Экономикалық география Импорт- басқа мемлекеттерден елге тауар әкелу

1. 
   Импорт- басқа мемлекеттерден елге тауар әкелу.
   
2. 
   Экспорт- басқа елге тауар шығару .
   
3. 
   Экономикалық аудандастыру – өндіргіш күштерін тиімді орналастыру және территориялық ұйымдастыру үшін елдің экономикасын маманданған территориялық бөліктерге бөлу.
   
4. 
   Жалпы өнім-кәсіпорынның немесе бүкіл шаруашылықтын белгілі бір мерзімде ақшаға шаққандағы шығарған өнімі.
   
5. 
   Индустрияландыру-шаруашылықтың барлық салаларында, әсіресе өнеркәсіпте ірі машиналық өндірісті жасау нәтижесінде елдің аграрлық құрамынан индустриялық құрылымға өтуі.
   
6. 
   Реэкспорт-шетелден әкелген шикізатты ешбір өндеуден өткізбей сату, сол сияқты тауарларды да қайта сату.
   
7. 
   Субсидия-мемлекеттен әлдебір аймаққа, әлеуметтік топтарға,салаларға бөлінетін ақша қоры.
   
8. 
   Сыртқы сауда айналымы- бүкіл немесе бірнеше мемлекетте белгілі бір уақыт аралығындағы сыртқа шығарылған тауарлар мен сырттан әкелінген тауарлар арақатынасы.
   
9. 
   Өсім- дер кезінде орындалмаған міндеттеме төлемінен белгілі бір пайыз есебінде айыппұл алынуы.
   
10. 
    Экономикалық өсу- өндірістік және өндірістік емес мақсатта өнім шығаруды және қызмет көрсетуді ұлғайту.
    
11. 
    Экстенсивті – өндірістің сандық жағынан ұлғаюы.
    
12. 
    Интенсивтік– өндірістің өнімділігін арттыру үшін жұмсалатын қаржы мен еңбектің артуына байланысты ресурстарды анағұрлым тиімді пайдалануға негізделген, ғылыми-техникалық прогреске сүйенген экономиканы өркендету.
    
13. 
    Консорциум-бірнеше банктердің немесе өнеркәсіптік кәсіпорындардың қарызды бірлесіп орналастыруы немесе көп қаржы қажет ететін өнеркәсіптік жобаны жүзеге асыру үшін уақытша келісімі.
    
14. 
    Корпорация-кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру нысаны.
    
15. 
    Қызмет көрсету географиясы-халыққа әртүрлі қызмет көрсету түрлерін ұйымдастыратын экономикалық географияның бөлігі.
    
16. 
    Лизинг әдісі- халықаралық келісім бойынша шетелдерден сатып алынатын қымбат бағалы заттардың құның біртіндеп төлеу әдісі.
    
17. 
    Магистраль – бірнеше аудандарды байланыстыратын транспорт линиясы.
    
18. 
    Еңбек өнімділігі- уақыт бірлігі ішінде бір жұмысшының шығарған өнімінің санымен немесе өнім бірлігін дайындауға жұмсаған уақыт мөлшерімен өлшенеді.
    
19. 
    Мемлекеттік меншік –мемлекеттің қоғам байлығының белгілі бір бөлігін өз меншігіне алуы.
    
20. 
    Интеграция –  субъектілерді біріктіру, олардың арасындағы байланыстарды дамытып, өзара ынтымақты іс-қимылын тереңдету.
    
21. 
    Дифференциация - субъектілерді айырымдау, бөлшектеу, жіктелу, саралау деген мағынаны білдіреді.
    
22. 
    Жүк айналымы-белгілі бір мерзімде белгілі бір қашықтыққа тасымалданатын жүктің мөлшері.
    
23. 
    Өнеркәсіп торабы-өзара өндірістік байланысы бар жақын орналасқан елді мекендердегі өнеркәсіп кәсіпорындарының тобы.
    
24. 
    Бартер- сауда мәмілесі, тауардың белгілі бір мөлшерін басқа тауар мөлшерінің құны бойынша ақшалай төлем жасалмай айырбастау.
    
25. 
    Ұжымдастыру- жекелеген шаруа қожалықтарын ұжымдық меншік пен ұжымдық еңбекке негізделген ұжымдық шаруашылыққа біріктіру.
    
26. 
    Кооперациялану- белгілі бір өнім шығару үшін көптеген кәсіпорындардың өзара байланысын және ұйымдасуын айтамыз.
    
27. 
    Серіктесу- өндірісті күрделендіру, үйлестіру, бірлестіру, шоғырландыру.
    
28. 
    Қоғамдық еңбек бөлінісі – қоғамның өз ішінде еңбектің әр түрге (егінші, малшы, сауда, транспорт, т.б.) бөлінуі, кәсіпорындардың белгілі бір өнім шығаруға мамандануы.
    
29. 
    Шығын – еңбекті затқа айналдыру процесіндегі жұмсалған қаражат, шығындалған бұйым.
    
30. 
    Территорияның потенциалы – өндіргіш күштерінің дамуына және орналасуына қажет ресурстардың жиынтығы және мүмкіндік шегі.
    

Саяси география

1. 
   Унитарлы мемлекет- барлық аумағында біріңғай заң шығарушы және атқарушы билік орналасқан мемлекет
   
2. 
   Республика- мелекетті басқару формасы. Заң шығарушы ұйым- парламент, басқару жүйесі өкімет арқылы жүзеге асырылады.
   
3. 
   Делимитация- мемлекеттік шекараны картаға түсіру арқылы келісімді түрде (көршілес мемлекеттер үкіметтерімен арада) анықтау.
   
4. 
   Монархия- жоғарғы мемлекеттік билік бір ғана басшы – монархтың  қолында болатын және ұрпақтан ұрпаққа мұрагерлікпен берілетін басқару тұрпаты.
   
5. 
   Абсолюттік монархия- жоғарғы өкімет билігі бүтіндей, тұтас, формальді түрде де шектелместен бір адамның қолында тұрған құрылысты аутады.
   
6. 
   Конституциялық монархияда монархтың билігі белгілі дәрежеде заң шығаратын билік парламентпен шектеледі.
   
7. 
   Президенттік басқару- мемлекеттің де, үкіметтің де басшысы президент болып саналады. Парламенттік тәртіпте елдің жоғарғы басшысы парламентке бағынады.
   
8. 
   Федерация- белгілі бір саяси тәуелсіздігі бар бірнеше мемлекеттік құрылымдардың бірігіп одақтық жаңа бір мемлекет құруын айтады.
   
9. 
   Конфедерация- өздерінің кейбір амал- әрекеттерін үйлестіріп, белгілі бір мақсаттарды жүзеге асыру үшін бірлескен егеменді елдер одығын айтады.
   
10. 
    Теократиялық монархия - бұл саяси билік шіркеудің басшысына немесе діни лидерге жататын монархия.
    
11. 
    Протекторат- күшті мемлекеттің әлсіз елге ресми қамқорлақ жасау.
    
12. 
    Колониялар- экономикалық және саяси тәуелсіздіктен айырылған мемлекеттер.
    
13. 
    Доминион - бұрынғы британ империясының өзін-өзі басқарушы бөліктерінің атауы.
    
14. 
    Анклав- барлық жағынан басқа мемлекеттің немесе мемлекеттердің аумағының қоршауында қалған мемлекет территориясының бір бөлігі.
    
15. 
    Шекараны демокрациялау- шекараны межелеу туралы құжаттар негізінде арнайы шекаралық белгілерді орнатып, мемлекеттік шекара сызығын анықтау.
    
16. 
    Саяси география - саяси үрдістердің кеңістік жағдайындағы аумақтық, экономикалық-географиялық, климаттық және т.б. табиғи факторлармен өзара байланысын зерттейді.
    
17. 
    Геосаясат- адамдардың белгілі бір мақсатқа жету үшін билікті қалайша тудырып оны сақтауын бейнелеу үшін қолданылатын әдіс болып табылады.
    
18. 
    Мажоритарлық жүйе — сайлаушылардың басым көпшілігі дауысын берген кандидат сайланған болып саналатын сайлау жүйесі.
    
19. 
    Демократиялық сайлаулар- өкілді, яғни ел халқының көпшілік ересек бөлігін қамтуы тиіс.
    
20. 
    Мәслихат- тиісті әкімшілік-аумақтық бөлініс қарамағындағы аймақтық жай-күйіне жауапты жергілікті өкілдік орган.
    
21. 
    Сыртқы саясат – халықаралық аренадағы мемлекеттер мен халықтар арасындағы өзара қарым-қатынасты реттеуші саясат. 
    
22. 
    Ішкі саясат - мемлекет ішіндегі таптардың, әлеуметтік топтар мен қабаттардың, ұлттардың қарым-қатынасын білдіретін саясат, мемлекеттін іс-әрекетінің және билеуші партиялардың негізгі бағыттарын қамтиды
    
23. 
    Саяси партия - мемлекеттік билікті қолға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталған, ортақ мүдде, бір идеология негізінде құрылған адамдардың ерікті одағы.
    
24. 
    Референдум— мемлекеттік маңызы бар мәселені халықтық дауысқа салу.
    
25. 
    Сепаратизм -  халықтың мемлекеттен бөліну әрекеті.
    
26. 
    Иррердентизм – халықтық бір бөлшегінің көрші мемлекетке қосылу мақсатында бөлінуі.  
    
27. 
    Энозис- халықтың кіші бөлігінің мемлекеттен көп бөлігі орналасқан мемлекетке көшу мақсатында бөлінуі.
    
