1-тоқсан бжб №1 Қазақ тілі пәнінен «ІІ. Жастар мәдениеті және мәселесі. Шешендік сөздер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

жүктеу/скачать 22,13 Kb. бет 1/2 Дата 21.10.2022 өлшемі 22,13 Kb. #154341

Бұл бет үшін навигация:

• Ойлау дағдыларының деңгейі
• 2-тапсырма.

Күні___.10.22 Сыныбы 11 «__» Оқушы__________________________________ 1-тоқсан БЖБ № 1 Қазақ тілі пәнінен «ІІ. Жастар мәдениеті және мәселесі. Шешендік сөздер» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Оқу мақсаты 11.1.3.3- тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық (отандық) мәселелермен байланыстыра білу, салыстыру 11.2.4.1 - әртүрлі стильдегі (ғылыми, ресми іс-қағаздар, публицистикалық, ауызекі сөйлеу, көркем әдебиет стилі) мәтіндердің тақырыбын, автор көзқарасын, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметін, құрылымын, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау Ойлау дағдыларының деңгейі жоғары деңгей дағдылары 1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңдаңыз, жұбыңызбен талқылап, мәтіннің көтерілген мәселесін анықтаңыз, мәтіннің көтерілген мәселесін ғаламдық мәселемен байланыстырыңыз салыстырыңыз. Диалог түрінде айтылым жасаңыз. 2-тапсырма. 1-мәтін Бүгінгі жастардың тіл мәдениеті соңғы жылдарда әр қырынан талданып, зерделенуде. Сөйлеу мәдениетіне үлкен мән берген халқымыз «Сөз қадірін білмеген, өз қадірін білмейді» дейді. Кез келген халықтың тарихына үңілсеңіз де, өнер алды саналатын қызыл тілге, шешендік өнерге байланысты небір керемет асыл сөздерді табасыз. Шешендік өнерге биік парасат, жоғары мәдениеттілік керек. Ал мәдениеттілік тілмен тығыз байланысты. Мәселен, бүгінгі таңдағы жастарымыз мүлдем батыстанып бара жатқан тәрізді. Олар қазақ халқының сөз кестелерін бұрмалап, елден ерекше көрінгілері келе ме, шетелдің жаргон сөздерімен сөйлеуді күнделікті әдетке айналдырып алған. Қазақ халқы қашан да сөзге шешен, суырыпсалма, дұшпанын бір ауыз сөзбен тойтарып отырған емес пе?! Бүгінгі жастардың сөйлеу мәдениеті мүлде өзгеше дәрежеде, жастарымыздың бір ауыз сөздің өзін кібіртіктеп, тұтығып барып әрең жеткізетініне бәріміз де куә болып жүрміз. Сөйлеу барысында жалпы қолданыстағы сөздерге орысша жалғау жалғап, өз тілімізде баламасы бола тұра кірме сөздерді шектен тыс көп пайдаланып, оның үстіне қазақша қосымша жалғап, тіпті тарихи қалыптасқан сөйлемнің орын тәртібін бұзып қолданып жүргендері бар. Кейбір жастарымыз үйде, көшеде, қоғамдық орындарда бір-бірімен қарым-қатынас жасағанда қалай болса, солай сөйлейтіні, қазақ тілінің қадір-қасиетін түсінбейтіні байқалады. Тіл ерекшелігі, сөйлей білу ежелден бері жеке адамның, қоғамның ой-санасын дамытып, жетілдіруде аса маңызды рөл атқарады. Сөз – ойлы да мәнерлі болуы тиіс. Әйтпесе, ол көздеген мақсатына жете алмайды. Халқымыз мәнді сөйлейтіндерді «сөзі мірдің оғындай екен» деп дәріптейді. Ал Ж.Баласағұн «ақыл-ойдың көркі – тіл, тілдің көркі – сөз» деген. Ендеше, түкке тұрғысыз сөздерді түбімен жоймасақ та, аз да болса дұрысырақ сөйлеп үйренейік. 2-мәтін Өзім үшін ұялдым… Газеттен хабарлама оқыдым. «Требуется наборщица». Қоңырау шалдым. – Сәлеметсіз бе? Мен хабарлама бойынша хабарласып тұр едім… – По-русски знаете? – Бір кісідей білемін. – А по-английски? – Білмеймін… – Стыдно! Компьютер знаете? – Білемін. Тарсылдатып тере аламын. – Раньше работали наборщицей? – Иә, істедім. – Стаж работы сколько лет? – 20 жасымнан бері «наборщица» болып істеп келем. 23 жыл болды. – Сколько вам лет? – 43 жастамын. – Нам, желательно, молодые нужны. Вы казашка да? – Иә. Қазақша сөйлеп тұрмын ғой. – Если бы вы были другой национальности и знали бы казахский, то… можно было. А вы «новый казах?» – Жоқ. Бұрыннан қазақпын… – Извините, нам молодые нужны. Желательно другой национальности или хотя бы «новые казахи» не помешали бы… До свидания! «Гук-гук-гук-гук-гук...» Ұят-ай, не ағылшын тілін білмеймін, не «молодой» емеспін, не «жаңа қазақ» емеспін… 1. Екі үзіндінің ұқсастығы мен айырмашылығын (мәтіннің түрін, мақсатын, мазмұнын, стилі мен тілін, аудиториясын) салыстырып, жазыңыз. жүктеу/скачать 22,13 Kb. Достарыңызбен бөлісу: