Сабақ: Табагабулова З. В.: Б. Момышұлы. «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?» Сабақтың тақырыбы: Б. Момышұлы. «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?»

Тақырыбы: Бауыржан Момышұлы

Қазақ әдебиеті пәнінен мұғалімі:Табагабулова З.В.

2014-2015жж.

Ашық сабақ: Табагабулова З.В.: Б.Момышұлы. «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?»

(«Ұшқан ұя» романынан үзінді)

1. 
   Мұғалімнің сөзі:Сәлеметсізбе оқушылар!
   
2. 
   –Балалар ,бүгін біздің сабағымызда қонақтар келіп отыр.Орнымыздан тұрып сәлемдесіп алайық.
   
3. 
   Сабақта жоқ оқушыларды белгілеу
   
4. 
   –Балалар бүгін сәуір айының нешесі?Қай күні?
   

2. 
   Үй тапсырмасын сұрау
   

-Қашан,қай  жерде  туған?

-М.Жұмабаев қашан туған?

-Қай жерде туған?

-Қандай шығармаларын білеміз?

-Балалар мамырда бізде қандай ең үлкен мерекесі?

3. 
   Жаңа сабаққа кіріспе.
   

Жауап:

- Балалар мына суреттерге назар аударайық.

Бұл сызбада ертегілердің 3-түрге бөлінетінін көріп тұрмыз.(флипчарт)

1. 
   Хайуанаттар туралы ертегілер.
   
2. 
   Қиял-ғажайып ертегілері.
   
3. 
   Тұрмыс-салт ертегілері.
   

- «Түлкі мен ешкі», «Қаңбақ шал», «Мақта қыз бен мысық»

(Кейіпкерлерін атау керек)

4. 
   Жаңа сабақты түсіндіру:
   

Бүгінгі сабақта біз «Қарлығаштың құйрығы неге айыр?» деген қазақ халқының ертегісімен танысайық. Бұл ертегіні Бауыржан Момышұлы өзінің «Ұшқан ұя» романында жазған. Ертегіні өтпес бұрын Б.Момышұлы туралы білгеніміз дұрыс.

Ішсем суы татиды шекер балдай.

Қызғалдақ, қалың егіс, көк жоңышқа,

Сенен артық жер, шіркін, өтер қандай?

 Оқушы:Көкорай шалғын, кең өлкем, жерің дәмді,

Жазың салқын, жайлауың малға жайлы.

Сағынып алыс жерден келгенімде,

Көзім тойып көркіңе мейірім қанды.

 Оқушы:Мен кім едім, мен едім,

Қызықпай баққа, атаққа,

Адал еңбек ұлы едім.

Қызмет еткен халыққа,

Ақниет мыңның бірі едім.

 Оқушы:Атақсыз солдаттың бірі едім.

Адал еңбек еткен соң.

Панфиловтан бата алдым

Жау қаһарын төккен соң.

Артыма ерді мың солдат,

Тағдырын маған тапсырып,

Рузаға жеткен соң

Ел ұлдары мың солдат

Белуардан қан кешіп,

Сынға түсті бекініп,

Отқа түсіп, су кешіп,

Жүзден аса соғыста,

Бес-алты рет қоршауда,

Бал орнына у ішіп.

Қан майданда халық үшін

Намыс туын көтердік.

 

оқушы: Әрқашан аты ауызда,

Ықпаған батыр дауылдан.

Айналған даңқы аңызға

Момыштың ұлы Бауыржан.

 оқушы:   Оқты қағып құрыш тұлға төсімен,

Қуды жауды Москваның түбінен,

Қашты дұшпан Бауыржандар елінен.

 оқушы:    Ол қаһарман сүйген ерен Отанын,

Ауыр сынның арқалаған азабын

Ерлігінді әнмен алаулатамын.

