1 ДӘріс. ҚОҒамдық тамақтандыру кәсіпорындарының Қызметтері және оларғА Қойылатын талаптар

Қазіргі кезде аспаздық өнер әбден дамыды. Біз айтып отырған тағамдарға көкөністің қандай түрлерін, қандай дәмдеуіштердіқосу қажеттігіне, пияз, бұрыштарды қаншалықты қосу керектігіне тоқталмақ. Оны әрбірас әзірлеуші қажетңне, ұнатуына қарай өздері қосады.

Құйрық-бауыр. Құйрық-бауырды су 30-35 градус жылығанда қазанға құйрық майын салып, отты баяу жағып, 15 минуттай қайнатады. Содан кейін бауыр салып, тұз, бұрыш, пияз қосып әбден піскенше қайнатады. Піскен құйрық-бауырды табаққа салып алып, суытады. Бұдан кейін бауырды жұқалап турап, оның үстіне, құйрық майын тұрап салады және дәміне келтіру үшін дөңгелектеп туралған пияз, бұрыш салған тұздық құяды. Құйрық-бауырды асқан еттен бөлек береді. Құйрық-бауырға: 600 г бауыр, 300г құйрық май, 1 бас пияз, жарты ас қасық қара бұрыш, 1 стақан сорпа, жарты асқасық тұз керек.

Жөргем. Жөргем малдың ащы ішегі мен тоқ ішегінен өріп жасалады. Мал сойғанда ащы ішек пен тоқ ішегін жуып тазалап, тұздағаннан кейін оны айналдырып тағы бір рет сумен шайқайды. Қазанға салып асуға қолайлы болу үшін ішектерді өткермелеп өреді. Ащы ішек жіңішке, әрі өте ұзын болатындықтан, оны тоқ ішек секілді жалаң қабат өре салмай бірнеше еселеп шумақтайды да, одан соң әлгі шумақтың белінен айналдыра шандып орап, ішектің ұшын бекітеді. Жөргемді асуға да, турап қуыруға да болады. Майға қуырған жөргем дәмді болады. Жөргемге: ішек – 100г, пияз – 0,5 бөлігі керек. Әдетке жөргемді дәміне келтіру үшін тұз, бұрыш себеді, дөңгелектеп туралған пияз қосады.

Қимай. Қимай – соғымға сойылған сиыр етінен дайындалатын кәделі тағам. Сиырдың тоқ ішегін тұздап, айналдырып оның ішіне кесек етіп туралған төстік пен төстің етегін, бұрыш, тұз, жуа қосылған етті салады. Қимайға төс етінен басқа сан, қол еттері де пайдаланылады. Шұжық сияқты қимай салынған ішектің де екі ұшы істікпен түйреліп, ыстап кептіріледі. Қимайды асып жеуге де, жазғытұрым ет азайған кезде құырып жеуге де болады. Қимайдың ерекшелігі, оның майы мен қара кесек еті тең болады. Оны кейде «сиырдың қазысы» деп те атайды. Қимайды салқындатып асқан етке қосып береді. Майлы ет 500 г, 1 шай қасық тұз, 2 түйір жуа, жарты шай қасық қара бұрыш керек.

Жылқы қарны табаққа салынатын кәделі тағамдарға жатпайды. Бірақ семіз малдың қарны да жақсы бапталса, қартаға түрі ғана емес, дәмі де ұқсас келеді. Сойыла салысымен, жылы сумен әбден тазалап жуған соң, шағындап кесіп, қазанға салып, бір қайнаған соң, сорпасын төгіп тастайды да, қайтадан тұзын келтіріп, асып жеуге немесе ұсақтап турап, пияз, бұрыш сияқты дәмдеуіштерді қочып, салқын дәм жасауға болады. Қазір ұзыншалап турап, усарымсақ, пияз, бұлғар бұрышын араластырып, қуырып алып,салат жасап жүргендер бар.