Сабақтың тақырыбы: Биологиялық қару

(улануды) тудыруға қабілетті.Оларға жататындар: ауру

• (улануды) тудыруға қабілетті.Оларға жататындар: ауру
• тудырушы микробтар мен вирустардың жеке түрлері.
• Патогендік микроорганизмдер-жұқпалы ауруларды
• Қоздырушы-көлемі өте кішкентай,түсі,дәмі,иісі жоқ,сондық-
• тан адамның сезім мүшесі арқылы анықталмайды.Көлемі
• құрылысы және биологиялық қасиеттеріне байланысты
• олар вирустардан басқа бактерия,риккетсия, және
• саңырауқұлақтар класына бөлінеді.
• Бактериялар-формалары
• мен мөлшерлері әр түрлі
• дара шаршылы микро-
• организмдер.Олардың
• мөлшері 0,5-тен 8-10мкм-
• ға дейін болуы мүмкін.
• Тікелей күн сәулесімен дезинфекциялау заттары және
• Жоғары температура (+60 градустан жоғары) әсерінен

олар тез өліп қалады; төмен температураға төзімді және

• олар тез өліп қалады; төмен температураға төзімді және
• -25 градусқа дейін мұздауды еркін көтереді.
• Бактерия түріндегі микроорганизмдердің өзгеше тобы-
• риккетсиялар болып табылады.
• Бұл көлемі үлкен емес 0,4-тен 1 мкм-
• ға дейінгі таяқша клеткалар,олар тек
• тірі тіндер клеткаларының ішінде ғана
• көлденең бинарды бөліктермен
• көбейеді.Олар ұрық жасамайды,бірақ
• кебуге,мұздауға,жоғары температураға (+56 градусқа
• дейін) әсеріне төзімді.
• Риккетсия адамда мынадай ауруларды туғызады: бөртпе
• сүзек,Ку-безгегі және т.б

Бөртпе сүзек

Ку-безгегі

• Ку-безгегі
• Саңырауқұлақтар-дара
• немесе көп клеткалы
• өсімдіктен пайда болатын
• микроорганизмдер,олар
• бактериядан,мейлінше,күрделі
• құрылысымен және тұқымын көбейту
• тәсілімен ерекшеленеді.Саңырауқұлақ-
• тың ұрығы кебуге,күн сәулесі мен дезин
• -фекциялық заттардың әсеріне төзімді.
• Патогендік саңырауқұлақтардан жұққан аурулар адамның
• ішкі органдарын зақымдайды және ауыр немесе ұзақ
• болып келеді.Олардың ішінде жұқпалы
• аурулар бар:кокцидиоидомикоз,
• гистоплазмоз және басқалар

Вирустар-тұқым беруге және дамуға

• Вирустар-тұқым беруге және дамуға
• қабілетті клеткалы құрылымы жоқ
• биологиялық агенттердің ең үлкен тобы.
• Вирустардың көбі сыртқы ортадағы түрлі
• факторларға:құрғаққа,күн сәулесіне,
• сондай-ақ +60 градустан жоғары
• температура мен дезинфекциялау
• құралдарының (формалин,хлорамин және т.б) әсеріне
• тұрақсыз.Патогендік вирустар көптеген ауыр және қауіпті
• аурулардың себебі болып табылады:шешек,аусыл,тропи-
• калық безгек және басқалар.
• Жануарларды зақымдау үшін биологиялық құралдар
• ретінде жануарлар мен адамдарға тең дәрежеде қауіпті
• аурулар (түйнеме,аусыл безгек және т.б),жануарларды
• зақымдайтын (ірі қара,шошқа обасы және т.б)

қоздырушыларын пайдалануы мүмкін.

• қоздырушыларын пайдалануы мүмкін.
• Аусыл Оба ауруы
• Ауыл шаруашылығы дақылдарын зақымдау үшін бидай-
• дың сызықтық сабақ таты,күріштің пирикуляриозасы,картоп-
• тың фитофторозасы және басқа мәдени өсімдіктер,бактерия
• -лық,вирустық және саңырауқұлақ ауруларын қоздырушы-
• лар қолданылады

күріштің пирикуляриозасы

• күріштің пирикуляриозасы

• картоптың фитофторозасы

Азық-түлік,мұнай өнімдерінің қорларын,кейбір әскери

• Азық-түлік,мұнай өнімдерінің қорларын,кейбір әскери
• мүлік,қару-жарақ,оптикалық аспаптар,электрондық және
• басқа да жабдықтар түрлерін бүлдіру үшін белгілі жағдай-
• да саңырауқұлақтар мен бактериялар пайдаланылуы
• мүмкін.Олар,мысалы,мұнай өнімдерінің тез ыдырауын,
• әскери техника мен қару-жарақтың күрделі оптикалық
• және электрондық жабдықтарының мезгілсіз істен шығуын
• немесе бұзылуын,металл өнімдерінің шұғыл таттануын,
• электр жүйелерінің біріккен жерлерінің тотығуын туғызады.
• Жаңа сабақты бекіту.
• Биологиялық қаруға анықтама беріңіздер.
• Биологиялық қарудың зақымдаушы әрекеті неге негізделген?
• Биологиялық құралдардың түрлері мен негізгі қасиеттері туралы не білесіңдер?
• Сабақты қорытындылау.
• Оқушыларды бағалау,үйге тапсырма беру.
• Үйге тапсырма §5 258-268 беттер

• Батыс Қазақстан облысы,Ақжайық ауданы,
• Тайпақ ауылы,
• №10 кәсіптік лицейінің
• Алғашқы әскери дайындық пәнінің оқытушысы
• Хамзин Хасен Хамзаұлы