Сабақ жоспары Оқу-әдістемелік бөлім бастығының орынбасары

Оқитын тілі:

Қазақ

Өмірдегі мәселелермен салыстырып жазады.

«Бағдаршам» бағалауы сабақ бойы жүреді

«3» - қызыл

«4»- сары

«5»- жасыл

5 минут

3 минут

2 минут

Абайды оқы, ерінбе.

Адамдықты көздесең,

Жат тоқып ал көңілге.

 

Сұлтанмахмұт Торайғыров

Ұландарға Абайдың табиғат тақырыбында жазған бірсыпыра өлеңі («Қыс», «Күз», «Жазғытұры», «Қараша, желтоқсанмен сол бір екі ай») 5-7 сыныптарда оқылғандықтан, мазмұнын ашып, кейбір өлеңдерін жаттағандықтан сұрақ қоямын.

-Абайдың табиғат мезгіліне арналған қандай өлеңдерін білесіңдер?

- Кім қандай өлеңін жатқа айтып бере алады?

-Табиғаттың әр мезгіліндегі адам өмірі қалай суреттеледі?

-«Қыс», «Жазғытұры» өлеңдерінің көркемдік ерекшеліктері қандай? (Кейіптеу түрінде жазылғаны еске түсіру керек).

-Ақынның «Қараша, желтоқсан мен сол бір екі ай» өлеңінің жазылуы «Абай жолы» романында қалай суреттеледі? (6-сыныпта берілетін роман үзіндісі негізінде)

ДЖИКСО әдісі бойынша үш қатарға тапсырма таратамын. Ұландар бір-біріне түсіндіруі тиіс.

20 минут

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,

Масатыдай құлпырар жердің жүзі.

Жан-жануар, адамзат анталаса,

Ата-анадай елжірер күннің көзі.
Жаздың көркі енеді жыл құсымен,

Жайраңдасып жас күлер құрбысымен.

Көрден жаңа тұрғандай кемпір мен шал

Жалбаңдасар өзінің тұрғысымен.

Күлімдесіп, көрісіп, құшақтасып,

Шаруа қуған жастардың мойны босап,

Сыбырласып, сырласып, мауқын басып;

Көбелекпен, құспенен сай да ду-ду.

Гүл мен ағаш майысып қарағанда,

Сыбдыр қағып бұраңдап ағады су.

Құмары екеуінің сондай күшті....

Біреуіне біреуі қосылыспай,

Көңілі күн лебіне тойғаннан соң,

Жер толықсып, түрленер тоты құстай.

Қыс

Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды.

Үсті-басы ақ қырау, түсі суық,

Басқан жері сықырлап, келіп қалды.

Кәрі құдаң қыс келіп, әлек салды.

Аязбенен қызарып, ажарланды.

Басын сіліксе, қар жауып, мазаңды алды.

Борандай бұрқ-сарқ етіп долданғанда,

Алты қанат ақ орда үй шайқалды.

Беті-қолы домбығып, үсік шалды.

Шидем мен тон қабаттап киген малшы

Бет қарауға шыдамай, теріс айналды.

Титығы құруына аз-ақ қалды.

Қыспен бірге тұмсығын салды қасқыр,

Малшыларым, қор қылма итке малды.

Ұйқы өлтірмес, қайрат қыл, бұз қамалды!

Ит жегенше, Қондыбай, Қанай жесін,

Құр жібер мына антұрған кәрі шалды.

Күз

Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.

Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,

Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.

Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.

Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,

Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.

Салбыраңқы тартыпты жыртық киім.

Енесіне иіртіп шуда жібін,

Жас қатындар жыртылған жамайды үйін.

Астында ақ шомшы жүр – ол бір керуен.

Қай ауылды көрсең де жабырқаңқы,

Күлкі-ойын көрінбейді, сейіл-серуен.

Көңілсіз қара суық қырда жүрсең.

Кемік сүйек, сорпа-су тимеген соң,

Үйде ит жоқ, тышқан аулап, қайда көрсең.

Тұман болар, жел соқса, шаң-тозаңы.

От жақпаған үйінің сұры қашып,

Ыстан қорыққан қазақтың құрысын заңы.

Сұрақтарға жауап беру

3 минут

1. 
   Абайдың «Жазғытұры», «Қыс», «Күз» өлеңдері қандай әдеби жанрға арналған?
   
2. 
   Бұл өлеңдерде бір сөйлеммен айтқанда не суреттеледі?
   
3. 
   Не себептен сөзбен өрнектелген бұл табиғат көріністегі өзгеше әлемді жүрегімізбен ынтыға қабылдаймыз?
   
4. 
   «Жазғытұры» өлеңінде үлкен бір суреттің бөлшегі болар сөз тіркестерін тауып оқыңыз. («кілемнің түгіндей», «елжіреген күннің көзі», «масатыдай құлпыраған жердің жүзі»)
   
5. 
   «Жазғытұры» өлеңі бойынша «гүл мен ағаштың майысып қарауы», «судың сылаңдап ағуы» қандай образды суретті беріп тұр?
   
6. 
   Ақын тағы бір табиғат лирикасына арналған «Жаздыгүні шілде болғанда» өлеңін баспа бетіне ең алғаш автор болып жазған. Абай Осыға дейін өз өлеңдерін баспа бетіне кімнің атымен шығарып отырған?
   

1 минут

1880-1886 жылдары Абай Құнанбайұлы өз өлеңдерін баспа бетіне Көкпай Жанатайұлы атымен шығарып отырған.

Абай авторлық құқығын алып, ең алғаш баспа бетіне «Жаздыгүні шілде болғанда» өлеңін жариялағаны туралы «Қазақ әдебиеті» газет. 17.01.2014ж. А.Ерланұлының мақаласынан оқып келеміз.

«Жаздыгүні шілде болғанда» өлеңін оқу.

Абайдың ұлы Тұрағұл ұлы ақын туралы жазған естеліктерінен берілген мәліметті оқу.

(«Қазақ әдебиеті» газеті. 17.01.2014ж. А.Ерланұлы)

Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

2:

Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?