Нарманбет Орманбетұлы (1859-1918)
Туған жері: қазіргі Қарағанды облысы, Ақтоғай ауданы, Саға деген жер.
Өлеңдері: "Сарыарқаға қарасақ", "Жақыпқа", "Мектеп бастығына", "Қазақ ұлы біз тұрмыз", "Сарыарқа", "Шал қайғысы", "Жойқын құлан жосиды", "Сарыарқа, сайран жерім-ай", "Жастарға", "Құс болсаң, ақылға бай байғыз болсаң", "Бала қайдан?", "Кер заман"
Нарманбетті алғаш оқытқан: (Қари молда)
"Сарыарқа, сайран жерім-ай толғауының авторы: (Нарманбет)
Нарманбетті 1916 жылғы маусым жарлығына байланысты жазған толғауы: "Сарыарқа, сайран жерім-ай"
Нарманбетті Столыпин реформасынан зардап шеккен Арқа жеріне арнап жазған өлеңі: "Сарыарқа"
Нарманбеттің отаршылдыққа жазған өлеңі: "Сарыарқа"
Алғаш Нарманбеттің өлеңдер жинағы қашан жарық көрді? (1939 жылы "Нарманбеттің өлеңдері" құрастырушы Е. Ысмайлов)
Нарманбет өлеңіндегі негізгі мәселе:
Жақсылық істе адамға,
Жақсы жол көрсет адамға.
Жазықсыз жанды жаулама,
Аш тазыдай жалақтап! (Адамшылық)
Нарманбет Оманбетұлының Абай үлгісіндегі ағартушылық бағытта жазған өлеңі "Бала қайдан?"
Нарманбет Орманбетұлы кезіккен ақын: Абай
Шоқан Уәлиханов
Шоқан (Мұхаммедқанафия) Шыңғысұлы Уәлиханов - қазақтың тұңғыш ғалымы,
тарихшы, этнограф. географ, ＿ саяхатшы, ағартушы-демократ, әдебиетші,
фольклоршы, зангер.
Туған жері: қазіргі Қостанай облысы, Құсмұрын бекеті.
Жерленген жері: Алматы облысы, Алтынемел тауы баурайындағы Көшентоған
деген жер.
Еңбектері: "Тәңірі (Құдай)", "Қазақтардағы шамандықтың қалдығы" (1855);
"Жоңғария очерктері", "Қырғыздар туралы жазбалар", "Қазақтың халық
поэзиясының түрлері туралы", "Ыстықкөл сапарының күнделіктері", "Қытай
империясының батыс провинциясы және Құлжа қаласы" (1856-1857); "Сот
реформасы туралы жазбалар" (1863-1864) т. б.
"Қайғы Көрпеш-Баян сұлу", "Манас", "Семетей" т. б. жырларды жазып алған.
Ш.Уәлиханов өмір сүрген жылдар: 1835-1865
Ш.Уәлихановтың шын аты: Мұхаммедқанафия
Ш.Уәлихановтың туған жері:Қостанай облысы,Құсмұрын бекеті
Ш.Уәлихановтың балалық шағы өткен мекен: Сырымбет
Шоқанның әжесі Айқанымның қасиеті: Қарадан шығып,хандық дәрежеге көтерілген
Ш.Уәлихановтың зираты : Алтынемелде
Ш.Уәлиханов 1857 жылы Орыс Жағрапия қоғамының толық мүшесі: Семенов Тян-Шанскийдің ұсынысымен.
Шоқанның бойындағы тамаша қабілеттің бірі: Суретшілік
Ш.Уәлихановтың атқарған қызметі: Генерал-гумернатор Гасфорттың адьютанты
Ш.Уәлихановтың аға сұлтан болғысы келген себебі: Халқын әкімдер мен зорлықшыл бай қазақтардан қорғағысы келді.
Ш.Уәлиханов мына хатын жолдаған: «Жергілікті сұлтандармен ақсүйек қазақтардан шыққан байлармен қазір аразбын». А.Г.Майковка
1852жылы Костылецкийдің көмегімен Шоқан Петербург университетінің профессорымен танысты: И.М.Березин
Ш.Уәлихановтың Омбы әскери кадет корпусында оқыған жылдары: 1847-1853ж
Ш.Уәлиханов кадет корпусын қай жылы,неше жасында бітірген: 1853ж. 18 жасында
Ш.Уәлихановтың досы : Г.И. Потанин
Шоқан туралы естелік қалдырған Г.И.Потанин: Саяхатшы,географ,этнограф
Шоқан жалпы жолдастарына,соның ішінде маған,ол еріксіз «Европаға ашылған терезе» сықылдыболды»-деп Шоқанға арнап пікір жазған досы: Потанин
Ш.Уәлихановтың қырғыз елін зерттеу экспедициясына қатысқан жылы : 1856ж
Ш.Уәлиханов өміріне қауіп төндірген ,бірақ аталған әлемге әйгілеген саяхаты :Қашқарияға саяхаты
Шоқан саяхатқа барған Қашқар провинсиясының орналасқан орны : Қытайда
Ш.Уәлихановтың Қашқарияға барңандағы лақап аты: Әлімбай
Ш.Уәлихановт ың Қашқарға бару себебі : Өлкені зерттеуге
Ш.Уәлихановтың Құлжа қаласында шұғылданған ісі: Жоңғария тарихымен шұғылдандына
Ыстықкөл сапарына,Құлжаға бірге барған Шоқанның саяхатшы-географ досы: Семенов,Тян-Шанский
Ш.Уәлихановтың саяхатшы –географ досы:: Семенов,Тян-Шанский
Семейде жер аударылып келіп,Шоқанның досы болған орыс жазушысы : Ф.М.Достаевский
Шоқанның әдеби зерттеу еңбектері қай жанрда жазылған : Хат,мақала,очерк
Ш.Уәлиханов туындысы: Жоңғария очерктері
Шоқанның қазақ халқының ауыз әдебиеті үлгілері мен славян халықтары мұраларының үндестігі барын көрсеткен еңбегі: Жоңғария очерктері
Шоқанның Жоңғария очерктерінен алынған үзінді : Адамның басынан салынған мұнаралар пайда бола бастады.
Ш.УәлихановтыңОрталық Қазақстан ,Жетісу мен тарбағатайды аралаған жылы:1855
Ш.УәлихановтыңОрталық Қазақстан ,Жетісу мен тарбағатайды аралап ,қазақ халқының тарихы ,әдет-ғұрпы ,діни үғымдары туралы жинаған материал еңбегі: Тәңірі,Қазақстандағы шамандықтың қалдығы.
«Қазақстандағы шамандықтың қалдығы» деген еңбектің вторы: Ш.Уәлиханов
«Көшпелі елдерді аң тәрізді жауыз тобыр санап ,беталды жүрген тағылардың есебінде түсінетін жалған ұғым қазірдің өзінде де Европада үстем болып келеді» деген пікірдің иесі: Ш.Уәлиханов.
Ш.Уәлихановтың 1863-1864 жылдың қысында Омбы қаласына барңан мақсаты: Сот реформасын дайындауға.
Ш.Уәлихановтың халық жағдайын жақсарту үшін ең керекті деп айтқаны: Реформаны,оның ішінде экономикалық және әлеуметтік реформа
Ш.Уәлихановтың патша өкіметінің реформаларына қатысты ойын білдірген шығармасы:
Достарыңызбен бөлісу: |
