Реферат пәні: Биология Тақырыбы: Адамның асқорыту жүйесінің эволюциялық үдерісі Орындаған: 8А сынып оқушысы Муратбекова Алина

жүктеу/скачать 16,19 Kb. Дата 19.12.2022 өлшемі 16,19 Kb. #163325 түрі Реферат

Бұл бет үшін навигация:

• РЕФЕРАТ
• Асқорыту мен Адамның асқорыту жүйесіне жалпылама
• Асқорыту жүйесінің құрылымы
• Асқорыту бездері
• Сілекей безі
• Асқорыту жүйесінің эволюциясы

«Жетісу облысының білім басқармасы» мемлекеттік мекемесі Талдықорған қаласының «Мұхтар Арын атындағы №24 «Экономика және бизнес» мамандандырылған лицейі» РЕФЕРАТ Пәні: Биология Тақырыбы: Адамның асқорыту жүйесінің эволюциялық үдерісі Орындаған: 8А сынып оқушысы Муратбекова Алина Жоспар I. Кіріспе Асқорыту мен Адамның асқорыту жүйесі II. Негізгі бөлім 1. Асқорыту жүйесінің құрылымы 2. Асқорыту бездері 3. Асқорыту жүйесінің эволюциясы III. Қорытынды Қолданылған сайттар I.Кіріспе Асқорыту мен Адамның асқорыту жүйесіне жалпылама Асқорыту – тағамды химиялық, кейде механикалық түрде өңдеу, қоректік заттардың сіңірілуіне және метаболизмге қатысуына қолайлы компоненттерге ыдырауын қамтамасыз ететін процестердің жиынтығы. Ас қорыту кезінде тағамдық органикалық макромолекулалар кішірек молекулаларға айналады, атап айтқанда, тағамдық биополимерлердің мономерлерге ыдырауы. Бұл процесс ас қорыту ферменттерінің көмегімен жүзеге асырылады. Жоғарыда сипатталған өңдеу процесінен кейін тағам жасушалардың цитоплазмасына немесе ас қорыту жолдарының қабырғалары арқылы дене сұйықтықтарына (адамда, қанға немесе лимфаға) тікелей сіңеді. Адамның асқорыту жүйесі тағамды қорытады, ыдырату өнімдерін шырышты қабық арқылы қан мен лимфаға сіңіреді, қорытылмаған қалдықтарды шығарады. II. Негізгі бөлім Асқорыту жүйесінің құрылымы Асқорыту жүйесі түтік тәрізді мүшелерден және ас қорыту бездерінен тұрады. Филогенездік және онтогенездік тұрғыдан асқорыту жүйесін төрт бөлімге бөледі: бас бөлімді — ауызжұтқыншақ, алдыңғы бөлімді - өңеш пен қарын (асқазан), ортаңғы бөлімді — ащы ішектер мен ірі асқорыту бездері (ұйқы безі, бауыр), артқы бөлімді - жуан ішектер (бүйен, тоқ ішек, тік ішек) құрайды. Асқорыту жолының бірінші мүшесіне ауыз қуысы жатады. Онда тамақ тістер арқылы ұсақталып, сілекеймен шыланады және көмірсуларға ыдырайды. Сонымен тамақты сезесің. Ауыз қуысында орналасқан бұлшық етті мүше ол тіл. Тіл жұтуға қатысып, тамақты сілекеймен араластырып, еріген заттың дәмін анықтайды. Асқорыту бездері Асқорыту бездеріне көшсек, Асқорыту бездері - асқорытуға қажет ферментгерге бай асқорыту сөлін бөлетін бездер. Асқорыту бездеріне сілекей бездері, асқазан бездері, бауыр мен ұйқы безі, ішек бездері жатады. Осының ішінен маңыздысын қарастырайық. Ұйқы безі аралас секреция безі, оның жасушаларының бір бөлігі инсулин мен глюкагон гормондарын қанға шығарады. Оның басты рөлі майларды глицерин мен май қышқылдарына дейін ыдырату. Бірақ бұл бауыр өті қатыспаса жүзере аспайды. Сонымен қатар ұйқы безі сөлінде құрамында қорытылатын нәруыздар, көмірсулар болады. Сілекей безі - ауыз қуысында сілекей бөлетін бездер. Адамда тәулігіне 1,5-2 литр сілекей бөлінеді. Сілекей әсерінен көмірсулар глюкозаға дейін ыдырап, құрамында зиянды бактерияларды жоятын заттар болады. Сонымен қатар сілекейде шырыш бар. Ол тамақтың оңай жұтылуына жауапты және тағамның дәмін анықтауға көмектеседі. Бауыр - адамның ең үлкен безі, диафрагманың астында, оң жақ гипохондрияда орналасқан. Өт қабы бауырға іргелес болып, бауырдың сырын – өт жинақтау қызметін атқарады. Өт тек бауырда өндіріледі және өт қабында сақталады. Бауыр асқорыту мен қатар, асқазаннан, ішектен, көкбауыр мен ұйқы безінен келетін қанды тазартады. Асқорыту жүйесінің эволюциясы Омыртқалылар эволюциясының алғашқы кезеңдерінде олардың ас қорыту жүйесі бірте-бірте күрделене түсті, онда жаңа мүшелер пайда болды. Барлық заманауи жануарларда - балықтан адамға дейін - бұл жүйе бір жоспар бойынша құрылған: аш ішек асқазаннан кейін жүреді, ал тоқ ішек аш ішектің артынан жүреді, мұнда ас қорыту және сіңіру процестері аяқталады. Омыртқалы жануарлардың ас қорыту бездері - бауыр мен ұйқы безі неғұрлым жетілдірілген. Ас қорыту бездері ас қорыту жолының өсінділері болып табылады, онтогенез процесінде олар дербес мүшелерге айналады. Олар ішекке ашылатын түтіктердің көмегімен аш ішекпен байланысты сақтайды. Қоршаған ортаның әртүрлі жағдайларында өмір сүруге және әртүрлі тағамды пайдалануға бейімделуіне байланысты омыртқалы жануарлардың өзіне тән белгілері пайда болды: тістердің құрылымы күрделенеді, көп камералы асқазан пайда болады және т.б. Соған қарамастан, барлық жануарларда, ең төменгіден ең ұйымдасқанға дейін, ас қорыту химиясы мен қатысатын ферменттер өте ұқсас. Осылайша, эволюция барысында ас қорыту жүйесі бірте-бірте күрделене түсті, жаңа мүшелер қосылды, ең соңында адамдарда ең күрделілікке жеткен күрделі механизм жасалды. III. Қорытынды Қолданылған сайттар https://ru.wikipedia.org/ https://studarium.ru/ http://evolution.powernet.ru/ жүктеу/скачать 16,19 Kb. Достарыңызбен бөлісу: