5В0732 «Стандарттау, метрология және сертификаттау»

5В0732 «Стандарттау, метрология және сертификаттау»

«Тауартану негіздері» пәнінен

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

оқу-әдістемелік материалы

Семей - 2013

1ДӘРІСТЕР

№ 1 Дәріс. Кіріспе

1. 
   Тауарды сақтау мәселенің өзектілігі.
   
2. 
   Сақтау кезінде шығындар және сақтаулық.
   

Бұрынғы заманнан адамдар өнімдерді сақтау әдістерін іздеуде. Бірақ, 1875 ж. бастап салқындату машиналар енгізілді, осы кезден бастап тағам өнімдерді ұзақ мерзімде сақтау мәселесін шешуге болды.

Әр өнімді дурыс сақтауына өнімді өндіргенен кейін сақтау мерзімдерін және сақтау ерекшелігін, оптималды режимын білу қажет. Барлык мемлекеттерде тағам өнімдердін шығындары сақтау кезінде экономикалық шығындарға үшырайды.

Сақтау кезінде ең белсенді қасиеті сақтаулығы. Тасымалдау мерзімі сақтау мерзімінен асып кетсе онда осы қасиет арқылы тауар өндірушіден тұтынушыға жеткізіледі. Так, бананы, ананасы, выращиваемые в тропических странах – распространенный продукт в самых отдаленных регионах земли благодаря их хорошей сохраняемости. В то же время многие не менее ценные тропические плоды реализуются только в местах выращивания из-за низкой сохраняемости.

Белгіленген уақытта тауарды шығынсыз немесе минималды шығынмен сақтау – бұл тауардын эффективті сақтаулығынын нәтижесі.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   Сақтау деген не?
   
2. 
   Сақтаулығы леген не?
   
3. 
   Шығын деген не?
   

1. Срок годности пищевых продуктов: Расчет и испытание / Под ред. Р. Стеле; пер. с англ. В. Широкова под общ. ред. Ю. Г. Базарновой. — СПб.: Профессия, 2006. — 480

2. 
   Современные технологии хранения пищевых продуктов / Р.З. Григорьева. Кемеровский технологический институт пищевой промышленности. – Кемерово, 2003. - 104с
   

№ 2 Дәріс. Тағам өнімдерді сақтау жағдайлары.

1. 
   Климаттық сақтау жағдайлары;
   
2. 
   Санитарлы – гигиеналық сақтау режимдері;
   
3. 
   Тауарларды орналастыру;
   
4. 
   Негізгі болатын сақтау принциптері.
   

1. Тауарларды дұрыс сақтауы оптимальді режимдерге, сақтау мерзімдеріне және әр тауардың сақтау ерекшелігіне байланысты. Сақтау кезінде тауардың ең қажетті қасиеті – сақтаулығы. Сол қасиет арқылы өндірушіден тұтынушыға жеткізіледі. Аяғында тауардың тиімді сақталудың нәтижесі – бұл белгіленген мерзім аралығында шығынсыз немесе шығынсыз минимальді сақтау. Сақтаудың көрсеткіштері стандартты өнімнің шығуы, шығынның мөлшері, сақтау мөлшері. Шығыны жоғары болғанда, стандартты өнімнің шығуы төмен болады. Сақтаудың екі көрсеткіші де сақтаудың мерзіміне және жағдайына байланысты.

1. 
   Сақтау жағдайы сақтау режиміне байланысты қоршаған ортаның сыртқы әсері.
   
2. 
   сақтау режимі – тауардың сақталуын қамтамасыз ететін климаттық және санитарлы – гигиеналық талаптар. Климаттың сақтау режимінің талаптары мынадай:
   
   • 
     Температураға;
     
   • 
     Ауаның салыстырмалы ылғалдылығына;
     
   • 
     Ауа алмасуға;
     
   • 
     Газдың құрамына;
     
   • 
     Жарықтандыруға.
     

Вентиляция – ауаны сырттан енгізу арқылы.

Циркуляция- қойманың ішіндегі ауаны алмастыру.

Ауаның алмасуының екі түрі:

Жаратылыс және мәжбүрлік. Жаратылыс ауа алмасу – салқын және жылы ауаның температурасы айырмасы арқылы жүргізіледі. Мәжбүрлік ауа алмасу – қоймадағы ауаның алмасуы вентилятор арқылы жүргізеді.

3. 
   Ауаның газды алмасуы – қоршаған ортада газдың құрамын сипаттайтын режим көрсеткіш компоненті үш топқа бөлінеді:
   

1. 
   Негізгі газдар( оттегі, азот);
   
2. 
   Инертті газда (сутегі,гелий, аргон);
   

Газды ортаның нормалық мөлшері: 20,6% оттегі, 78% азот, 0,03% көмірқышқыл газы. Жарықталғандық – қоймадағы жарықтын интенсивтілігін сипаттайтын сақтау режимінің көрсеткіштері: санитарлы- гигиеналық сақтау режимдері. Тазалық – қойылған нормаларды жоғарыламайтын, ластануымен сипатталатын сақтау объектілерінің және қоршаған орта жағдайы екі топ корсеткіші бар: 1) табиғи ластанумен: миниралды органикалық, микробиологиялық ластану; 2) ластанудың орнын сипаттайтын ластану көрсеткіші, ауа, құрал – жабдықтар.

1. 
   « Сақтау режимы » түсінік анықтама берініз.
   
2. 
   Оптималды температуралык режимдер талаптарына және термиалык жағдайға байланысты тағам өнімдерді қалай классифицирлейді?
   
3. 
   Ылғалды сақтау режимің тандауына не әсер етеді?
   
4. 
   Сақтау режим қөрсеткіші ретінде ауа алмасу нені сипаттайды?
   
5. 
   Ауа алмасудың қандай түрлері болады?
   
6. 
   Белсенді ауа алмасу деген не?
   
7. 
   Тауар сақтаулығына ауаның газды құрамы қалай әсер етеді?
   
8. 
   Газда сақтау деген не, және қандай оның түрлері болады?
   
9. 
   Көпшілік тағам өнімдердің сақтаулығына жарық қалай әсер етеді?