1928ж-мұғалім болды

1932ж-армияға шақырылды

1936ж-Ленинград финанс академиясын бітірді

1941ж-316-атқыштар дивизиясының құрамына қабылданады

1941-1945 ж- Панфилов атындағы 8-гвардиялық дивизияны басқарады.

1952ж-Жоғары әскери академиясын бітіреді.

1950-1956жж- Жоғары әскери академиясында сабақ  береді

   Демалысқа шыққан соң-жазушы болды.

 Шығармалары: «Офицердің күнделігі», «Бір түннің тарихы», «Біздің семья»

«Москва үшін шайқас», «Жауынгердің тұлғасы,  «Генерал Панфилов», «Ұшқан ұя», «Адам қайраты» т.б.

Бауыржанның  ұрыс жүргізудегі шеберлігі, жеке басының ерлігі Ұлы Отан соғысы кезінде аңызға айналады. «Қазақфильм» киностудиясы түсірген «Ел басына күн туса» көркем фильмі-батыр рухына қойылған ескерткіш.

Бауыржан Момышұлы 1982 жылы,тамыз айында дүниеден кеткен.

Б.Момышұлының соғыс туралы, балаларға да арнап көптеген шығармалар жазған. Сондай шығармасымен біз бүгін танысамыз. «Ұшқан ұя» романында Б.Момышұлы өз жанұясы туралы жазған. (Тақтада ілініп тұрған көптеген суреттерді, портреттерді көрсете әңгімелесу)

-Б.Момышұлы  туралы  суреттері

«Қарлығаштың  құйрығы  неге  айыр?» атты ертегісі  бойынша  сөйлеу.

-Дүниетану  сабағынан  қарлығаш  құсы  туралы  мәлімет  сұрау

      Балалар, біз бүгін осы батыр ағамыздың «Ұшқан ұя» кітабыны алынған «Қарлығаштың Құйрығы неге айыр?» деген ертегісімен танысамыз.

-  Қарлығаш қандай құс, ол туралы не білесіңдер?

-     Біздің аулымызда қарлығаш бар ма?

-         Қарлығаш қандай жерлерде мекендейді?

Қарлығаш.

-  Қарлығаш жайлауды, сондай-ақ біздің ата-әжелеріміз тұратын ауылдыарымызды мекендейді. Қарлығаш Қазақстанның оңтүстік облыстарында көп болады. Қарлығаштың ұясын бұзуға болмайды, өйткені ол – қасиетті құс, адамзаттың жолдасы. Міне, бүгінгі сабағымыздың басты кейіпкрі де осы қасиетті құс қарлығаш.


-Сергіту  сәті:

-Орнымыздан тұрайық ,топ,топ,топ басайық

Қане ,қолды созайық ,жаттығулар жасайық

Бір отырып,бір тұрып,қолымызды белге қояйық

Оңға,солға ұмтылып,бір қимылдап алайық

Ертегіні оқымас бұрын, мына тақтадағы сөздіктермен танысайық


Сөздік  жұмыс

әділ – справедливый

құрт – құмырсқа — черви и муравьи

бақа – шаян — лягушки и скорпион

тілін біліпті – знал язык (понимал)

жау шабады – наступил

жұлып алады – вырвал

айта алмайды – не может говорить

ызыңдайды – жужжит

тап береді – набросился

ұшып үлгереді – успеет улететь

құйрық – хвост

тіліп өтеді – прорезал

шағатын жәндіктер – насекомые

жарлық береді – дает распоряжение

алдын тосады – ждет

қарлығаш – ласточка

масаны көреді – увидит комара

тілін шығарады – высовывает язык

менің ұрпақтарым – свое потомство

ең тәтті қан – самая вкусная кровь

айтқаның болсын – пусть будет по-твоему

Мәтен мен жұмыс:балалар ертегіні , оқып шығады 

Бауыржан Момышұлы туралы дәптерлерге кестесін толтыру керек:

2.Қарлығаштың құйрығы неге айыр?ертегісінін бас кейіпкерлері?