерін.

Іскерліктер:

- конвейер және конвейерлік тізбектер жұмысын басқару;

- конвейерлердің барлық түрлерін монтаждау, бөлшектеу, оларға қызмет көрсету және жөндеу;

- монорельсті және жер жолдардың әр түрін басқара білу, монтаждау және бөлшектеу, оларға қызмет көрсету және жөндеу.

КҚ 2.2.2,

КҚ 2.2.7,

КҚ 2.3.2,

КҚ 2.4.6,

КҚ 2.10.2,

КҚ 2.10.4 - КҚ 2.10.6

Автоматика және телемеха-никаның негізгі түсініктері.Сандық техника элементтері.Автоматтандырудың техника-лық құралдары.Тау-кен машиналарын, шахта көліктерін және жылжымайтын қондырғыларды автоматтан-дыру.Технологиялық про-цестерді автоматтандыру.Тау-кен жабдықтары мен технологиялық процестерді автоматтандырудағы даму бағытының болашағы.

- кен өндірісінің автоматика және телемеханика негіздерін;

- басқарудың автоматтандыру жүйелерінің құрылу принципін.

Іскерліктер:

- тау-кен жабдықтарын автоматтандыру схемаларын оқу;

- кен автоматикасының, оның ішінде түйіспесіз және микропроцессорлы құрылғыларының, негізгі элементтерін тану.

КҚ 2.2.6,

КҚ 2.3.1,

КҚ 2.4.4,

КҚ 2.7.5,

КҚ 2.10.6

Зақымдану және кәсіби аурулар.Ауырлық дәрежесі мен зардап шеккендер саны бойынша жазатайым оқиғалар жіктелуі.Өндірісте салауатты және қауіпсіз еңбек жағдайларын құру.Кәсіпорындағы еңбекті қорғаудың басқаружүйесі.Өндірістегі және тұрмыстағы жазатайым оқиғаларды тергеу тәртібі.Тау-кен жұмыстарын жүргізу барысындағы қауіпсіздік шаралары. Өндірістік қауіптіліктер мен зияндылықтар. Зардап шегушілерге алғашқы дәрігерлік көмек көрсету. Қоршаған ортаны қорғау және табиғатты тиімді пайдалану.

- еңбек заңнамасы, қоршаған ортаны қорғау, өртке қарсы профилактикасы мен кен құтқару ісі негіздерін;

-зақымдану мен кәсіби аурулар жіктелуін;

- еңбекті қорғаудың басқару жүйесін;

- тау-кен жұмыстарын жүргізу барысындағы қауіпсіздік техникасын;

- өндіріс қауіптіліктері мен зияндылықтарын;

- қоршаған ортаны қорғау және жер қойнауын тиімді пайдалану бойынша талаптарды.

Іскерліктер:

- қауіпсіздік Ережелерінің талаптарын ұстану;

-зиянды және улы газдарды өлшеу;

- жазатайым оқиға болған жерді тергеу мақсатында ешкімнің бас сұқпауын қамтамасыз ету;

- жарақаттанған адамға алғашқы көмек көрсету.

КҚ 2.2.8,

КҚ 2.3.6,

КҚ 2.4.8,

КҚ 2.7.7,

КҚ 2.10.7

Нарықтық экономикаға ену. Нарықтық экономиканың негізгі принциптері, мониторинг, сұраныс және ұсыныс. Нарықтық жүйе, монополия және бәсекелестік. Кәсіпкерлік пен нарықтық қатынастар субъектілерін дамыту. Кәсіпорын іс-әрекетінің экономикалық шығындары мен нәтижелері. Маркетинг және жарнама. Баға және баға қалыптасу. Шаруашылық іс-әрекеті өндірісінің тиімділігі. Салық және салық салу.

