2. Коллоидтық-беттік активті заттар.
Беттік активтік заттар — сұйық пен газдың немесе екі сұйықтың бөліну бетінде адсорбталып, оның беттік керілісін төмендететін заттар. Беттік активтік заттардың молекуласы көбіне зарядты және зарядсыз бөліктен тұрады. Зарядсыз бөлігі көбіне органикалық (көмірсутекті) радикал болады. Беттік активтік заттардың органикалық радикал тізбегі ұзарған сайын беттік активтігі күшейіп, судағы ерігіштігі кемиді. Беттік активтік заттар үш топқа бөлінеді:ионсыз (молекулалық) беттік активтік заттар — электр бейтарап, сулы ортада олар иондарға ыдырамайды;аниондық беттік активтік заттар — молекулалары сулы ортада ионданады, катиондарының активтігі нашар;катиондық беттік активтік заттар — аниондардың активтігі нашар, молекулалары ионданады.Беттік активтік заттар тоқыма өнеркәсібінде (суландырғыш), ауыл шаруашылығында (зиянкестерге қарсы), жуушы заттар, көбіктендіргіш ретінде, эмульсия, көбік және суспензияларды тұрақтандырғыш ретінде, мұнай алуда, полимерлік материалдарды өндіруде, тамақ, медицина, парфюмерлік және т.б. өндірістерде қолданылады.Коллоидтық ББЗ кезеңдерді бөлу шекарасында беттік кернеуді азайтып белгілі концентрацияларда ерікті мицелла қалыптастыруға қабілетті заттар болып табылады яғни жаңа фазаны қалыптастыру . Коллоидтық беттік белсенді заттардың әдеттегіден айырмашылығы көмірсутектік радикалдың ұзындығы.
№24 билет
1. Химиялық заттармен стерильдеу.
Стерильдеудің химиялық түрі– токсикалықгаздарды, этилен оксидін, этилен тотығы мен бромды метильдің қоспасын және формальдегидті қолдану арқылы жүргізіледі. Бұл заттар алкилдеуші агент ретінде микроорганизмдердің ДНҚ, РНҚсын, ақуыздарын, ферменттерінің активті топтарының белсенділігін жояды.
2.Өздігінен эмульсиялану. Кейбір жағдайларда бір сұйықтықтың екіншісіне дисперсиясы мәжбүрлі араластырусыз қол жеткізіледі, бірақ жүйенің ішкі энергиясы есебінен өздігінен жүреді. Бұл процесс өзін-өзі эмульгациялау деп аталады. Өздігінен эмульсия молекулалық кинетикалық қозғалыс нәтижесінде өте төмен фазааралық керілуде және масса алмасу энергиясы есебінен заттың бір фазадан екінші фазаға массалық ауысуы кезінде жүреді. Масса алмасу процесінде екі механизм де жұмыс істейтін, өте төмен фазааралық керілу жағдайлары бар.Мұндай әсерлерге жету үшін әртүрлі типтегі беттік белсенді заттардың қоспасы болып табылатын аралас эмульгаторлар қолданылады. Беттік-белсенді заттардың әрқайсысы өз ерекшеліктерін әкеледі.
