Тарих сабағында топтық ЖҰмыс арқылы оқушылардың ынтымақтаса жұмыс жасауын қалыптастыру турганбаева Зибаш

№93 орта мектеп, Лахалы ауылы, Қазалы ауданы, Қызылорда облысы

Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз!» атты Қазақстан халқына кезекті Жолдауында «Өмір бойы білім алу» әрбір қазақстандықтың жеке кредосына айналуы тиіс» - деген болатын.[1] Бұл әсіресе білім саласында қызмет жасайтын педагогтарға да, білім алушы оқушыларға да тікелей қатысты болып отыр.

Уақыт талабына сай жаңа ізденістер мен тәжірибелердің өте қажеттігі барлық жерде де сезілуде. Бұған себеп қазіргі кезде барлық салада да айтылып және үнемі қолданысқа енген жаһандану болып отыр. Сондықтан адамзат өз дамуының жаңа дәуіріне қадам басқан уақытта жағдайға тез бейімделе алатын және «құзырлы» ұлт қана жоғары деңгейде өмір сүре алатындығын көрсетуде. Халықаралық стандарттарға сәйкес келетін сапалы оқу мен тәрбиелеуге қол жеткізу мәселелері басты орында. Дамыған елдердің білім стандарттарына ұмтылыс жасау және әлемдік үрдістерге кірігу еліміздегі мектептердің де жаңа сапалық деңгейге жылдам өту қажеттілігін туғызуда. Әлемдік бәсекелестік заманда әрбір адамның білім сапасын және қабілеттілік деңгейін, іскерлік мүмкіндігін анықтайтын адам ресурстарын дамыту мәселелері күн тәртібіне өткір қойылып отыр. Олай болса, бәсекеге қабілетті интеллектуалдық күші жетік кадр болмай, әлемдік бәсекеге төтеп бере алатындай экономика, қоғам болмайды.

Қазіргі қоғамның даму кезеңінде адамның ақыл-ойын бағалау, оның шығармашылық әлеуетін мейлінше көтеру қарастырылуда. Ал біз мектептегі білім сапасының артуы мен дамуына жауапты болғандықтан, кәсіби біліктілік қабілетімізді жетілдіру басты міндетіміз. Бұл міндеттерді шешу педагог кадрларының қолында. Ол үшін не істеу керек? Барлық мектептерде қазіргі уақытта деңгейлік бағдарламамен оқыту жолға қойылған. Біздің мектебімізде де үш деңгей бойынша мұғалімдер біліктіліктерін арттырып келді. Соның негізінде мектебімізде жаңаша оқыту жолдарын қарастырып, МДЖ жоспарын жасап, іс-әрекетті зерттеу жұмыстарын бастап та кеттік. Білім алушыларды өмірге бейімдеу мақсатында сыныптағы сабақтарымызда түрлі әдіс-тәсілдерді қолданып, олардың алған білімдерін келешекте де іске асыру жолдарын қарастырудамыз. Атап айтсақ:

• 
  Білім алушының шығармашылық әлеуетін дамытуға жағдай жасау;
  
• 
  Шығармашылық әрекет түрлерін, оны дамытудың жолдарын меңгеруіне көмектесу;
  
• 
  Өзінің шығармашылық деңгейін анықтап, өз-өзіне баға бере білуіне ықпал ету;
  
• 
  Шығармашылықпен дамуына кері әсер ететін кедергілерді жеңе білуді меңгеруіне әсер ету.
  

Зерттеу жұмысының міндеттері: Топтық жұмыс жасау арқылы оқушылардың дағдыларын қалыптастыру, жаңа технология әдіс-тәсілдерін пайдалану.

Сондай сабақтардың бірі 5 сыныпта Қазақстан тарихынан әңгімелер пәнінен өткізілген сабақтың тақырыбы: Наурыз

Мақсаты: Наурыз мерекесінің тарихы, қазақ халқының салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы және мерекенің тойлану жолдарымен таныса отырып, әңгіме жазуға үйрету

Күтілетін нәтиже: Фотогалерея арқылы жаңа сабақтың тақырыбын табады, «Блиц кездесу» арқылы тақырып мазмұнымен танысып, түсінеді, кластер сызып, оқығанын қолданады, мәтел сөздердің және бата-тілектердің мағынасын ашу үшін талдау жасайды, барлық алған мәліметтері бойынша әңгіме жазып, жинақтайды. Бір-бірін, топты бағалайды, сабақ туралы кері байланыс береді.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Негізгі идея: Ұлттық Наурыз мерекесінің тойлануы.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: Сын тұрғысынан ойлау, диалогтік оқыту, Блум таксономиясы, психологиялық ахуал орнату, блиц кездесу, фотогалереяға саяхат, қол шапалақтау

Жұмыс түрлері: жеке, жұптық, топтық

Керекті құрал-жабдықтар: оқулық, қосымша материалдар, стикер, суреттер

Бағалау түрлері: бағалау парағы, смаилик, жұлдызша, балық, бағдаршам,

Сілтеме: Артықбаев Ж, Қазақстан тарихынан әңгімелер, 5-сынып, «Атамұра»-2015 ж.

