23.Толық алмалы-салмалы протезді бекітудің көмекші әдістері.Тіссіз жақта протезді бекітудің көптеген тәсілдері ұсынылды. Олардың негізіне әртүрлі принциптер мен заттар алынды.Протез жак сүйегіне бекітудің мынадай әдістері бар: механикалық, физикалық, анатомиялық, биофизикалық, биомеханикалық және физикалық биологиялық.
24. Жеке қасықты төменгі жақ сүйегіне кигізіп көру.
Біздің елде Хербст бойынша функционалдық сынақтарды қолдана отырып, жеке қасықтарды орнату әдісі кең таралған. Техника ауыз қуысына жеке қасықты енгізген кезде науқасқа тілмен, ерінмен, жұтыну қозғалыстарымен және т.б. әр түрлі қозғалыстар жасау ұсынылады. Қасық ығыстырылған кезде ол белгілі бір жерлерде қысқарады.
Жұтылу кезінде астыңғы иектен таңғыш қасықтың ығысуы ауыз-жұтқыншақтың созылған сақинасының түсуі нәтижесінде пайда болады.Ауыздың кең ашылуы және еріннің созылуы кезінде ілу науаның жылжуы жақ және иек бұлшықеттерінің әрекетіне байланысты. Мұндай жағдайларда қасық сыртқы жиегі бойымен, 2-аймақта, қай жерде түсірілгеніне байланысты - артында немесе алдында қысқарады.
Жоғарғы ерінді тілмен жалағанда, соңғысы алға, жоғары және жан-жаққа жылжып, сол және оң жақ жоғарғы жақсүйек бұлшықеттерін кезекпен көтеріп, созады.Тілдің ұшымен қол жеткізуге тырысқанда, мұрынның ұшы, егер ол иек-тіл бұлшықеттері мен тілдің френулумының жақ сүйегіне бекітілген жерде ұзын болса, жақ сүйегінен ауысады. Мұндай жағдайларда қасықты 5 аймағында қысқарту керек
Жеке қасықты жоғарғы жақ сүйегіне кигізіп көру. Ауыз қуысынан қалып материалымен қалып алудың реті
1. Қалып алу материалын таңдау көрсеткіштерін және қалып алу әдісін анықтау.
2. қалып алынатын жеке қасықты таңдау.
3. Қалып материалды дайындау.
4. Қалып алу қасығын қалып материалымен толтырамыз.
5. Ауыз қуысына қалып материалы бар қасықты енгізу және оны тістерге тура дейін бекіту және фиксациялау.Қалып материалының қатаюы.
6. Ауыз қуысынан қасықты алу.
7. Алған қалыпты тексерип, бағалау.
Жоғарғы жақтан қалып алу кезинде-жоғарғы жаққа арналған қасықты таңдап,ауызға салып тексеремиз,яғни өлшеп көреміз. Қалып материалын араластырып, жоғарғы жаққа арналған қасыққа материалды толық орналастырамыз. Ерин мен ұртты айнамен ашып турып, қасықтың бір жағын киргіземіз сосын екінши жағын киргиземиз, содан соң артқы топ тістер жағынан бекитемиз, сосын алдынғы топ тістердң бекитемиз де фиксациялаймыз. Қалып материалының қатқанын күтеміз. Қатқан соң қасықты босатып, бірінші бір жағын сосын екінші жағын толықтай шығарамыз.Алынған қалыпты тексеріп бағалаймыз.
25.Парадонт аурулары кезіндегі доғалы протезбен ортопедиялық емдеу ерекшеліктері.
Қазіргі кезде пародонт аурулары – бұл кең таралған ауру. Пародонт ауруы кезінде қызылиек қанайды, тістер қозғалады, тіс түбірлері ашылады. Нәтижесінде тістерін жоғалтады, кейін протездеу мәселесінде қиындықтар туады. Пародонт ауруы кезінде протездеу мына мәселелермен қиындайды:
Тістердің қозғалғыштығы;
Тісті қоршаған сүйектің тез сорылуы;
Ауыз қуысының күтімі сапасыз немесе қиын болуымен.
Сондықтан да пародонтиті бар науқастарға протездеудің кейбір әдістерін қолдануға болмайды.
Мысалы, қозғалмалы тістерді егеуге, олдарды көпірлі протездермен қаптауға болмайды.Этиологиясы:1.Жалпы- Эндокринді (Диабет, жыныс гормондарының дисбалансы), Қан жүйесі (агранулоцитоз, лейкемия), Генетикалық. 2.Жергілікті-Ятрогенді факторлар,Тастар, зиянды әдет (темекі),Химиялық жарақат,Тым көп окклюзиялық салмақ.Пародонт патологиясы бар науқасты ортопедиялық емдеу кезінде қажет:
сақталған тістерге шайнау қысымын дұрыс тарату;
тістерін жоғалтқаннан немесе олардың ығысуынан кейін, кейбір тістерден (тіс топтарынан) шектен тыс салмақты жою;
тіс қатарының бүтіндігін қалпына келтіру;
Зақымдалған пародонтқа тыныштық жағдайын жасап, аурудың негізгі белгісі – қалған тістердің қозғалғыштығын жою
Доғалы протездер – табиғи тістерге, альвеолярлық өсінділерге, жақ денесіне, таңдайға сүйенетін, протездік төсеніш пен пародонт тістерінің шырышты қабаты арқылы шайнау жүктемесін тасымалдайтын конструкциялар. Бюгельді (доғалық) протездер ішінара алынбалы тірек протездерінің түрлері болып табылады. Бугель протезі – (аудармада «доға» дегенді білдіретін немістің «Bugel» сөзінен шыққан). Доғалы протездерді қолдануға көрсеткіштер:I-IV класс тісжегі ақаулары:
1. Тіс қатарының екі жақты соңғы ақаулары (соңғы ақау – көпір протезін жасауға арналған дистальды тіректің болмауы.
2. Тіс қатарының бір жақты соңғы ақаулары.
3. Бүйірлік тістер аймағындағы тіс қатарындағы ақаулар 3-тен астам тістердің болмауы.
4. Алдыңғы бөлімдегі тіс қатарындағы ақаулар 4 тістен артық болмаған кезде. 5. Пародонт ауруларымен қосарланған тіс қатарындағы ақаулар. 6. Тіс қатарындағы көптеген ақаулар.
.26.Ауыз қуысының шырышты қабығының құрылысы. Шырышты қабықтың икемділігі (податливости) және қозғалысы туралы түсінік.
АҚШҚ- айқын құрылымы бар. Ол эпителийден, меншікті пластинкадан және шырыш асты негізінен тұрады. Ауыз қуысының әртүрлі бөліктеріндегі бұл қабаттардың қалыңдығының арақатынасы бірдей емес. Қатты таңдайдың, тілдің, қызыл иектің ауыз қуысында эпителий қабаты ең қалың. Меншікті пластинка ерін мен жақтың шырышты қабатында жақсы көрінеді. Шырышасты негізі ауыз қуысының түбі мен өтпелі қатпарлар аймағында көбірек дамыған. Мұндай құрылым ауыз қуысының шырышты қабатының әртүрлі бөлімдерінің функцияларының ерекшеліктеріне байланысты.
Эпителий көпқабатты жалпақ, ауыз қуысына қараған және жасушалардың беткі қабаттарының түлеуінің нәтижесінде үнемі жаңарып отырады. Кейбір аймақтарда үстіңгі эпителий жасушалары жаңарып отырады. Шырышты қабаттың әртүрлі бөліктеріндегі жаңару дәрежесі бірдей емес. Эпителийдің ең айқын жаңаруы шырышты қабаттың ең үлкен механикалық, химиялық және термиялық әсерлерге ұшыраған аймақтарында болады, бұл ауыз қуысының шарашты қабатының эпителийінің жаңару процесінің қорғаныш және бейімделу сипатын растайды, бұл әсіресеқатты таңдай, тілдің артқы жағы және қызыл иек айқын көрінеді.АҚШҚ- ның функциалары:1.Қорғаныш 2.Сенсорлық 3.Секреторлық 4.Иммунды 5.Сіңіру
Люнд бойынша шырышты қабықтың икемділігі (податливости) және қозғалысы:
Қатты таңдайдағы сагитальды тігістің 1 аймағы – медиальды фиброзды аймақ.Ол шырышты қабық асты қабаты жоқ жұқа шырышты қабықпен сипатталады – минималды икемділігі.
Альвеолярлы өсіндінің 2 аймағы-перифериялық фиброзды аймақ. Ол жұқа (аз қозғалысты шырышты, әлсіз айқындалған шырышасты қабат) сипатталады.
Таңдай қатпарларының 3 аймағы-майлы аймақ. Ол көптеген май жасушалары бар шырышасты қабаттың болуымен сипатталады - орташа икемділік.
4 аймақ Қатты таңдайдың үштен бір бөлігін безді аймақ құрайды. Ол көптеген бездері бар шырышасты қабаттың болуымен сипатталады - максималды икемділік.
Достарыңызбен бөлісу: |