- тауар өнімінің атаулары мен сипаттамаларын;

- бәсекелестік, оның мәні мен міндеттері туралы ұғымдарды;

- банктер міндеттерін анықтауды;

- шығындар, нарық субъектілері бойынша негізгі ұғымдарды;

- маркетинг туралы ұғым мен мәнін, оның мақсаттарын және міндеттерін;

- жарнамаларды, жарнамалар түрлерін;

- бағаны анықтауды;

- салықтар түрлерін.

Іскерліктер:

- кірістерді, шығындарды есептеу;

- тауардың өзiндiк құны бағасын, өндiрiс бағасын, көтерме бағаны, бөлшек сауда бағасын (үлгi әдiсімен) анықтау;

- бизнес-жоспарды құру;

- салықтың мәнін түсіндіру.

КҚ 2.2.2,

КҚ 2.3.1,

КҚ 2.4.1,

КҚ 2.7.1,

КҚ 2.10.1

070505 2 - Бұрғылау қондырғысының машинисі

070517 2 -Толық қималы шахта оқпандарын бұрғылау жөніндегі құрылғы машинисі

070518 2 -Көтергіш машинасының машинисі

Кен өндірісінің негізгі технологиялық процестері. Тік, еңіс және жазық кен қазбалары.Тазартым және даярлық забойлары.Тазартымжәне даярлық жұмыстарын жүргізу технологиясы.Тазартым забойының төбесін бекіту және басқару құжаты.Даярлық қазбасын жүргізу және бекіту құжаты.Шахтаны, тазартым және даярлық забойларын желдету.Шахтаның, тазартым және даярлық забойларының шаң-газ режимі.Шахтаның және оның объектілерінің апатты жоюға даярлығы.

- кен өндірісініңнегізгі технологиялық процестерін;

- тазартым забойының төбесін бекіту және басқару, даярлыққазбасын жүргізу және бекіту құжаттарыныңмазмұнымен толтыру тәртібін;

-шахтаның, тазартым және даярлықзабойларынжелдету схемалары мен тәсілдерін;

- өрт сөндіру және өзін құтқару құралдарының орналасуын.

Іскерліктер:

- тазартым забойының төбесін бекіту және басқару, даярлық қазбасын жүргізу және бекіту құжаттарының талаптарын ұстану;

-жұмыс орнындағы шаң-газ режимінің күйін бақылау.

КҚ 2.1.1,

КҚ 2.1.4,

КҚ 2.5.1,

КҚ 2.5.4,

КҚ 2.17.1,

КҚ 2.17.6,

КҚ 2.18.2

Гидро-және пневмажетектер негіздері.Уатқыш балғалар мен бұрғылау машиналары.Дайындау және тазарту жұмыстарына арналған жабдықтар мен кешендер, құрылымы мен техникалық сипаттамалары.Бұрғылау станоктары.Жұмыс істеу принципі мен қолданылу аумағы.Қазу, тиеу және көлік машиналары, кешендері.Тау-кен жұмыстарына арналған қосалқы жабдықтар, құрылымы, арналуы және қолданылу аумағы.Тау-кен өнеркәсібінде қолданылатын машиналар мен механизмдердіңконструкциялық ерекшеліктері.

- уатқыш балғалардың, бұрғылау құрал-саймандары мен бұрғылау машиналарыныңқұрылымын, арналуын;

-тазарту және дайындау комбайндарының, механикаландырылған кешендердіңжұмыс істеу принципін, қолдану аумағын;- тау-кен машиналары мен механизмдерін қауіпсіз қолдану ережелерін;

- тау-кен жұмыстарына арналған қосалқы жабдықтардың арналуы мен құрылымын.

- кен техникасын дұрыс және қауіпсіз қолдану;

- кен машиналары мен механизмдеріне техникалық қызмет көрсету және жөндеу.

КҚ 2.1.1-

КҚ 2.1.7,

КҚ 2.5.1-

КҚ 2.5.3,

КҚ 2.5.5,

КҚ 2.5.6,

КҚ 2.17.2,

КҚ 2.17.3,

КҚ 2.17.5,

КҚ 2.17.7

Кен электр жабдықтарын пайдалану және конструкциялық орындалу ерекшеліктері.

1140В дейін және одан жоғары кернеудің басқару және қорғаныш электр аппаратурасы.Кен кәсіпорын-дарының электр қуатымен жабдықталуы.Кен кәсіпорын-дарының электр жүйелері.Электр қондырғыларының қорғанышы.Кен қазбаларын жарықтандыру.Кеніштегі белгі беру мен байланыс.Электр тоғына түсуден қорғану.

- кен электр жабдықтарының конструкциялық орындалу түрлерін;

- кен қазбалары бойынша электр ішексымдарын іліп тарту ережелерін;

- кен қазбаларын жарықтандыру параметрлерін;

- қорғаныш құрылғыларды тексеру тәсілдерін.

Іскерліктер:

- қорғаныш құрылғылардың жұмысқа қабілеттілігін тексеру;

- кен қазбалары бойыменішексым тізбектерін іліп тарту;

- электр жабдықтарын пайдалану.

КҚ 2.1.4,

КҚ 2.1.6,

КҚ 2.1.7,

КҚ 2.5.3,

КҚ 2.17.7,

КҚ 2.18.3,

КҚ 2.18.6

Гидравлика негіздері. Турбомашиналар теориясының негіздері.Желдеткіш, сутөкпе, пневматикалық және көтергі қондырғылары, олардың түрлері, конструкциялары, жұмыс істеу принципі.Олардың өнімділігін реттеу.Жабдықтар мен жетектерді таңдау, оларды қолдану.

- гидравликаның негізгі заңдарын;

- желдеткіштер, сорғылар, компрессорлар, калориферлер, көтергі машиналарының типтерін.Іскерліктер:

- жылжымайтын кен машинасының бір түрін басқару.

КҚ 2.1.6,

КҚ 2.5.3,

КҚ 2.17.3,

КҚ 2.18.1- КҚ 2.18.5

Автоматика және телемеха-никаның негізгі түсініктері.Сандық техника элементтері.Автоматтандырудың техника-лық құралдары.Тау-кен машиналарын, шахта көліктерін және жылжымайтын қондырғыларды автоматтан-дыру.Технологиялық про-цестерді автоматтандыру.Тау-кен жабдықтары мен технологиялық процестерді автоматтандырудағы даму бағытының болашағы.

- кен өндірісінің автоматика және телемеханика негіздерін;

- басқарудың автоматтандыру жүйелерінің құрылу принципін.

Іскерліктер:

- тау-кен жабдықтарын автоматтандыру схемаларын оқу;

- кен автоматикасының, оның ішінде түйіспесіз және микропроцессорлы құрылғыларының, негізгі элементтерін тану.

КҚ 2.1.4,

КҚ 2.1.5,

КҚ 2.5.5,

КҚ 2.17.4,

КҚ 2.18.6

Зақымдану және кәсіби аурулар.Ауырлық дәрежесі мен зардап шеккендер саны бойынша жазатайым оқиғалар жіктелуі.Өндірісте салауатты және қауіпсіз еңбек жағдайларын құру.Кәсіпорындағы еңбекті қорғаудың басқару жүйесі.Өндірістегі және тұрмыстағы жазатайым оқиғаларды тергеу тәртібі.Тау-кен жұмыстарын жүргізу барысындағы қауіпсіздік шаралары. Өндірістік қауіптіліктер мен зияндылықтар. Зардап шегушілерге алғашқы дәрігерлік көмек көрсету. Қоршаған ортаны қорғау және табиғатты тиімді пайдалану.

- еңбек заңнамасы, қоршаған ортаны қорғау, өртке қарсы профилактикасы мен кен құтқару ісі негіздерін;

-зақымдану мен кәсіби аурулар жіктелуін;

- еңбекті қорғаудың басқару жүйесін;

- тау-кен жұмыстарынжүргізу барысындағы қауіпсіздік техникасын;

- өндіріс қауіптіліктері мен зияндылықтарын;

- қоршаған ортаны қорғау және жер қойнауын тиімді пайдалану бойынша талаптарды.

Іскерліктер:

- қауіпсіздік Ережелерінің талаптарын ұстану;

-зиянды және улы газдарды өлшеу;

- жазатайым оқиға болған жерді тергеу мақсатында ешкімнің бас сұқпауын қамтамасыз ету;

- жарақаттанған адамға алғашқы көмек көрсету.

КҚ 2.1.8,

КҚ 2.5.7,

КҚ 2.17.8,

КҚ 2.18.7

Нарықтық экономикаға ену. Нарықтық экономиканың негізгі принциптері, мониторинг, сұраныс және ұсыныс. Нарықтық жүйе, монополия және бәсекелестік. Кәсіпкерлік пен нарықтық қатынастар субъектілерін дамыту. Кәсіпорын іс-әрекетінің экономикалық шығындары мен нәтижелері. Маркетинг және жарнама. Баға және баға қалыптасу. Шаруашылық іс-әрекеті өндірісінің тиімділігі. Салық және салық салу.

- тауар өнімінің атаулары мен сипаттамаларын;

- бәсекелестік, оның мәні мен міндеттері туралы ұғымдарды;

- банктер міндеттерін анықтауды;

- шығындар, нарық субъектілері бойынша негізгі ұғымдарды;

- маркетинг туралы ұғым мен мәнін, оның мақсаттарын және міндеттерін;

- жарнамаларды, жарнамалар түрлерін;

- бағаны анықтауды;

- салықтар түрлерін.

Іскерліктер:

- кірістерді, шығындарды есептеу;

- тауардың өзiндiк құны бағасын, өндiрiс бағасын, көтерме бағаны, бөлшек сауда бағасын (үлгi әдiсімен) анықтау;

- бизнес-жоспарды құру;

- салықтың мәнін түсіндіру.

КҚ 2.1.5,

КҚ 2.5.1,

КҚ 2.17.1,

КҚ 2.18.6

Кен өндірісінің негізгі технологиялық процестері. Тік, еңіс және жазық кен қазбалары.Тазартым және даярлық забойлары.Тазартымжәне даярлық жұмыстарын жүргізу технологиясы.Тазартым забойының төбесін бекіту және басқару құжаты.Даярлық қазбасын жүргізу және бекіту құжаты.Шахтаны, тазартым және даярлық забойларын желдету.Шахтаның, тазартым және даярлық забойларының шаң-газ режимі.Шахтаның және оның объектілерінің апатты жоюға даярлығы.

- кен өндірісініңнегізгі технологиялық процестерін;

- тазартым забойының төбесін бекіту және басқару, даярлыққазбасын жүргізу және бекіту құжаттарыныңмазмұнымен толтыру тәртібін;

-шахтаның, тазартым және даярлықзабойларынжелдету схемалары мен тәсілдерін;

- өрт сөндіру және өзін құтқару құралдарының орналасуын.

Іскерліктер:

- тазартым забойының төбесін бекіту және басқару, даярлық қазбасын жүргізу және бекіту құжаттарының талаптарын ұстану;

-жұмыс орнындағы шаң-газ режимінің күйін бақылау.

КҚ 2.19.3,

КҚ 2.19.4,

КҚ 2.19.6 - КҚ 2.19.8

Жарылыс теориясыныңнегіздері және жарылғыш заттардың қасиеттері.Зарядтарды жару құралдары мен тәсілдері.Жарылғыш материалдарын сақтау, тасымалдау және жою.Жару жұмыстарының әдістері.Кен қазбаларындағы жару жұмыстарының ерекшеліктері.Жарылғыш заттардың зарядтарын біртіндеп немесе топтап жару барысындағы кен жыныстарын қирату процесі.Бұрғыжарылыс жұмыстарын ұйымдастыру.Жару жұмыстарын механикаландыру.Жарушының жұмысын ұйымдастыру.

