10.Масштабэффектісі негізіндегі сауда. Масштаб экономикасының моделі. Масштабтың сыртқы эффектісі. Масштабтың ішкі эффектісі және жетілмеген бәсекенің туындауы.
Масштаб эффектісі – бұл ұзақ мерзім кезеңінде өндіріс процесінде пайда болатын жағдай - өндірістің күш – қуаты өсуі арқылы орташа шығындардың азаюы мен ресурстар тиімділігінің арту көрінісі. Өндіріс масштабы үш жағдай түрінде болады: 1) Жағымды (оң) эффект – ұзақ мерзімде өнім көлемі өскен сайын орташа жалпы шығындар азаяды; 2) Тұрақты эффект – ұзақ мерзімде орта жалпы шығындар өнім көлемі мен байланыста болмайды; 3) Жағымсыз эффект – ұзақ мерзімде өнім көлемі өскен сайын орта жалпы шығындар да өседі.
Масштаб эффектісінің теориясы (economy- of- scale theory)- өндіріс факторларымен бірдей қамтамасыздандырылған елдер масштаб эффектісі байқалатын өндіріске маманданғанда сыртқа саудадан ұтады (өндіріс көлемі өсуі кезінде өнім бірлігіне шығындардың азаюы).