28. 
    Сецессия- қандай да бір этникалық топтардың мемлекеттен территориялық бөлініс арқылы өз егемендігін алу мақсатында талаптар қоятын саяси қозғалыс. 
    
29. 
    Партизан қозғалысы – жау басып алған территорияда өз Отанының бостандығы мен тәуелсіздігі және әлеуметтік өзгерістер жолындағы халықтық күрестің бір түрі.
    
30. 
    Либерализация – экономиканы әр түрлі шектеулерден босату.
    

Әлеуметтік география

1. 
   Кенттену- қала халқының үлес салмағының өсуі, қалалар рөлінің артуы және қалалық өмір салтының таралу процесі.
   
2. 
   Агломерация – үлкен қаланың халқының өсуі және төңірегіндегі қалалардың топтасуы арқылы болатын қалалардың жүйесі.
   
3. 
   Диаспора- саны аз ұлт өкілдерінің басқа мемлекеттерде тұрақты қоныстануы.
   
4. 
   Демография- халықтың құрамы мен ондағы өзгерістерді,баланың туылуын, некелесуді, өлім-жітімді зерттеумен айналысатын статистиканың бір түрі.
   
5. 
   Депопуляция- халық санының азаюы.
   
6. 
   Мегополис- бірнеше қала агломерациясының бірігуінің нәтижесінде пайда болған ең ірі қоныстану формасы.
   
7. 
   Көші-қон (миграция) – адамдардың тұрғылықты жерден қоныс аударуы.
   
8. 
   Рекреация- адамның еңбек процесінде жұмсаған дене және рухани күштерін қалпына келтіру мен дамыту.
   
9. 
   Рекреациялық ресурстар- адам денсаулығын қалпына келтіруге мүмкіндік беретін, демалыс үшін жағдай жасайтын ресурстар.
   
10. 
    Репатриация- түрлі себептермен басқа мемлекеттерге қоныс аударған халықтың өз отанына қайтып оралуы.
    
11. 
    Депортация-  мемлекеттен тұлғаны мәжбүрлеп шығару.
    
12. 
    Халықтың табиғи өсімі- туу мен өлім саны аралығындағы айырмашылық.
    
13. 
    Халықтың ұдайы өсуі- ұрпақтың үздіксіз ауысуы.
    
14. 
    Этнос- адамдардың тайпа, халық ұлт болып тарихи қалыптасқан тұрақты топтары.
    
15. 
    Субурбанизация – ірі қалалардың төңірегінде кішігірім қалалардың жылдам өсу процесі
    
16. 
    Эмиграция- өз еліңдегі тұрғылықты мекенін бөтен елдегі тұрғылықты жерге айырбастау.
    
17. 
    Иммиграция- бір мемлекет азаматтарының екінші бір мемлекетке тұрақты немесе уақытша тұру үшін көшіп келуі.
    
18. 
    Сальдо- көші-қон- белгілі бір мерзімдегі көшіп келушілер мен көшіп кетушілердің айырмашылығы.
    
19. 
    Инфрақұрылым- халықтың күнделікті қажетін қамтамасыз ету үшін қажетті жүйелер мен қызметтер, құрылыстар, ғимараттар, т.б жиынтығы.
    
20. 
    Оралмандар- тарихи отанына қайта оралған этникалық қазақтар.
    
21. 
    Туу коэффиценті - бір жылда тірі туған балалардың жалпы санының халық санына қатынасының промилде көрсетілген демографиялық көрсеткіші.
    
22. 
    Демографиялық жарылыс - әлеуметтік- экономикалық немесе жалпы экологиялық жағдайлардың жақсаруымен байланысты халық санының күрт өсуі.
    
23. 
    Әлеуметтік география – адамдардың еңбек етуі, тұрмысы, демалуы, жеке тұлғаның дамуы мен адам өмірін ұдайы жалғастыру жағдайлары жағынан зерттейтін әлеуметтік-экономикалық географияның тармағы.
    
24. 
    Геоурбанистика- қалалық қоныстануын зерттеу.
    
25. 
    Экистика- халықтың орналасу жүйесін зерттеу.
    
26. 
    Рурлизация- ауыл халқының орналасуын зерттейтін геодемография ғылымының саласы.
    
27. 
    Социум – белгілі бір территорияда бір-біріне жақын орналасқан елді-мекендерге қоныстануы арқылы пайда болған адамдардың территориялық ортақтығы.
    
28. 
    Әлеуметтік объектілер – негізі адамға байланысты топтар, ұйымдар
    
29. 
    Экономикалық активті халық – өндірістік және өндірістік емес әр түрлі салада қызмет ететін халықтың бір бөлігі.
    
30. 
    Халықаралық механикалық қозғалысы – халықтың көшіп-қону арқасында өсіп-өнуі.