1. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі. Сөйлеу аппараттары. Дыбыс пен әріп
жүктеу/скачать 338,47 Kb.
|
гост казак тили
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.Қазақ тілін оқыту әдістері.
| Дауысты дыбыс әріптерінің емлесі
Қазақ тіліндегі дауысты дыбыстардың сөз құрамында қолданылу тәртібі бірдей емес. 1. А, е, ы, і әріптері сөздің барлык орындарында қолданыла береді: алғандары, ыстық, елдес, еріншек т. б. 2. Сөздің соңғы буынында ы, і дыбыстары болып, оған жалғанатын қосымша дауысты дыбыстан басталса, кей сөздерде ы, і дыбыстары түсіп қалады: көңіл — көңлі (көңілі емес), ауыл — аулы (ауылы емес), халық — халқы (халықы емес). 3. Тек түу одағайынан басқа сөздерде у әріпінің алдынан ұ,ү. ы, і әріптері жазылмайды: тоқы — тоқу (токыу емес), шоқы шоқу (шоқыу емес), біл — білу (біліу емес), күл — күлу (күлүу емес). 4. ә, ө, о, ұ, ү әріптері жалаң сөздердін бірінші буындарында қос сөз бен біріккен сөздердің екінші сыңарларының бірінші буынында жазылады: Жәнібек, орман, өңір, көңіл, жұмыртқа, жүгіру Үмбетәлі, көл-көсір, Тереңөзек, Әсемкүл, тоғызқұмалақ т. б. 5. ә, ұ, ү әріптері мына сөздердің екінші буынында жазылады: сірә, күнә, іңкәр, мәрмәр, мазмұн, бұлбұл, мақұл, мәжбүр, дәстүр дүлдүл, т. б. 6. Етістіктің -йы, -йі дыбыстар тіркесіне аяқталатын туынды түбіріне көсемшенің -й жұрнағы жалғанғанда -ый, -ій әріптерінің орнына бір гана и жазылады: колхоз байыды — колхоз байиди (байыйды емес, баиды емес), ол кейіді — ол кейиді (кейійді емес, кеиді емес). 7. Сый, тый түбір сөздерінен ербіген сөздерде ғана -й, -я, -ю әріптерінің алдынан ы жазылады: сый, сыйлық, сыяды, сыю, тый, тыяды, тыюлы. 8. Э, е әріптері орыс тілінен енген сөздерде ғана жазылады электр, экскаватор, вертолет. 2.Қазақ тілін оқыту әдістері. Нұржанова Ж. өзінің «Қазақ тілін тиімді оқыту жолдары» атты әдістемелік құралында оқыту әдістерін бес түрге жіктейді: 1. Түсіндіру әдісі. Бұл әдіске ауызша баяндау - түсіндіру, әңгі¬ме, сұрақ-жауап, лекция түрлері жатады. 2. Кітаппен жұмыс істеу әдісі: Мұғалімнің түсіндіргенін кітаптан қарау - анықтама, түсініктер, жоспар, конспект, тезис, газет, журнал, сөздікпен, т.б. жұмыстар. 3. Көрнекілік әдіс, экскурсия, таблица, сурет, схема, карточка пайдалану т.б. 4. Техникалық құралмен жұмыс істеу әдісінің бірі - демонстрациялық әдіс: экран бейнесі арқылы диафильм, кино, фрагмент, т.б, техникалық құралмен жұмыс істеу әдісінің тағы бір түрі: кодоскоп, эпидоскоп, компьютермен жұмыс, т.б. 5. Жаттығу әдісі, ауызша, жазбаша және суретпен жұмыс, тақтамен жұмыс, өз бетінше жұмыс, қайталау, пысықтау кезінде ұлттық ойын элеметтерін пайдалану жұмысы. Баяндау әдісі. Қазақ тілінен оқушыларға белгілі тақырып бойынша берілетін білімді мұғалімдердің түсіндірудегі әрекеті - ауызша баяндаудан басталады. Әңгіме әдісі - жаңа материалды түсіндіргенде жүргізілетін әдіс немесе сұрақ-жауап әдісі. Қазақ тілінен жаңа материалды түсіндіру барысында ғылыми фактілерге, анықтамаларға сүйене отырып, сол тақырыптың шығу, не жазған авторлардан бастап әңгімелеу әдісімен түсіндіруге талаптанады. Оқушыларға сол материалды түсінікті, айқын, анық тілмен жеткізе отырып мазмұны баяндалады. жүктеу/скачать 338,47 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|