Сыныпта көңіл-күйді дамытуға арналған психологиялық жаттығу жасау. Оқушыларды шеңберге жинаймын. Әр елді атай отырып, амандасу рәсімін жасау. Топқа бөлу.

1-топ: Көкпар.

2-топ: Қыдыр ата.

3-топ: Достық.

Әр топқа бағалау парақтарын, бағалау түрлерін таратамын.

Жаңа сабақ: Сабақтың мақсатымен таныстыру. Оқушылардың өз бетінше игеретін тақырыптарын оқулық бойынша бөлу.

1-топ: Қазақтың ұлттық мейрамдары.

2-топ: Наурыз мейрамы.

3-топ: Наурыз көже.

«Блиц кездесу» әдісі бойынша бір-бірлеріне тақырып мазмұнын түсіндіреді. Наурыз мерекесі туралы қосымша сұрақтар қоя отырып, толықтырып, айтады.

• 
  Оқушылар, қандай ұлттық ойындарды білеміз?
  

Наурыз-жаңа күн,

Ұлыс-мемлекет, ел,

Зындан-шыңырау түрме.

Дәптерге орындалған жұмыстарды смаиликпен бағалау. 5 сынып оқушыларын жалықтырып алмау үшін оқушылар «Шырша» сергіту жаттығуын жасайды. Топпен жұмыс: Нақыл сөздердің мағынасын ашу:

1-топ: «Жуанның жіңішкеріп, жеңішкенің үзілер» шағы.

2-топ: «Самарқанның көк тасы да жібиді»

3-топ: «Ұлыс оң болсын, ақ мол болсын!»

Оқушылар нақыл сөздерді енді өздері тілек ретінде құрастырады. Әр оқушының құрастырған нақыл сөздерін ерекше атап, мағынасын ашып көрсетемін.

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын стикерлерге жазып қалдырады. Әр топ өзіне тиесілі нақыл сөздердің мағынасын ашып көрсетеді. Сыныпта ілулі тұрған Наурыз мерекесіне байланысты суреттің бірін алып, «Төрт сөйлем» әдісі бойынша әңгіме құрастырып, оқиды. Әр оқушыдан соң, оқушылар бір-біріне құрмет көрсету мақсатында қолшапалақтап, қошемет көрсетеді. Стикерлер таратылып, оқушылар өздері мерекеге байланысты құрастырған баталарын жазып, топқа оқып береді және бірігіп қоржынға салады. Әр оқушының құрастырған баталарын бағдаршам арқылы топ мүшелері бағалайды. Сабақ соңында оқушылар бағалау парағын толтырып, топтың жинаған бағалау түрлеріне қарай қорытынды баға шығарады. Кері байланыс алынып, сабақтан алған әсерлерін жазу үшін стикерлер таратылады және сыныпта оқылып, өз пікірлерін білдіреді. Үй тапсырмасы беріледі, күнделіктеріне баға қойылады. Сабақ соңында бүгінгі өткен сабаққа өз пікірімді түсіремін. Онда сабақта жеткен жетістіктерім мен келешекте ескеретін кемшіліктерімді көрсетемін. Бұл мен үшін өз қателерім мен жетістіктерімнен үйрену болмақ. Әр сабақ зерттеуді қажет етеді. Сондықтан зерттеу сабақтарымның соңында жүргізілетін сұхбат арқылы А;В;С-деңгейлі оқушылардың айтқан пікірлерін үнемі ескеріп отыру, келесі сабақтың жетістігі болмақ. Олардың әрқайсысының жауапкершілігінің артатынын байқадым. Бірлесе жұмыс жасаудың артықшылығын оқушылардың өздері де сезіне бастады. Ынтымақтаса жұмыс жасау арқылы олардың белсенділігі мен шығармашылығы артады. Сонымен бірге сыни ойлауы дамып, сабаққа деген белсенділігі көрінді.

Еліміздің білім беру жүйесін жетілдіруде көзделіп отырған мақсаттардың ең негізгісі-әрбір жеке тұлғаға білім алудың өмірлік жолын еркін таңдауына мүмкіндік туғызу. Осы мақсатта білім негіздерін өз еркімен үйренетін, іс-әрекет мақсат, міндетін, тәсілін өзінше түсініп, алған білімін өмірде қолдана алатындай жағдайға оқушыны жеткізуіміз қажет. Оқытудың ұтымды технологиясының негізінде бұл мақсатқа да толық жетуге мүмкіндік зор.

Әдебиеттер тізімі:

1. 
   Назарбаев Н.Ә. Болашақтың іргесін бірге қалаймыз! Қазақстан халқына жолдауы. 2014 жыл // Егемен Қазақстан, 2014 жыл
   
2. 
   Мұғалімдерге арналған нұсқаулық. І деңгей
   
3. 
   Интербелсенді әдістемені ЖОО –да қолдану мәселелері, А.Әлімов. Алматы, 2013
   
4. 
   Тарықжанов Қ.П. Жаңа ақпараттық технологиялардың білім беру саласындағы рөлі. // Қазақстан тарихы әдістемелік журнал, 2013 ж №7
   
5. 
   Артықбаев Ж.О. 5 сыныпқа арналған Қазақстан тарихынан әңгімелер оқулығы. Алматы, «Атамұра» 2015 жыл