1-билет Қозғалыс жүйесін зерттеу әдістері. Зақымдану симптомдары
билет 1.. Бас миының когнитивті қызметтері. Орташа когнитивті бұзылыстар синдромының анықтамасы, зерттеу әдістері
жүктеу/скачать 10,97 Mb.
|
1-20 билет
| 12 билет
1.. Бас миының когнитивті қызметтері. Орташа когнитивті бұзылыстар синдромының анықтамасы, зерттеу әдістері. : Когнитивті бұзылулар – бұл есте сақтау қабілетінің, психикалық өнімділіктің және басқа да танымдық функциялардың төмендеуі. Танымдық функциялар – бұл мидың ең күрделі функциялары, оның көмегімен әлемді рационалды тану процесі жүзеге асады және онымен мақсатты түрде өзара әрекеттесу қамтамасыз етіледі: ақпаратты қабылдау; ақпаратты өңдеу және талдау; есте сақтау ; ақпарат алмасу, іс -қимыл бағдарламасын құру және іске асыру. : Когнитивті бұзылыстар жеңіл, орташа және ауыр болып бөлінеді. : Когнитивті бұзылулар дамитын бірнеше нозологиялық формалар бар. Бұл нозологиялық формаларға мидың бастапқы аурулары да, когнитивті функцияларға теріс әсер ететін әр түрлі сомоневрологиялық және психикалық бұзылулар жатады. Когнитивті бұзылудың негізгі себептері: Нейродегенеративті аурулар Альцгеймер ауруы Льюи денесінің деменциясы Фронтальды уақытша дегенерация Кортико-базальды дегенерация Паркинсон ауруы Прогрессивті супрануклеарлық паралич Хантингтон хореясы Мидың дегенеративті басқа аурулары: Мидың тамырлы аурулары «Стратегиялық» локализацияның ми инфарктісі Мульти инфаркт жағдайы Мидың созылмалы ишемиясы Геморрагиялық мидың зақымдануының салдары Мидың тамырлы зақымдануы Аралас (тамырлы-дегенеративті) когнитивті бұзылулар Дисметаболикалық энцефалопатия Гипогликемиялық жағдай Дистиреоз (гипотиреоз, тиреотоксикоз) Анемия (В1, В12, фолий қышқылының, ақуыздардың жетіспеушілігі) Өндірістік және тұрмыстық улану : Орташа когнитивті бұзылулар - бұл бір немесе бірнеше когнитивті функциялардың преморбидтік деңгеймен салыстырғанда төмендеуі, субъективті мазасыздықты тудырады, объективті (нейропсихологиялық) зерттеу әдістерімен расталады, бірақ деменцияның ауырлығына жетпейді.: Орташа когнитивті бұзылулар синдромы бар емделушілерде мыналар болуы мүмкін: Назар аудару қабілетінің орташа төмендеуі; Бір мезгілде қабылдаудың нашарлауы Ағымдағы оқиғалардың есте сақтау қабілетінің бұзылуы, жаңа таныстардың есімдері, географиялық атаулар; Санасыздық, заттарды жиі іздеу.: Зерттеу әдістері параклиникалық зерттеу әдістері маңызды рөл атқарады: құрылымдық және функционалды цереброспинальды сұйықтықты нейрохимиялық зерттеу УКН көбіне Альцгеймер ауруының бастапқы түріне негізделгендіктен, мидың МРТ -да жиі кездесетін нәтиже гиппокампаның атрофиясы болып табылады, ол көбінесе бір жақта айқын көрінеді. : Позитронды-эмиссиялық немесе бір фотонды-эмиссиялық КТ маңызды, себебі онда церебральды метаболизмнің немесе қан ағымының төмендеуін көрсетеді. 2. Транзиторлық ишемиялық шабуыл (ТИШ) – мидағы қан айналымының қысқа мерзімді бұзылысы. Кейде микроинсульт аталады. Алайда, инсульттен айырмашылығы (мидың қанмен қамтамасыз етілуінің тоқтауы) транзиторлық ишемиялық шабуылдың симптомдары басылғаннан бір сағаттан кейін жойылады. Мида қан келудің негізгі ағыны мойын аумағында орналасқан артериялар (ұйқы артериясы) арқылы жүзеге асырылады. ТИШ мидың белгілі бір бөлігіне қанның келуінің уақтыша азаюынан туындайды. Көбінесе, қан ағымы қантамырларының ұсақ қан ұйындыларынан тежелу салдарынан төмендейді, қан ұйындылары миға қан келуін және қоректік заттектердің түсуін уақытша тежейді. Мидың қанмен қамтамасыз етілуінің уақытша бұзылысы кезінде оның қызметінің күрт бұзылысы орын алады. Себептері ТИШ кезінде мидың қайтымсыз зақымдануы болмайды. Бірақ, алаңдау қажет, себебі, бірінші ұстамасынан кейін екінші, үшінші болуы, инсульт те болуы мүмкін. ТИШ симптомдарының себебі — мидың жергілікті ишемиясы (қан жетіспеуі), нәтижесінде ишемия даму орнына байланысты ошақтық симптомдар пайда болады. Ишемияның даму үшін көптеген алғы шарттар болады, олар мидың қантамырларының жағдайына әсер етеді. Олардың негізгілері: · Гипертониялық ауру (артериалдық қысымның артуы) · қант диабеті, · темекі шегу, · 55 жастан асу, · Май алмасуының бұзылуы, · Алкогольді шамадан артық тұтыну, · Аз қимылды өмір салты, · Артық салмақ, · Қан ұюының артуы. Симптомдары ТИШ, әдетте, бірнеше минуттан 1 сағатқа дейін созылуы мүмкін, және көпшілік симптомдар бір сағаттан кейін жойылады. Науқаста шабуылдар бірінен соң бірі пайда болуы мүмкін — мұндай жағдайдағы симптомдар: · Қозғалудың бұзылысы, бас айналуы · Ұйқы басуы, сигналдарға нашар серпін, естің бұзылысы немесе тіпті, коматозды жағдай · Температураға, ауырсыну тітіркендіргіштеріне, қысымға, есту сигналдарына және дәм сезуге сезімталдықтың бұзылуы · Естің қалыпты болмауы немесе есті жоғалту · Оқу мен жазудың қиындауы · Жұтудың қиындауы · Беттің маска тәрізденіп, ешқандай сезім білдірмеуі · Нысандар мен адамдарды тану қабілетінің бұзылуы · Қуық пен ішекті бақылаудың бұзылысы (несеп пен нәжісті ұстамау) · Қимыл үйлесімінің бұзылысы – үйлесімнің бұзылуы, қолайсыздық, әдеттегідей емес жүріс · Бір немесе екі көздің көруінің бұзылысы · Дененің бір немесе бірнеше бөлігінде ұйып, жансыздануы · Көңіл-күй бұзылысы, нашарлауы · Сөзді түсінуде және айтудағы қиындықтар · Дененің бір бөлігіндегі әлсіздік. ТИШ болған науқаста беттің ассимметриялығы (біркелкі еместігі), ауыз бен көз бұлшық етінің енжарлығы байқалады. Кейбір жағдайда зақымданған адам қолын жоғары көтеріп ұстай алмайды. Сөйлеу айқын болмайды. Егер миға ұзақ уақыт бойы қан түспесе, немесе симптомдардың ұзақтығы 24 сағаттан асатын болса, шабуыл инсульт саналады. Егер біреуде ТИШ байқасаңыз, жоғарыда келтірілген белгілердің болуын тексеріңіз. Диагностика Диагноз қою күрделілігі бұл жағдайда дәрігер анықтап үлгеруі үшін ТИШ аз уақытқа созылуында. Дәрігер инсульт және ТИШ пайда болуымен байланысты қауіп факторларының болуын міндетті түрде тексереді. Кейде неврологиялық тексеру жүргізіледі. Қарау кезінде дәрігер жүректің жағдайын тексеріп, артериалдық қысымды өлшейді. Сондай-ақ, жүйке жүйесінің, бұлшық еттің жағдайы бағаланады. Сондай-ақ, дәрігер стетоскоптың көмегімен ұйқы артериясын тыңдап, қан ағымының бұзылысымен байланысты шуылды анықтайды. Нақты диагнозды қойып, инсульт болуын анықтау үшін дәрігер келесі зерттеулерді жүргізеді: · Мидың КТ (компьютерлік томографиясы)— суреттер топтамасы 3-D бейнелеу. · КТС (компьютерлік-томографиялық сканерлеу, ангиография) — мидың және мойынның артерияларының жағдайын анықтау үшін жүргізіледі. Қантамырға контрастылық заттек енгізіледі, сканерлеуді жеңілдету үшін; · ЭКГ (электрокардиограмма) — жүректің кез келген қалыпсыз ырғағын анықтауға көмектесетін тест. ЭКГ кезінде науқасқа жүректің электр белсенділігін анықтау үшін электродтар бекітіледі; · МРТ (магниттік-резонанстық томография) — радиотолқындар және магнит өрісінің көмегімен ішкі ағзалардың бейнесін алу үрдісі. Инсульт кезінде. Әдетте, мидың бұзылыстары анықталады, ал ТИШ кезінде мұндай өзгерістер анықталмайды. : Дәрілік емес емдеу: · III режим; · №15 диета. Дәрі -дәрмекпен емдеу Қан қысымының тиісті деңгейін ұстап тұру: Қан қысымының адекватты деңгейін сақтай отырып, қан қысымының мақсатты мәні 140/90 мм сынап бағанынан асырмау. Қан қысымының ауытқуын болдырмау маңызды. Келесі топтардың гипотензивті препараттары қолданылады: ангиотензин түрлендіретін фермент тежегіштері (AПф ингибиторлары), ангиотензин 1 рецепторларының блокаторлары (АРБ), кальций антагонистері (АА), диуретиктер, бета-блокаторлар (бета- АВ) : Глюкоза деңгейін түзету: Қысқа әсер ететін инсулиндердің абсолютті көрсеткіші қандағы глюкоза деңгейі 10 ммоль / л жоғары. Қант диабетімен ауыратын науқастарды тері астына қысқа әсер ететін инсулин инъекциясы, 60 минуттан кейін қандағы глюкозаны қайта бақылау керек. Антиагрегатикалық терапия: Ишемиялық инсульт немесе ТИА бар және жүрекше фибрилляциясы тұрақты немесе пароксизмалы емделушілер үшін қайталанатын инсульттің алдын алу үшін варфариннің жеке дозасымен немесе жаңа пероральді антикоагулянттармен антикоагулянттық терапия ұсынылады: дабигатран тәулігіне 2 рет 110 мг. Хирургиялық ем Хирургиялық араласудың атауы: · Тромбоэндтерэктомия. Көрсеткіштер: кіші инсульт клиникасы және 24 сағат ішінде үлкен артериялардың критикалық стенозы, жедел окклюзияның болуы. жүктеу/скачать 10,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|