Патогенезі
.
Вирус
гепатоциттерді
тікелей
бұзбайды
.
Олардың
цитолизі
иммундық
жауапқа
байланысты
,
иммунитеттің
жасушалық
тізбегінің
реакциясынан
цитотоксикалық
Т
-
лимфоциттерінің
əсерінен
туындайды
.
Ересектерде
В
гепатиті
30-40%
жағдайда
клиникалық
белгілерімен
,
ал
60-70%
латентті
түрде
кездеседі
.
Созылмалы
гепатит
жедел
инфекцияны
латентті
немесе
жеңіл
түрде
басынан
өткізген
ересек
адамдарда
6-10%
ғана
кездеседі
де
,
иммундық
жүйенің
мардымсыздығын
көрсетеді
.
Балалардың
иммундық
жүйесі
əлі
толық
жетілмегендіктен
,
В
гепатитінің
вирусы
«
бөгде
»
деп
танылмайды
.
Жұқпалылық
үрдістің
қалай
аяқталатыны
,
қоздырғыштың
биологиялық
айналымына
-
активті
вирус
репликациясына
да
байланысты
болады
.
Егер
вирустың
репликациясы
активті
жүріп
,
оған
иммундық
жүйе
сəйкес
жауап
берсе
,
манифестті
клиникасы
бар
жедел
вирусты
В
гепатиті
дамиды
.
Ал
вирус
репликациясы
төмен
болса
,
оған
организмнің
жауабы
төмен
болады
да
,
В
гепатиті
жеңіл
немесе
белгілерсіз
өтеді
.
Салыстырмалы
диагностикасы
.
-
механикалық
сарғаю
;
-
гемолитикалық
сарғаю
;
-
энтеральді
вирусты
гепатиттер
Вирусты
гепатит
«
В
»
клиникалық
ерекшеліктері
-
Жасырын
кезеңі
45-180
күн
, (
орташа
60-90
күн
)
-
Көбінесе
біртіндеп
басталады
,
сарғаю
алды
кезеңі
астеновегетативті
,
диспепсиялық
,
артралгиялық
(
псевдоревматизмдік
)
жəне
аралас
синдромдармен
өтеді
,
ұзақтығы
7-10
күн
,
кейде
1
айға
дейін
созылады
-
Сарғаю
кезеңі
ұзақ
,
максималды
деңгейіне
сатылап
жетіп
,
біртіндеп
төмендейді
,
уыттану
белгілері
айқын
-
Асқынулар
қауіпі
жоғары
-
Ересектерде
жұқтырғандардың
5-10
пайызында
созылмалы
түрі
дамиды
-
Созылмалы
түрлерінің
асқынулары
:
бауыр
циррозы
жəне
бауыр
карциномасы
.
Диагностика
Клинико
-
эпидемиологиялық
мəліметтерге
сүйене
қойылады
.
Лабораторлы
диагностикасы
Жалпы
клиникалық
зерттеулер
:
1.
Жалпы
қан
талдауы
:
аздаған
лейкопения
,
ЭТЖ
төмендеуі
2.
несеп
түсі
(
күреңденуі
),
ондағы
билирубинді
анықтау
(
Розин
сынамасы
)
3.
Нəжісінің
түсі
(
түссізденуі
)
Биохимиялық
қан
талдауы
1.
Цитолиз
синдромы
2.
Холестаз
синдромы
Цитолиз
синдромының
көрсеткіштері
:
1.
АлАТ
,
АсАт
протеазалық
ферменттер
белсенділігінің
жоғарылауы
;
2.
Бауырдың
белоктар
(
альбумин
,
протромбин
)
жəне
холестерин
эфирлерін
түзу
қасиетінің
төмендеуі
.
Холестаз
синдромының
көрсеткіштері
:
1.
Қандағы
жалпы
билирубиннің
,
оның
фракцияларының
,
холестериннің
жоғарылауы
2.
Зəрде
өт
пигменттерінің
,
билирубиннің
анықталуы
Вирусты
гепатиттердің
маркерлік
диагностикасы
(
ИФА
əдісі
)
ПТР
əдісімен
вирус
геномдарын
анықтау
ВГВ
–
ДНК
,
басқа
вирустарда
РНК
Науқастарға
күтім
жасау
ерекшеліктері
.
1.
Науқастардың
белсенділігін
төмендету
,
төсекте
жайлылық
қалыпты
қамтамассыз
етеді
.
2.
Науқастардың
№
5
емдəмді
сақтауын
қадағалау
.
Егер
науқастардың
тəбеті
болмаса
аз
мөлшерде
,
жиі
тамақтандыруға
ауыстыру
.
3.
Қажетті
мөлшерде
сұйықтықпен
қамтамассыз
ету
(
тəулігіне
2
литрден
кем
емес
).
4.
Терінің
қышуын
қадағалау
.
5.
Ауырлық
дəрежесіне
қарай
гармонды
ем
алатын
науқастарда
артериялық
қан
қысымы
жоғарлауы
,
асқазан
-
ішектен
қан
кетуі
мүмкін
.
Əр
4
сағат
сайын
АҚҚ
өлшеу
.
6.
Əрдайым
венепункцияға
тек
қана
бір
венаны
қолдануға
болмайды
,
себебі
науқастарда
қанның
ұюы
төмендейді
жəне
қан
тамырларының
сынғыштығы
жоғарлайды
.
7.
Кома
алдындағы
жағдайдың
белгілерін
білу
:
тұрақты
құсу
,
ұйқының
бұзылуы
(
түнде
ұйықтай
алмау
,
күндіз
ұйықтау
),
мінез
құлық
əдеттері
,
тахикардия
,
бауыр
өлшемдерінің
қысқаруы
,
геморрагиялық
синдром
(
мұрын
жəне
басқа
да
қан
кетулер
,
терідегі
петихиальды
бөртпелер
),
ойлаудың
тежелуі
(
қарапайым
сұрақтарға
жауап
берудің
кешеуілдеуі
).
Осы
аталған
белгілердің
қай
-
қайсысын
байқаған
мейіргер
тез
арада
науқасты
интенсивті
палатаға
ауыстыру
мəселесін
шешу
үшін
дəрігерді
шақырту
керек
.
8.
Науқасты
күнделікті
мейіргерлік
тексеруден
өткізу
,
егер
мəселе
туындаған
жағдайда
оны
шешу
.
Алдын
алуы
-
Егу
схемасы
: 1
жасқа
дейін
0-2
ай
-4
ай
.
Ересектерде
: 0-1-6
айлар
38.
Вирусты
гепатит
С
.
Этиологиясы
.
Эпидемиологиясы
.
Патогенезі
.
Салыстырмалы
диагностикасы
.
Негізгі
клиникалық
көріністері
.
Диагностикасы
.
Науқастарға
күтім
жасау
ерекшеліктері
.
Алдын
алу
.
С
гепатиті
этиологиялық
белгілері
жағынан
В
гепатитке
ұқсас
болып
келеді
.
Бірақ
сарғыштанумен
жүретін
түрлері
жеңілірек
өтіп
,
клиникалық
белгілері
тез
жоғалады
.
С
гепатиті
көп
жағдайда
сарғыштанусыз
,
субклиникалық
жəне
инаппаранты
түрде
өтеді
.
Алайда
бұл
аурудың
80-90%
созылмалы
түрге
ауысса
, 20-30%
бауыр
циррозын
тудырады
.
Этиологиясы
.
С
гепатитінің
вирусы
(HCV)
флавивирустар
(Flaviviridae)
тұқымдастығына
жататын
РНҚ
–
лы
вирус
.
Вирус
50
С
-
ға
дейінгі
температураға
төзімді
болады
,
бірақ
(
хлороформ
)
сияқты
липидтерді
ерітетін
еріткіштердің
жəне
ультракүлгін
сəулелерінің
əсеріне
өте
сезімтал
болып
келеді
.
Қоршаған
ортада
тұрақсыз
қасиет
көрсетеді
.
