17.Терминдерге аңықтама беріңіз: тахифилаксия, дәрілерден аллергия, синергизм, антагонизм, кумуляция. Тахифилаксиябұл бірнеше сағаттар ішінде дәріге тез үйрену. Тахифилаксия синапс ұштарындағы медиатор қорларының таусылуына негізделген.
Дәрілік аллергия-бұл дененің белгілі бір дәрі-дәрмектерге сезімталдығының жоғарылауы. Аллергия кез-келген препараттан туыдауы мүмкін, бірақ көбінесе стероид емес қабынуға қарсы, бактерияға қарсы және антисептикалық заттарға, сарысулар мен вакциналарға жоғары сезімталдық пайда болады. Негізгі белгілері-терінің қышуы, терідегі бөртпелер мен қышу, әлсіздік, Квинке ісінуі, бронхоспазм. Қан тамырлары, буындар, бүйрек және басқа органдар мен жүйелерзақымдалуымүмкін.
Синергизм —екі немесе оданкөпдәрілікзаттардыңолардыңқосындыәсерінесайкелетіндейтиімділіккөрсетеотырып, бірмезгілдежекебірбағыттаәсеретуі. Қолданушызаттарбірғанаэлементтергеәсеретуімүмкін (тікелей синергизм) немесе әртүрліэлементтергеәрекетжасайды(жанама синергизм). Мысалы, хлоралгидрат пен этил спиртісинергистерретінденаркоздыкөсеретеді.
Антагонизм дәрілікзаттардыжұптастырыпқолданғандаолардыңөзараәсерлесуінебайланыстыбір немесе бірнешедәрілікзаттардыңкейбір немесе барлықфармакологиялықәсерлерініңәлсіреуі немесе жойылуы.
Кумуляция, дегеніміздәрілердіқайталапқолданғандаденедежиналуы. Оны екітүргебөледі: материалдық кумуляция, яғнидәрініңөзіжиналады, қызметтік кумуляция дәріәсерініңжиналуынайтады.
18.Холинергиялық дәрілердің классификациясы. Холинорецепторларды ынталандыратын заттар — холиномиметик, ал тежеуші заттар — холиноблокаторлар деп аталады. Холиномиметиктер мен холиноблокаторлар жалпы холинергиялықзаттар деген ортақ атаумен біріктіріледі.
Холинергиялыкиннервацияға әсер ететін заттардың жіктелуі
• М және Н-холинорецепторларға әсер ететін заттар:
• М-, Н-холиномиметиктер:
А Тікелей әсерлі: ацетилхолин, карбахолин;
А Тікелей емес әсер: холинэстеразаға қарсы заттар — физостигминсалицилаты, галантамингидробромиді, прозерин, армин;
• М-, Н-холиноблокаторлар: циклодол.
° М-холинорецепторларға әсер ететін заттар:
• М-холиномиметиктер (мускариномиметикалык заттар): пилокарпингидрохлориді, ацеклидин;
• М-холиноблокаторлар (атропин тәрізді заттар): атропин сульфаты, платифиллингидротартраты, скополамингидробромиді, метацин, ипратропий бромиді.
° Н-холинорецепторларға әсер ететін заттар:
• Н-холиномиметиктер (никотиномиметикалык заттар): цититон, лобелингидрохлориді;
• Н -холиноблокаторлар немесе олармен байланысқан иондық каналдар блокаторлары:
• ганглийтежеуші заттар: бензогексоний, пентамин, гигроний, пирилен, арфонад;
• кураре тәрізді заттар (әсері перифериялық миорелак- санттар): тубокурарин хлориді, панкуроний бромиді, пипекуроний бромиді, дитилин.
