1 глоссарий


,11,12-Сабақ. 4. Қазақ тілінің морфологиясы. Сөз құрамы. Қосымша



бет14/30
Дата06.02.2022
өлшемі1,09 Mb.
#26885
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   30
10,11,12-Сабақ. 4. Қазақ тілінің морфологиясы. Сөз құрамы. Қосымша.
Мәтін: Қазақстан қалалары. Семей.

Морфология – сөз және оның формалары туралы ілім. Морфологияның негізгі обьектісі – морфемалар. Олар – сөздің түбірі және оған жалғанатын қосымшалардан тұрады. Сөздің лексикалық немесе грамматикалық мағынасын білдіретін әрбір жеке ең кіші бөлшегі морфема деп аталады.


Түбірден кейін тұрып, жаңа сөз тудыратын қосымшаны жұрнақ дейміз. Жұрнақтың екі түрі бар: 1) сөз тудырушы жұрнақтар; 2) сөз түрлендіруші жұрнақтар.
1. Мәтінді оқып, қысқаша мазмұнын айтып беріңіз.

  1. Мәтінді азат жол бойынша мағыналық топтарға бөліп,
    жоспар құрыңыз.

  2. Берілген сөздер мен сөз тіркестерін пайдаланып диалог
    құрастырыңыз.

Тақырыбы: "Астана қаласына сапар".
Сапар, жолсерік, кешендер, құрылыс, Есіл өзені, тарихи
маңызды, кең әрі түзу көше, сәулетті ғимарат.
Ақмола (Астана)


Ақмола - 13-14 ғасырда тұрғызылған сәулетті күмбез. Ондай тастан, күйдірген кірпіштен жасалған күмбездер Есіл мен Нұра бойында көп. Ақмола Кеңгір бойындағы Домбауыл сияқты кешендер солардың ескі түрінің бірі. Оның қабырғасы төрт бұрышты текше түрінде қаланып, үстінде шардың жартысына ұқсаған, не киіз үйдің төбесі тәрізді күмбез орнатқан.
Күмбез жолаушының көзіне алыстан жарқырап көрініп, Есіл өлкесінің аты болады. Есіл бойында дуан салынғаннан (1832) бері, Ақмола сол дуанның, кейін Ақмола қаласының, оның уезінің және облысының ресми атына айналады. Ол жерде болған тарихи күмбез 19 ғасырдың 2-жартысында қирап бітті. Тарихта, ел есінде тек оның аты ғана сақталған.
Қазақстан астанасы жөнінде айтсақ, Акмола астана болуға лайық. Географиялық орны жағынан жазық далада орна-ласқандықтан астана бола қалғанда оған сәулетті ғимараттар салынып, қала созыла беретіні белгілі ғой. Осы жағынан Ақмола өте қолайлы. Нұра, Есіл өзендерінің бойына жақын орналасқан, ол қаланы сумен қамдаудың көзі.
Егер, Қазақстан картасына көз жүгіртсек Ақмола қаласы қазақ жерінің дәл орталығы. Теміржолдың да, тас жолдың да торабы. Ақмола Қазақстанның оңтүстігіне де, солтүстігіне де, шығысына да, батысына да бірдей орталық. Ақмоланың астана болуы қазақ ұлтының миграциясына да пайдасын тигізері даусыз. Және де мұның саяси-стратегиялық маңызы бар екенін де ұғуымыз керек. Ол дегеніміз Сарыарқаның байлығына қазақты қожа ету.
Облыс 1939 жылы қазанның он төртінде кұрылған. Аумағы -133,0 мың шаршы шақырым. Халқы - 1002,0 мың адам. Облыстың 12 ауданы бар.



Каталог: ebook -> umkd
umkd -> Мамандығына арналған Сұлтанмахмұттану ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Студенттерге арналған оқу әдістемелік кешені
umkd -> ПӘннің ОҚУ Әдістемелік кешені 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған «Ұлы отан соғысы және соғыстан кейінгі жылдардағы қазақ әдебиетінің тарихы (1941-1960)» пәнінен ОҚытушыға арналған пән бағдарламасы
umkd -> «Балалар әдебиеті» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар 2013 жылғы №3 басылым 5 в 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті»
umkd -> ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешенінің
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> «Филология: қазақ тілі» мамандығына арналған


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   30




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет