1 Қадашева Қ., Омарова С. К., Карипжанова Г. Т



Pdf көрінісі
бет84/365
Дата23.12.2021
өлшемі5,41 Mb.
#128181
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   365
Байланысты:
Каз.яз-В1В2-1

 
 
ГРАММАТИКАЛЫҚ    ТҮСІНІКТЕМЕ: 
 
  Көмекші  есімдер 
қызметі 
 
Көмекші  сөздер  –  лексикалық 
мағынасы  жоқ,  көбінесе 
грамматикалық  қызмет  атқаратын  жәрдемші  сөздер.  Оған 
алд,  арт,  аст, 
Жай сөйлем 
Жай сөйлем 


56 
 
қас,  маң,  жан,  іш,  туп,  сырт,  бас,  бет,  шет,  түс,  бой
  сияқты  толық 
лексикалық мағынасы жоқ сөздер жатады. 
Көмекші  есімдер  мекенді,  заттың  жақын-алыстығы  (ауылдың  шеті, 
жаны,  төңірегі,  маңы),  қыры  (көпірдің  асты,  үсті,  бойы);  аралығы  (екі 
үйдің  ортасы,  екі  көшенің  арасы)  тұрғысынан  саралап  атайды.  Кейбір 
көмекші  есімдер 
қыс,  жаз,  түн
  тәрізді  сөздермен  тіркесіп  келіп,  оларды 
мезгілдік жағынан нақтылап, дәлдеп тұрады (қыстың басы, түннің ортасы). 
Көмекші  есімдер  өзі  тіркескен  негізгі  сөздермен  көбіне  изафеттік  (Ілік 
септік  пен  тәуелдік  жалғаудың  байланысы)  байланыста  қолданылады. 
Мысалы:  өзеннің  бойы,  ауылдың  сырты,  қаланың  маңы,  құдықтың  түбі, 
жолдың  үсті,  айдың  ортасы,  жылдың  басы,  аптаның  аяғы  т.  б.  Көмекші 
есімдер  сөйлемнің  дербес  мүшесі  болып  жұмсалмайды.  Негізгі  сөздермен 
тіркесіп барып, сөйлемнің бір мүшесі болады: Мысалы, Ауылдың жаны — 
терең сай (Абай). Мұндағы ауылдың жаны — бастауыш.  


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   365




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет