Өзін - өзі бақылау сұрақтары

Дәріс жоспары:

2. 
   Оқыту процесінде білімді бағалау, бақылау, есепке алу – тәрбиелік құрал ретінде.
   
3. 
   Кредиттік оқыту жүйесімен оқитын студенттердің білімін бақылау және бағалау
   

1. 
   Психологтар мен педагогтардың зерттеулеріне сүйенсек, студенттердің көпшілігі білім алуға емес, баға алуға талпынады. Оқушы білім емес, бағаға бағдар алу себебінен, оның өзін-өзі реттеу тетіктері бүлініп, өзіндік санасының дамуы мен көңіл-күйіне теріс әсер ететінін көруге болады. “Бес балдық жүйенің” кемшілігі, студенттің мотивациялық сферасына кері әсер етіп, “ішкі мотивті”, яғни білімге деген ынтасын тежейді, бағаның түрткілік ықпалын жояады, баға оқушының жеке бір сипатымен алмастырылады, оқушылардың өзінің білімін сырттай бақылау мен бағалау әрекетінің қалыптасуын тежейді.
   

2. 
   .В.П.Беспальконың пікірі бойынша тәжірибеде оқыту процесіндегі студенттердің өздігінен оқу дағдысы қалыптаспау себебінен, міндетті түрде оқытушы тарапынан білімді бақылауды және оның оқу-танымдық іс-әрекетін басқарып, түзетуді қажет етеді. Осының салдарынан көпшілік оқушылардың оқу үлгерімі төмен болатынына тоқталады.
   
3. 
   .Білім нәтижесін жылына екі рет тексеру, оқушының оқуға ынтасын арттырмайды. 4.Емтиханда қойылатын баға кездейсоқ жағдайларға: емтихан қабылдаушының
   

• 
  студенттің өз алдына мақсат қоюы, алдын-ала оқуға мотив туғызуы, өзін-өзі реттеудің негізі рейтинг карточкасын - силлабусты ендіруге байланысты болады, онда тақырыптар мен сұрақтар беріліп, студентердің оқу үлгерімі көрсетіледі;
  
• 
  білім сапасын арттыру үшін (жүйелілік, жалпылық, беріктілік, саналылық, тереңдік) студенттерді жүйелі танымды іс-әрекетке үйрету, оқылатын ақпарат құрылымын талдау, белсенді оқыту әдістерін (зерттеушілік, проблемалық, моделдеу) қолдану, интерактивті әдістер арқылы жүйелі ойлауға, өзіндік танымдық дағдыларды қалыптастыру;
  
• 
  оқыту процесінің барлық кезеңдерін тегіс бақылау; күнделікті бақылауды өзіндік бақылауға, өз еңбегінің сапасын жұмыстық бақылауға айналдыру; рейтингті анықтау үшін ағымдық және қорытынды бақылау қорытындысын жасау;
  
• 
  оқыту мақсатына қарай, білім сапасының деңгейін анықтау;
  
• 
  жоғары сапалы білім берудің мақсаты - өзін- өзі бақылау, өзінің білімін жүйелеп реттеу, өз білімін бағалау арқылы оқытудың тәрбиелік қызметін арттыру;
  
• 
  өзін-өзі басқару деңгейін арттыру мақсатында - адамгершілік-құқықтық санасын қалыптастыру: алдындағы мақсатты анықтап, оқылатын ақпаратты талдап түсіну, шығармашылық ізденіске түсу, басқалармен қарым-қатынас орнату арқылы өзін-өзі жетілдіру, топтың қоғамдық өміріне қатысу – озат студенттердің тәжірибесін қорыту; оқытушының, студенттің оқу қызметін бақылап, оқу курсынан түйген тұжырымдарын бекіту;
  
• 
  жалаң бағаның білімді тежеуін тоқтату үшін, оқушының жетістікке жету құқын қалпына келтіру, қабілеттерін жүзеге асыру, оқыту қарқынын арттыру үшін оқыту және бақылау барысында түрлі деңгейдегі тапсырмаларды қолдану, сонымен қатар әр деңгейлі тапсырмалардың сапасын, күрделілігін көтеру;
  

• 
  оқытудың диагностикалық деңгейін және аттестациялық бағасын анықтау үшін тест қолданылады. Бұл тестілік бақылау өткен материалдарды қорытындылауға, оны терең түсінуге қызмет етеді. Қорытынды тест ( аралас) білім сапасының деңгейін (жүйелілік, тереңдік, саналылық, толықтық, жалпылық, беріктік) арттыруды көздейді және оқытылған курстың негізгі тұжырымдарын, пәнаралық байланыстарын, нақты фактілерді, блоктарды, кредит көлемін ескереді. Қорытынды тест жүргізілгеннен кейін жақсы оқитындарды автоматтық аттестацияға жіберуге шешім қабылданып, нашар оқушылардың төмен рейтингі анықталады.
  

2. 
   Студенттің семестрдегі рейтингі. Студенттің рейтингі СӨЖ екі ағымдық бақылау балы (30% - ке дейін) және екі аралық бақылаудың балы (30% - ке дейін) және емтихан (40% - ке дейін), осылардың қосындысынан қорытынды балл санмен және әріппен белгіленеді.
   

• 
  білім мазмұны блок жүйесі арқылы жүйелі берілу тиіс; тест тапсырмалары мен тест сұрақтарының саны бақылау мақсатына сәйкес болуы керек; тест әр модульдің, тақырыптың, курстың маңызды сұрақтарын қамтуы тиіс; тест-тапсырмаларда меңгерілген терминдер мен қысқаша, нақты жауаптар берілуі қажет; тестілердің мақсатына қарай (оқығанын еске түсіру, алгоритмдік, эвристикалық, шығармашылық) тестілер түрін қолдану (В.П.Беспалько бойынша).
  

3. 
   деңгей - себебін, жағдайын, пәнаралық байланысын ескеретін тесттер; толық жауап беретін немесе толықтыруды қажет ететін тесттер; жартылай ізденіске түсіретін тесттер;
   
4. 
   деңгей – мәселе шешетін, жаңа танымдық әрекеттерді таңдайтын, алған білімін қолдана білетін ( шығармашылық, ізденіс ) тесттер.
   

Кейбір оқу орындарында мынадай тәжірибе қалыптасқанын байқауға болады. Педагогикалық практика мысалы төрт апта өтетін толса, әр апта студент нені игеретінін нақты білсе, оған “5 балл “ белгіленсе, онда практика соңында әр студент 4x5=20 балл алуға талаптанады. Педагогикалық практиканы осылай нақты талаптарды меңгеруге бағыттаса, онда практика сапасы нәтижелі болар еді.

4. Студенттерді “сессиясыз” автоматты түрде аттестациялау.

• 
  Барлық тапсырмалар мерзімінде тапсырылса;
  
• 
  Сабақ беретін мұғалімдердің келісімі болса;
  
• 
  Кафедра меңгерушісі мен деканның рұқсаты болса.