- жарылғыш заттарыменқоздыру құралдарын;

-жарылғыш материалдарынесепке алу, сақтау, тасымалдау және жою ережелерін;

- бұрғыжарылыс жұмыстарын жүргізу құжатын;

- жару жұмыстарын ұйымдастыру мен жүргізу ережелерін;

- жару жұмыстарын жүргізу барысындағы күзетшілер міндетін;

- жару жұмыстарынжүргізу барысында белгі беруді. Іскерліктер:

- жарылғыш материалдарды жеткізу мен күзету, теспелерді бұрғылаужұмыстарын орындау;

- оқтауға арналған материалдарды (тығындама, гидроампулалар және т.б.) дайындау;

- бұрғыжарылыс жұмыстарын жүргізу барысында қауіпсіздік ережелерін сақтау.

КҚ 2.19.1- КҚ 2.19.4,

КҚ 2.19.6- КҚ 2.19.9

Гидро-және пневмажетектер негіздері.Уатқыш балғалар мен бұрғылау машиналары.Дайындау және тазарту жұмыстарына арналған жабдықтар мен кешендер, құрылымы мен техникалық сипаттамалары.Бұрғылау станоктары.Жұмыс істеу принципі мен қолданылу аумағы.Қазу, тиеу және көлік машиналары, кешендері.Тау-кен жұмыстарына арналған қосалқы жабдықтар, құрылымы, арналуы және қолданылу аумағы.Тау-кен өнеркәсібінде қолданылатын машиналар мен механизмдердіңконструкциялық ерекшеліктері.

- уатқыш балғалардың, бұрғылау құрал-саймандары мен бұрғылау машиналарыныңқұрылымын, арналуын;

-тазарту және дайындау комбайндарының, механикаландырылған кешендердіңжұмыс істеу принципін, қолдану аумағын;- тау-кен машиналары мен механизмдерін қауіпсіз қолдану ережелерін;

- тау-кен жұмыстарына арналған қосалқы жабдықтардың арналуы мен құрылымын.

- кен техникасын дұрыс және қауіпсіз қолдану;

- кен машиналары мен механизмдеріне техникалық қызмет көрсету және жөндеу.

КҚ 2.19.2,

КҚ 2.19.5,

КҚ 2.19.8

Кен электр жабдықтарын пайдалану және конструкциялық орындалу ерекшеліктері.

1140В дейін және одан жоғары кернеудің басқару және қорғаныш электр аппаратурасы.Кен кәсіпорын-дарының электр қуатымен жабдықталуы.Кен кәсіпорын-дарының электр жүйелері.Электр қондырғыларының қорғанышы.Кен қазбаларын жарықтандыру.Кеніштегі белгі беру мен байланыс.Электр тоғына түсуден қорғану.

- кен электр жабдықтарының конструкциялық орындалу түрлерін;

- кен қазбалары бойынша электр ішексымдарын іліп тарту ережелерін;

- кен қазбаларын жарықтандыру параметрлерін;

- қорғаныш құрылғыларды тексеру тәсілдерін.

Іскерліктер:

- қорғаныш құрылғылардың жұмысқа қабілеттілігін тексеру;

- кен қазбалары бойыменішексым тізбектерін іліп тарту;

- электр жабдықтарын пайдалану.

КҚ 2.19.5,

КҚ 2.19.8

Гидравлика негіздері. Турбомашиналар теориясының негіздері.Желдеткіш, сутөкпе, пневматикалық және көтергі қондырғылары, олардың түрлері, конструкциялары, жұмыс істеу принципі.Олардың өнімділігін реттеу.Жабдықтар мен жетектерді таңдау, оларды қолдану.

- гидравликаның негізгі заңдарын;

- желдеткіштер, сорғылар, компрессорлар, калориферлер, көтергі машиналарының типтерін.Іскерліктер:

- жылжымайтын кен машинасының бір түрін басқару.

