Тақырып: К,Г,Х,И дыбыстарын түзету Орындаған: Әбдіжаппар Райхан Тексерген: Рахым Жұлдыз



бет1/5
Дата25.10.2022
өлшемі7,75 Mb.
#154809
  1   2   3   4   5
Байланысты:
райхан)




Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті.
Педагогика және Психология Институты


Тақырып: К,Г,Х,И дыбыстарын түзету


Орындаған: Әбдіжаппар Райхан
Тексерген: Рахым Жұлдыз


К, К', Г, Г', X, X' /И/ - дыбыстарының айтылу кемшіліктері және түзету тәсілдері К және К' дыбыстарының кемшіліктері каппацизм Г және Г' дыбыстарының кемшілігі - гаммацизмX және X' дыбыстарының кемшілігі-хитизм деп аталады. Осы дыбыстардың басқа дыбыспен алмасуы паракаппацизм (парагаммацизм, парахитизм) деп аталады. /Й/ дыбысының кемшілігі - йотацизм деп аталады. Ерін қалпы іргелес дыбысқа байланысты /ка, ко, ке/. Жоғарғы, төменгі күрек тістер арасында саңылау сақталады. Тіл ұшы төмен, үсті таңдайға тиеді. Ол фонетикалық жағдайға қарай өзгеріп тұрады. Дыбысты айту кезінде тілмен таңдай байланысы ажырап, арттағы ауа қысымына жол ашады. Жұмсақ таңдай көтеріліп тұрып жолын жабады. Дауыс перделері ажыраған күйде.



  29-сурет. К фонесмасыньщ артикуляциялык көрінісі (профилі)

X дыбысын айтудың Кдыбысынан айырмасы тіл үсті таңдайға түгел тимейді, орта қуыс қалдырады, сол арқылы өткен дем ауасы X дыбысына тән шу шығарады. Жұмсақ К', Г', X' дыбстары қатаң жұптардан тіл мен таңдай жасайтын қуыстың ілгері, орта таңдайға ығысуымен ерекшеленеді /Й/ дыбысы үндеген X' дыбысы сияқты артикуляцияланады. Каппацизмнің негізінен үш түрі кездеседі. Оның бірінде К бәсең айтылатын тамақ шертпесі сияқты естіледі.

Каппацизм туғызатын аномалия - қатты таңдай биік жіңішке болып келеді де, тіл мен таңдай толық қабыспайды. Егер оны айна алдында артикуляциясын көрсетіп, еліктеу, қолымен бейнелеу арқылы түзету мүмкін болмаса, шпатель көмегімен механикалық әсер керек /.

К фонемасын шпательдің көмегімен қою. Балаға та-та-та буындарын айтқызады. Қайталаудан бұрын шпательмен тілдің алдыңғы үстін төменгі тіске қысады. Сонда та орнына тя деп айтылады. Одан соң жаттығу тілді тереңірек басу арқылы кайталанып та орнына кя алынады. Соңында тілді одан да терең басып кабуынын алады.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет