2.3 Фонтандаудың шарттары
Ұңғыманың фонтандауы, фонтанды көтергіш тиімді режимде бол-ғанда ұңғыма түбіндегі сұйықты тасымалдайтын энергия, осы сұйықты кө-теруге кететін энергияға тең немесе одан жоғары болған жағдайда ғана болады. Ұңғыма түбіндегі қысым есебінен сұйық жоғары көтеріледі. 1 м3 сұйықты көтеруге кететін пайдалы жұмыс, көтеру биіктігіндегі сұйықтың тудыратын салмағына тең:
(Дж) (2.21)
1 м3 тауарлы мұнайға келетін және стандартты жағдайға келтірілген жалпы газ көлемі – газ факторы деп аталады (Г0).
Газ көлемі ұлғаяды, соның есебінен жұмыс жасайды. Сол себептен газдың ұлғаю жұмысын есептегенде Г0 толық газ факторын емес, аз көлемдегі тиімді газ факторын Гэф есептейміз [2, 11].
Ұңғыма түбіне келетін әр 1м3 мұнаймен бірге белгілі көлемде стандартты жағдайға келтірілген Г0 газ келеді деп есептейік.
Изотермиялық кезде бұл газдың кеңеюінің мүмкін жұмысы келесі теңдеумен анықталады:
(Дж) (2.22)
Сонымен, ұңғыма түбіне әрбір шаршы метр мұнаймен келетін жалпы энергия саны келесіге тең болады:
, (2.23)
(2.23) теңдеуден тасымалданатын энергия көлемін анықтауға болады:
, (2.24)
Ұңғыма түбінен сағасына дейін сұйықты көтеруге кететін шығын және қабаттан келетін энергия көлемі Wn = W1 - W2 айырмашылықтарына тең болады, яғни
, (2.25)
Энергия көлемі, фонтандау үшін өте қажетті және ол келесіге тең болады:
, (2.26)
Осыған байланысты фонтандау келесі шарт орындалғанда да болады:
, (2.27)
Сонымен , (2.28)
Яғни, қабаттан көп көлемде газ бөлінсе немесе жоғары ПӘК режи-мінде 1 м3 сұйықты көтеруге кететін газ бөлінсе, онда фонтандау болуы мүмкін.
А.П. Крыловтың теориялық зерттеулер нәтижесінде газдың меншікті шығынын (2.29) формула арқылы анықтайды:
, (2.29)
А.П. Крыловтың зерттеулерін ескере отырып меншікті газ шығыны газ сұйықтығын көтеру режимі п.ә.к. ол мен байланысты.
= (1- ), (2.30)
Мұнда бату жағдайы
, (2.31)
(2.31) және (2.29), (2.30) формулаларын теңестіреміз:
(2.32)
(2.32) теңдікте А.П. Крыловтың негізгі зерттеулері көрсетілген, мұн-дай жағдайда газдың мұнайда ерігіштігін көрсетуге болады. (2.32) теңдік-те, фонтандау шартын (2.27) қарастыра отырып, газдың нақты санын анық-тау керек. Орташа қысым ретінде орташа арифметика мәнін жазуға бола-ды.
, (2.33)
Орташа бос газ саны толық газ факторы (Го) тәрізді анықталады және еріген газ саны ерігіштік коэффицент бойынша анықталады:
Гср=Го- (2.34)
Мұнда ескеретін жағдай мұнайдың құрамында су жоқ, ол еріткіш газдан тұрмайды. Өйткені ол таза суланбаған мұнай қатарына жатады. Сондықтан мұнайдан бөлініп шығатын газ суды көтеру үшін де шығын-далады.
Достарыңызбен бөлісу: |