Эпидемиологиясы
•
Вирусты
гепатиттердің
инфекция
көздері
-
жедел
жəне
созылмалы
түрлерімен
ауыратын
науқас
адамдар
,
реконвалесценттер
жəне
ұзақ
антиген
тасымалдаушылар
•
Парентеральді
вирусты
гепатит
созылмалы
ағымда
өтуі
мүмкін
,
ұзақ
антиген
тасымалдаушылық
та
осы
гепатиттерге
тəн
•
Парентеральді
(
перкутантты
)
механизмді
вирусты
гепатиттердің
берілу
жолдары
:
•
Барлық
медициналық
манипуляциялар
•
Наркомандарда
егу
инесін
бірге
қолдану
•
Жыныстық
қатынас
арқылы
•
Вертикальді
(
анасынан
балаға
)
•
Тұрмыстық
қарым
-
қатынас
арқылы
(
тіс
щеткасы
,
ұстара
,
қырыну
,
маникюр
,
татуаж
)
С
гепатиті
«
нашақорлардың
»
гепатиті
деп
аталады
,
себебі
HCV-
инфекциясы
бар
аурулардың
əрбір
екіншісі
көктамырына
есірткі
заттарды
енгізгендер
.
.
Патогенезі
.
С
гепатитінің
вирусы
Т
-
лимфоциттер
рецепторларының
функционалды
антогонисті
болып
табылатын
пептидтерді
ынталандыратын
ы
дəлелденген
.
Осының
салдарынан
дамитын
«
Т
-
жасуларының
-
анергиясы
»
хелперлік
жəне
цитотоксикалық
белсенділікті
тежейді
де
,
жұқпалық
процестің
созылмалы
түрге
ауысуына
əкеледі
.
Мүмкін
,
иммундық
жауаптың
жасуша
тізбегінің
тежелуінде
вирусты
спецификалық
Т
-
жасушаларының
апоптозы
да
белгілі
бір
рөл
атқаратын
болар
.
Салыстырмалы
диагностикасы
.
-
механикалық
сарғаю
;
-
гемолитикалық
сарғаю
;
-
энтеральді
вирусты
гепатиттер
Вирусты
гепатит
«
С
»
клиникалық
ерекшеліктері
Жасырын
кезеңі
20
күннен
150
күнге
дейін
,
орташа
40-50
күн
.
Жедел
С
гепатиті
көп
жағдайда
анықталмайды
,
себебі
организмдегі
патологиялық
процесс
жасырын
(
латентті
)
түрде
өтеді
(
субклиникалық
,
инаппарантты
).
Астеновегетативті
жəне
диспепсиялық
синдромдар
сарғыштанумен
өтетін
(
өте
сирек
кездеседі
)
С
гепатитінің
бастапқы
кезеңінде
жəне
сарғыштанусыз
өтетін
түрінде
кездеседі
.
Науқастар
əлсіздіктің
,
енжарлықтың
,
тез
шаршағыштықтың
,
тəбетсіздіктің
орын
алғанына
шағымданады
.
Сарғыштану
кезеңінде
жалпы
улану
белгілері
айқын
емес
.
Сарғаюдың
айқындылығы
төмен
болады
да
,
көздің
,
таңдайдың
аздап
сарғаюымен
,
терінің
білінер
-
білінбес
сарғыштануымен
,
холурия
жəне
ахолия
белгілерінің
бір
-
екі
рет
байқалуымен
сипатталады
.
Кейде
бауыры
аздап
үлкейеді
,
палпациялағанда
жұмсақ
болады
.
Көкбауыры
үлкеймейді
.
Манифесті
С
гепатитінің
клиникалық
ағымы
көбінесе
(75-85%)
жеңіл
,
ал
сирек
жағдайда
орташа
түрде
өтеді
.
Жедел
бауыр
жетіспеушілігі
(
энцефалопатия
)
өте
сирек
дамиды
.
Жазылу
-15%
жағдайда
ғана
,
созылмалы
ағымға
75-85 %
жағдайда
өтеді
(
нəзік
өлтіруші
)
Асқынулары
:
бауыр
циррозы
,
бауыр
рагы
Достарыңызбен бөлісу: |