КҚ 2.19.5

Зақымдану және кәсіби аурулар.Ауырлық дәрежесі мен зардап шеккендер саны бойынша жазатайым оқиғалар жіктелуі.Өндірісте салауатты және қауіпсіз еңбек жағдайларын құру.Кәсіпорындағы еңбекті қорғаудың басқару жүйесі.Өндірістегі және тұрмыстағы жазатайым оқиғаларды тергеу тәртібі.Тау-кен жұмыстары барысындағы қауіпсіздік шаралары. Өндірістік қауіптіліктер мен зияндылықтар. Зардап шегушілерге алғашқы дәрігерлік көмек көрсету. Қоршаған ортаны қорғау және табиғатты тиімді пайдалану.

- еңбек заңнамасы, қоршаған ортаны қорғау, өртке қарсы профилактикасы мен кен құтқару ісі негіздерін;

-зақымдану мен кәсіби аурулар жіктелуін;

- еңбекті қорғаудың басқару жүйесін;

- тау-кен жұмыстарынжүргізу барысындағы қауіпсіздік техникасын;

- өндіріс қауіптіліктері мен зияндылықтарын;

- қоршаған ортаны қорғау және жер қойнауын тиімді пайдалану бойынша талаптарды.

Іскерліктер:

- қауіпсіздік Ережелерінің талаптарын ұстану;

-зиянды және улы газдарды өлшеу;

- жазатайым оқиға болған жерді тергеу мақсатында ешкімнің бас сұқпауын қамтамасыз ету;

- жарақаттанған адамға алғашқы көмек көрсету.

КҚ 2.19.2,

КҚ 2.19.10

Нарықтық экономикаға ену. Нарықтық экономиканың негізгі принциптері, мониторинг, сұраныс және ұсыныс. Нарықтық жүйе, монополия және бәсекелестік. Кәсіпкерлік пен нарықтық қатынастар субъектілерін дамыту. Кәсіпорын іс-әрекетінің экономикалық шығындары мен нәтижелері. Маркетинг және жарнама. Баға және баға қалыптасу. Шаруашылық іс-әрекеті өндірісінің тиімділігі. Салық және салық салу.

- тауар өнімінің атаулары мен сипаттамаларын;

- бәсекелестік, оның мәні мен міндеттері туралы ұғымдарды;

- банктер міндеттерін анықтауды;

- шығындар, нарық субъектілері бойынша негізгі ұғымдарды;

- маркетинг туралы ұғым мен мәнін, оның мақсаттарын және міндеттерін;

- жарнамаларды, жарнамалар түрлерін;

- бағаны анықтауды;

- салықтар түрлерін.

Іскерліктер:

- кірістерді, шығындарды есептеу;

- тауардың өзiндiк құны бағасын, өндiрiс бағасын, көтерме бағаны, бөлшек сауда бағасын (үлгi әдiсімен) анықтау;

- бизнес-жоспарды құру;

- салықтың мәнін түсіндіру.

КҚ 2.19.2

Металдарды слесарлық және механикалық өңдеудің негізгі процестерімен және қолданылатын жабдықтармен, құрал-саймандармен, керек-жарақтармен танысу. Слесарьмен станокшының жұмыс орнын ұйымдастыру,еңбектi нормалау негiздерi. Металдарды өңдеу бойынша практикалық іс-әрекеттің қажетті ептіліктері мен дағдыларын қалыптастыру.

- машинажасау сызбаларын оқу;

- нормативті-техникалық құжаттамамен жұмыс істеу.

Дағдылар:

- металдар мен материалдарды танып білу;

- өлшеуіш құрал-саймандарын пайдалану;

- бөлшектерді өңдеу бойынша технологиялық процесс картасын құрастыру.

КҚ 2.1.6,

КҚ 2.2.6,

КҚ 2.3.5,

КҚ 2.4.4,

КҚ 2.5.3,

КҚ 2.7.5,

КҚ 2.10.5,

КҚ 2.10.6,

КҚ 2.17.7,

КҚ 2.18.3,

КҚ 2.19.5

Оқу кен полигоны немесе тау-кен кәсіпорны жағдайларында теориялық білімдерді бекіту. Тау-кен кәсіпорындары тұрақты жабдықтарының, кеніш көлігінің, аздаған механикаландырудың жұмысымен танысу. Тазартым және даярлау забойларының желдету сұлбасымен және шахтаның сутөккі сұлбасымен танысу. Электр жабдықтарды, аппаратуралар мен автоматты құрылғыларды жөндеу, монтаждау және баптау бойынша негізгі операциялармен танысу. Жабдықтарды ағымда қарап шығу және жөндеу мазмұнымен танысу.

- кен жабдықтарының әрекет етуін тексеру;

- нормативтік құжаттар талаптарына кен жабдықтарының техникалық күйінің сәйкестігін анықтау;

- монтаждау және бөлшектеу жұмыстарын орындау;

- қосалқы шығатын есігі бар жұмыс орнына қарай апаттарды жою жоспарына жетекшілік ету;

- қорғаныш және іске қосу аппаратурасын пайдалану ережелерін, жабдықтарды жарылыс және ұшқын қауіпсіздігіне тексеру ережелерін қолдану;

- кәсіпорында электр қуатын тарату және тарату бекеттері жабдықтарының схемаларын оқу.

Дағдылар:

- кен машиналары мен механизмдерін басқару;

- қондырғыларды жерге қосу;

- бекітпені орнату, рельс жолын төсеу, теспелерді бұрғылау бойынша операцияларды қауіпсіз орындау;

- монтаждау және бөлшектеу жұмыстарын орындау;

- қорғаныш және іске қосу аппаратурасын пайдалану;

- тау-кен кәсіпорындарының тұрақты жабдықтарында, кеніш көлігінде, аздаған механикаландыруда жұмыс істеу.

КҚ 2.1.1,

КҚ 2.2.1,

КҚ 2.3.1,

КҚ 2.4.1,

КҚ 2.5.1,

КҚ 2.7.1,

КҚ 2.10.1,

КҚ 2.17.1,

КҚ 2.18.1,

КҚ 2.19.1

Пайдалы қазбаларды өндіру бойынша тау-кен кәсіпорнымен жалпы танысу. Тазартым жұмыстарын жүргізу барысында кен қазбаларын өткізу технологиясымен, технологиялық процестер кешенімен танысу. Кен-шахталық тұрақты жабдықтардың жұмысымен танысу. Жөндеу бригадаларының жұмыстарын ұйымдастыру тәжірибесін зерделеу. Жоғары деңгейдің тиісті дәрежелі жұмысшы мамандығы үшін Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартында көрсетілген жұмыстар кешенін білім алушылардың меңгеріп алуы.

- шахтада мінез-құлық ережелерін, жұмыстарды жүргізу кезіндегі қауіпсіздік ережелерінің (ҚЕ) негізгі талаптарын қолдану;

- кеніштік атмосферада зиянды және улы газдарды өлшеу бойынша аспаптарды пайдалану;

- дербес қорғану құралдарын, өртке қарсы қорғану құралдарын пайдалану.

- кеніштік атмосферада зиянды және улы газдарды өлшеу бойынша аспаптарды пайдалану;

- шаңнан, газдардан, дірілден, шуылдан және электр тоғына түсуден қорғайтын дербес құралдарды, өртке қарсы қорғану құралдарын пайдалану;

- қауіпсіздік ережелерін (ҚЕ) және техникалық пайдалану ережелерін (ТПЕ) пайдалану.

КҚ 2.1.2,

КҚ 2.2.7,

КҚ 2.3.3,

КҚ 2.4.5,

КҚ 2.5.5,

КҚ 2.5.6,

КҚ 2.7.4,

КҚ 2.10.5,

КҚ 2.10.6,

КҚ 2.17.2,

КҚ 2.18.2,

КҚ 2.19.7