1. Физиология пәнінің мазмұны мен маңызы
жүктеу/скачать 189,93 Kb.
|
сессия ажжф
https, лекция 7, 207181
- Бұл бет үшін навигация:
- Бұлшықеттердің үш түрлі түрі
| Бұлшықет жүйесі-бұл қаңқа, біріңғай салалы және жүрек бұлшықеттерінен тұратын мүшелер жүйесі. Бұл дененің қозғалуына, дене қалпын сақтауға және бүкіл денеде қан айналымын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Омыртқалылардың бұлшықет жүйелері жүйке жүйесімен басқарылады, дегенмен кейбір бұлшықеттер (мысалы, жүрек бұлшықеті) толығымен автономды болуы мүмкін. Адамда қаңқа жүйесімен бірге дененің қозғалысына жауап беретін тірек-қимыл аппаратын құрайды.
Бұлшықеттердің үш түрлі түрі бар: қаңқа бұлшықеттері, жүрек бұлшықеттері және біріңғай салалы бұлшықеттер. Бұлшықеттер денені жылы ұстау үшін күш, тепе-теңдік, қозғалыс және жылуды қамтамасыз етеді. Адам ағзасында 650-ден астам бұлшықет бар. Әрбір бұлшықет мыңдаған немесе ондаған мың ұсақ бұлшықет талшықтарынан тұратын серпімді ұлпадан тұрады. Әрбір талшық фибриллалар деп аталатын көптеген кішкентай жіптерден тұрады, жүйке жасушаларының импульстары әрбір бұлшықет талшығының жиырылуын бақылайды. Бұлшықеттің бір тармағы адамның еркіне қарсы жиырылады. Бір тармақталған бұлшықет тіндері-кейбір ішкі органдардың, қан мен лимфа тамырларының қабырғаларында кездеседі. Ондағы бұлшықет талшықтары көбінесе ішкі сақина түрінде және сыртқы ұзынf бойынша орналасады. Бұлшықет тінінің құрылымдық және функционалдық бірлігі миоциттер (миофибрилдер) деп аталады. Оның құрамындағы жұқа талшықтар актин деп аталады, қалың талшықтар миозин деп аталады, ал аралық талшықтар фибриноген деп аталады. Біріңғай салалы бұлшықеттер адам еркінен тыс жиырылады. . Оның жасушалары цилиндр тәрізді және олардың бір ғана ядросы бар. Бірыңғай салалы бұлшықеттер, жиырылатын ұлпа және көлденең сызығы жоқ. Омыртқасыздарда дененің барлық бұлшықеттерін құрайды, омыртқалыларда олар түтікшелі мүшелердің мембраналарының құрамына кіреді, мысалы. ішектер мен ірі тамырлар, олардың жиырылуын және люмен мөлшерін анықтайды. Омыртқасыздардағы тегіс бұлшықет жасушалары (тегіс миоциттер) пішіні мен құрылымы бойынша әртүрлі; омыртқалыларда олар көптеген артықшылық береді, өте ұзартылған, таяқша тәрізді ядросы бар, ұзындығы 50-250 мкм. Сүтқоректілердің жатырында-500 мкм дейін болады. Қабығы –сарколемма деп аталады. Ол талшықтармен қоршалған. тығыз корпусты құрайтын ұлпа болып келеді. Бұлшықет жиырылуының режимдері . 89 жүктеу/скачать 189,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|