Анаксимандр(б.з.д. 10-540жж.) - Фалес шәкірті:
- Алғашқы бастама, дүниенің негізі “апейрон (-мәңгі өлшеусіз, шексіз субстанция), барлығы одан пайда болады, оған айналады;
- Материяның сақталу заңын (заттың томдық құрылымын) меңзеді: тірі дүние, барлық заттар микроскопиялық элементтерден тұрады;
- Алғаш рет адамдардың эволюция процесінде жануарлардан пайда болатынын (Ч.Дарвин ілілімен бұрын) болжады.
Анаксимен (б.з.д.546 ж. туған) Анаксимандр шәкірті:
Алғашқы бастама ауа деп білді;
Жер бетіндегі барлық заттар - ауаның әртүрлі шоғырланған қозғалысының (ауа қысылғанда суға айналады, одан кейін лайға, топыраққа, тасқа, және т.б.) нәтижесі;
Адам жаны (“психэ”) мен “ғарыш жаны” – ауаны (“пневма”) бірдей, ұқсас –деді;
Құдайды табиғат күштері және аспан денелерімен барабарлықта қарастырды.
Эфестік Гераклит (шамамен б.з.д. 544-483жж.) – ежелгі гректік көрнекті философы, материалист, объективтік диалектиканың негізін салушы: - алғашқы бастаманы от деп білді;
- диалектиканы ілімінің негізін салды;
“барлығы өзгереді”, дүние әрдайым қозғалыста, өзгерісте болады;
- “бір өзендегі суға екі рет түсуге болмайды”; - табиғаттағы заттар айналыста болады, ал тарих цикл бойынша дамиды;
- қоршаған дүниенің салыстырмалылығын мойындады (“теңіз суы адам үшін лас, бірақ балық үшін таза”).
- бәрін жасаушы, бәрін қамтитын құдайды Логос – әлемдік Парасат дер ұғынды.
