Лекция Тақырыбы: Аудармашының жазбаша сөйлеу тілі, параметрі

жүктеу/скачать 19,84 Kb. Дата 27.05.2022 өлшемі 19,84 Kb. #145246 түрі Лекция

Бұл бет үшін навигация:

• Жазу тілінің ерекшеліктері

Күні: 04.05.22 ж № 30 лекция Тақырыбы: Аудармашының жазбаша сөйлеу тілі, параметрі Жазбаша сөз ауызша сөйлеуді дамытуға үлкен ықпал етеді. Ақыр аяғында, мәтіндерді қайта жазу, негізгі ойларды қалыптастыру - бұл біздің қарым-қатынасымыздың ажырамас бөлігі. Кейіннен ауызша сөйлеуді дамыту бүкіл қоғамның дамуы ғана емес, адамның жеке қасиеттері де сипатталады . «Жазбаша сөйлеу» түсінігі - дәл, көп қырлы, толық сөйлеу формасы. Ол арнайы тренинг арқылы көрінеді. Жазбаша сөздердің қалыптасуы адам ойлауының қалыптасуына үлкен ықпал етеді. Жазу тілінің түрлері Жазудың тарихы жазбаша сөйлеудің үш түрін қамтиды. Бастапқыда пиктографиялық хат пайда болды. Адамдар өз ойларын диаграммалар мен сызбалар арқылы білдірді. Мысалы, қолындағы таяқпен ат үстіндегі ат үстіндегі шабандоздың бейнесі, тастаулар бейнеленген қайықтарда былай делінген: «Адамдар өздерінің көшбасшыларымен бірге көл арқылы жүрді». Бүгінгі таңда идеялық хат Қытай тілінде жазылған. Идеографиялық кескін белгілі бір тілдің сөздерінің дыбысымен байланысты емес. Бұл сандардың кескінін білдіреді. Мысалы, күн мен айдың бейнесі күн мен айдың сызбасы ретінде декодтауды өткізбейді. Олар белгілі бір заттарды белгілей алады. Жазбаша сөйлеудің ең таралған түрі - бұл сөйлеу сөзі. Хаттар адамның айтқанымен және еститін адамдармен дәл сәйкес келмейді. Жазуды меңгеру үшін сіз бір сөз түрінен екіншісіне өтуді жасауыңыз керек. Сонымен, оқу үдерісінде көрінетін сөзден ауызша сөзге және адамның естігеніне өту бар. Жазбаша айтқанда, керісінше. Жазу тілінің ерекшеліктері Өз ойларын жазбаша сөйлеу арқылы жеткізу үшін адам мәтінді оқырманның қабылдауын реттеуге көмектесетін параграфтың шегінісін пайдаланады. Ғарыштық жол мәтіннің бөліктерін бір-бірінен бөлуге мүмкіндік береді. Егер сіз белгілі бір таңдаулар, қаріптерді қолдансаңыз, онда осылайша сіз оқырманның назарын белгілі бір ақпаратқа сүйене аласыз. Жазудың негізгі ерекшеліктерінің бірі оның бастапқы көрнекі қабылдау болып табылады, оны кім басқарады Аударма ауызша аударма және жазбаша аударма болып екі түрде жүзеге асады. Ағылшын және көптеген басқа еуропалық тілдерде мұндай аударма түрлері екі түрлі сөзбен беріледі. Ағылшынша жазбаша аударатын аудармашыны – ʼʼtranslatorʼʼ, ауызша аударатын тәржімешіні – ʼʼinterpreterʼʼ дейді. Алайда ауызша және жазбаша аударманың түпнегізі ортақ, өйткені бұл аударма түрлерін бір-бірімен байланыстыратын қарым-қатынастық мақсат бар. Іс жүзінде ауызша және жазбаша аударманы бірдей меңгерген немесе аударманың бір түрімен ғана айналысатын аудармашылар да кездеседі. Ол жазбаша аударма (көркем, техникалық және т.б.) немесе ауызша (ілеспе, ізбе-із) аударма болуы мүмкін. Төменде ауызша аудармамен шуғылданушы Брайан Харрис [13, 23-24-бб.] ұсынған ауызша және жазбаша аудармалардың айырмашылықтарын беріп отырмыз: Жазбаша аударма Ауызша аударма 1. Жазбаша аударманың нысаны болып табылатын мәтін сәл де болса ерте құрастырылады. 1. Ауызша аударылатын мәтін әдетте сол уақытта пайда болады (жазылған мәтіннен ауызша аударған жағдайлардан басқа кездерде). 2. Мәтін түпнұсқасы аяқталған шығарма ретінде ешбір өзгеріске ұшырамайды. 2. Айтылатын ой үнемі дамып жетіліп отыратындықтан, оның жалғасын болжау көп жағдайда мүмкін емес. 3. Аудармашы түпнұсқаны бірнеше рет қарай алады, бұл жағдайда есте сақтау қабілетінің қажеті шамалы. 3. Ауызша айтылған ой тыңдаушыға аудармашының есте сақтау қабілеті арқылы ғана жеткізіледі. 4. Мәтін толығымен жазылған сөздерден тұрады. Аудармашы оның қалай құрылғанын білмейді. 4. Айтылған ой сөзден, сонымен қатар, қол қимылдарын, мимиканы, басқа да әрекеттерді қамтиды. Аудармашы оның қалыптасуының куәгері болады. 5. Аудармашы түпнұсқа автор заманы кеңістігінен тыс болғандықтан, мәтінге эмоциялық сезімсіз объективті түрде қарауы мүмкін. 5. Аудармашы сөйлеушімен тікелей қарым-қатынаста болатындықтан, оның эмоциялық әсерінің ықпалында болады. 6. Аударманы бірнеше рет өңдеуге, түзетулер енгізуге болады. Сөздіктерді, анықтағыштарды қолдану мүмкіндіктері шектелмеген. 6. Ауызша аударатын аудармашы бірден барабар (адекватты) аударма беруі тиіс. Сөздіктерді, анықтағыштарды қолдану мүмкіндіктері шектелген. 7. Аудармашы көп жағдайда түпнұсқа авторымен де, оқырманмен де кездесе алмайды. 7. Айтушы, тыңдаушы және аудармашы тікелей қарым-қатынаста болады (әңгіме, мәжіліс кезінде). Аударманың (жанрлық-стилистикалық және т.б.) түрлеріне байланысты классификациялар өте көп. Психолингвистикалық классификацияға сәйкес, аударманың екі түрін бөліп көрсетуге болады. Олар: ауызша және жазбаша аударма. Ауызша және жазбаша аударманың да бірнеше түрі бар. жүктеу/скачать 19,84 Kb. Достарыңызбен бөлісу: