Тапсырма 2 Тақырып Кәсіпорынның негізгі капиталы Орындаған: Болгазы Айым 19-19 тпп

жүктеу/скачать 205,41 Kb. Дата 20.02.2023 өлшемі 205,41 Kb. #169405

Бұл бет үшін навигация:

• Негізгі капитал дегеніміз не
• Негізгі капиталдың түрлері
• Негізгі капиталдың тозуы және амортизациясы
• Табиғи тозу
• Есептерді шығару: Есеп №1

ТАПСЫРМА 2 Тақырып 2. Кәсіпорынның негізгі капиталы Орындаған: Болгазы Айым 19-19 ТПП Бақылау сұрақтарына жауап беру: 1.Негізгі қорлардың тиімділігін сипаттайтын көрсеткіштер? Мүліктік активтерді қолданудың тиімділігін көрсететін экономикалық көрсеткіштер ұйымның қызметі нәтижесінде алынған пайда мен оған жұмсалған қаражаттың (негізгі қорларды білдіреді) қалай салыстырылатындығын бағалауға көмектеседі. Жүргізілген зерттеулер мен есептеулер нақтылауға көмектеседі: қолда бар негізгі қорларды қолданудың ұтымдылық дәрежесі; негізгі қорларды пайдаланумен байланысты ықтимал кемшіліктер мен проблемалар негізгі мүліктік активтердің жұмыс істеу тиімділігінің өсу әлеуеті. Егер негізгі қорлар ұтымды пайдаланылса, тиімділіктің артуымен экономикада қолайлы өзгерістер жасалады: ішкі жалпы өнім көбірек мөлшерде шығарылады; ұлттық табыс өсуде; қосымша инвестицияларды тартпай пайда өседі; өндіріс қарқынын жеделдетуге болады; өндіріс шығындары азаяды. Негізгі құралдарды қолдану тиімділігі бағаланатын көрсеткіштерді екі топқа шартты түрде бөлу бар. Жалпылама көрсеткіштер - бұл факторлар негізгі құралдардың тиімділігін кез – келген экономикалық деңгейде бағалайды, макроэкономикалықтан бастап – бүкіл халық шаруашылығынан бастап әр нақты ұйымға дейін. Олар қорлардың жұмыс істеуінің әртүрлі аспектілеріне әсер етеді. Жеке көрсеткіштер-негізгі құралдарды тікелей осы кәсіпорында қолданудың рентабельділігін нақтылауға көмектеседі. Олар белгілі бір көрсеткіштің негізгі құралдардың жұмыс істеу тиімділігіне әсер етуінің нақты деңгейлерін көрсетеді (негізінен бұл өндіріске берілген жабдықтар мен аудандарға қатысты). Негізгі капитал дегеніміз не? Негізгі капитал-бұл ұзақ уақыт бойы өндіріс процесіне қатысатын және бірнеше кезең ішінде бөлшектермен тозған кезде оның құнын дайын өнімнің өзіндік құнына ауыстыратын кәсіпорын активтерінің бөлігі. Айналымнан айырмашылығы, негізгі капитал бірнеше өндірістік циклдерге қатысады, осыған байланысты оның айналым мерзімі едәуір төмен, ал өтімділік дәрежесі бойынша негізгі капиталды іске асыру қиын активтерге жатқызу әдеттегідей. Негізгі капиталдың түрлері? негізгі құралдар (ғимараттар; құрылыстар; жабдықтар мен машиналар; көлік құралдары; шаруашылықта пайдаланылатын мүкәммал; жұмысшы, өнімді және асыл тұқымды мал; көпжылдық екпелер және т. б.); материалдық емес активтер (патенттер, лицензиялар, тауар белгілері, авторлық құқықтар және т. б.); аяқталмаған құрылыс; ұзақ мерзімді қаржылық салымдар (бағалы қағаздар, басқа кәсіпорындарға салымдар және т.б.). Негізгі капиталдың тозуы және амортизациясы? Негізгі қорлар өндірісте пайдалану кезінде тозады (ескіреді), оның екі түрі бар: табиғи тозу (ескіру) моральдық тозу (ескіру) Табиғи тозу – қорды пайдалану кезінде олардың бүлінуі, сынуы, істен шығуы. Моральдық тозу – қолданылудан ҒТП-тің дамуына байланысты шығып қалуы немесе сирей бастауы. Табиғи тозу деңгейіне байланысты негізгі қорлар өзінің құнының бір бөлігін жойып отырады немесе өз құнының бір бөлігін жаңа өндірілген өнімнің құнын құруға қатысады. Кәсіпорындағы негізгі қорларды жөндеу немесе жаңарту, оларды бастапқы қалпына келтіріп пайдалану өте тиімді. Негізгі қорлардың әр-бір түрінің тозу құнын есептеп және одан шығатын қаржыны жеке қолға жинақтап, сол арқылы негізгі қорлардың табиғи тозу шығынын жауып қалпына келтіруді – амортизация деп атайды. Амортизацияның атқаратын қызметтері: - негізгі қорлардың тозу деңгейін жалпы формада сипаттау. Бұл негізгі қорларды қалпына келтіруді жобалау, негізгі қорларды ауыстырып жөндеуге қажетті қаржылық қорды қалыптастыру үшін керек. - өндіріс шығындарын анықтау Амортизацияның тозудан айырмашылығы ол физикалық ұғым емес, экономикалық ұғым, яғни тозудың ақшалай формасын бейнелейді (көрсетеді) және ол жекелеген жыл аралықтарында тозу мөлшерімен сай келмеуі мүмкін, себебі негізгі қорлардың барлық түрі бірдей тозбайды (ескірмейді), ал амортизация жыл ішінде теңбе-тең (бірдей) үлеспен есептелінеді. Есептерді шығару: Есеп №1 Негізгі қорлардың құны жыл басында – 17 млн тг, келіп түскен қорлар құны – 8 млн тг, шығып кеткен негізгі қорлар құны – 4 млн тг. Жыл аяғында негізгі қорлар құны, орташа жылдық негізгі қорлар құнын анықтаңыз. Есеп №2 Қормен қамтамасыз етілу 15700 тг/га, ауыл шаруашылық ауданы 210 га, жұмысшылар саны – 21 адам болса, қормен қаруландыру көрсеткіші қалай есептеледі? Есеп № 3 Негізгі өндірістік қорлар құны жыл басында 850 мың тг., жыл бойы істен шыққаны 45 мың тг., ал сатып алынғаны 125 мың тг. Кәсіпорында 1230 мың тг-ге өнім шығарылды, Негізгі қорларды пайдалану тиімділігінің көрсеткіштерін анықтаңыз. жүктеу/скачать 205,41 Kb. Достарыңызбен бөлісу: