1. Жұқпалы аурулар туралы жалпы түсінік



Pdf көрінісі
бет15/34
Дата28.10.2022
өлшемі6,19 Mb.
#155460
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   34
Байланысты:
Снимок экрана 2021—10—21 в 14.18.27

33. 
Тағамды
-
уытты
 
инфекциялар
 
анықтамасы

Этиологиясы
.
Эпидемиологиясы
.
Патогенезі
.


Тағамды
 
уытты
 
инфекциялар
– 
экзотоксин
бөлетін
шартты
патогенді
бактериялармен
шақырылатын

асқорыту
жолдарының
жоғары
бөліктерінің
зақымдалуымен
жəне
су
-
тұз
алмасуыдың
бұзылуымен
өтетін
жедел

қысқа
уақытта
өтетін
аурулар
тобы
.

Этиологиясы

Тағамды
уытты
инфекцияның
қоздырғыштарына
адам
организмнен
тыс
,
тағамда
экзотоксиндер
өндіре
алатын
қасиеттері
бар

көптеген
шартты
патогенді
бактериялар
жатады
.
Экзотоксиндерге
энтеротоксиндер
(
термолабильді

термостабильді

жəне
цитотоксиндер
жатады

Энтеротоксин
өндіруші
қасиеті
бар
,
аурудың
жиі
кездесетін
қоздырғыштарына
Clostridium perfringens, Proteus vulgaris, Proteus mirabilis, Bacillus cereus,
Klebsillam, Serratia, Enterobacter, Citrobakter Pseudomonas, Vidrio 
жəне
т
.
б
.
жатады
.
Эпидемиологиясы
.
Тағамды
уытты
инфекциялардың
қоздырғыштары
табиғатта
кең
тараған

адаммен
жануарлардың
нəжісінде

топырақта

ауада

заттардың
үстінде

Бұл
кезде
аурудың
көзін
анықтау
мүмкін
емес

Бірақ

кей
жағдайларда
аурудың
көзі
болып
тағам
өндірістігінде
істейтін
жəне
əр
түрлі
терілік
іріңді
процестерімен

баспамен

ларинготрахеобронхитпен
ауыратын
адамдар
.
Осымен
қатар

аурудың
көзі
болып
маститпен
ауыратын
ірі
қара
мал
болуы
мүмкін
.
Тағамдыуытты
инфекцияларлардың
берілу
механизмі
– 
фекальды
-
оральды

берілу
жолы

алиментарлы

Аурудың
берілу
факторларына
жиі
ет

балық
тағамдары

шұжық

жұмыртқа

балық
консервалары

сүт

шырындар
лимонад

сыра
жəне
т
.
б

жатады

Олар
аурудың
қоздырғыштарына
қолайлы
қоректі
орта
болып
табылады
.
Қабылдаушылық
– 
жоғары
деңгейде

залалданған
тағамды
қабылдаған
адамдардың
90-
100% 
ауруы
мүмкін

Сол
себептен
ауырғандардың
топтылығы
жəне
аурудың
эксплозивті
(
кенеттен
ауруды

сипаты

аз
уақытта
көп
адамның
ауырып
қалуы
тағамдық
токсикоинфекцияларға
аса
тəн
эпидемиологиялық
көрсеткіш

Ауру
жыл
бойы

көбінесе
жаз
айларында
кездеседі
.

Патогенезі
.
Тағамды
уытты
инфекциялар
кезінде
асқазанға
түскен
уақытта
тағам
құрамында
бактериялармен
қатар
токсиндер
түседі

Осының
нəтижесінде
инкубациялық
кезең
өте
қысқа
болады

Тағамдық
токсикоинфекцияның
патогенезі
мен
клиникалық
көрінісі
экзотоксиннің
түрі
мен
мөлшеріне
жəне
басқа
токсиндік
заттардың
болуына
байланысты
.
Энтеротоксиндер
асқазан
мен
ішектің
эпителиальды
клеткаларымен
байланысып
,
эпителиоциттердің
ферменттік
жүйелеріне
əсер
етеді

Аденилциклаза
мен
гуанилциклаза
шырышты
простагландиндердің

гистаминнің

ішек
гармондарының
түзілу
жылдамдығы
жоғарылайды

Мұның
нəтижесінде
асқазан
мен
ішек
қуысына
сұйықтық
пен
тұздар
жиналады
,
диарея
пайда
болады
.

34.
Тағамды
-
уытты
 
инфекциялар
 
негізгі
 
клиникалық
 
көріністері

Диагностикасы

Науқастарға____күтім____жасау____ерекшеліктері__.'>Науқастарға
 
күтім
 
жасау
 
ерекшеліктері

Емі

Алдын
 
алу
.
Негізгі
 
клиникалық
 
көріністері
.
Тағамдық
токсикоинфекциялар
– 
циклді
ағымды
аурулар

Жасырын
кезең
30 
минуттан
-24
сағатқа
дейін

Ауру
жедел
басталады

жүрек
айну

көп
реттік
құсу

эпигастрий
аймағының
немесе
іштің
барлық
аймағының
толғақ
тəрізді
ауырсынуымен

Содан
кейін
көп
мөлшерде
сұйық
,
жағымсыз
иісті
нəжіс
қосылады

Кейбір
науқастарда
диспепсиялық
бұзылыстармен
бірге
қалтырау

дене
қызуының
38-39
С
-
қа
көтерілуі

жалпы
əлсіздік

бас
ауру

ауыр
жағдайларда
естен
тану

құрысулар
болуы
мүмкін

Қараған
кезде
тері
жамылғылары
мен
кілегей
қабаттарының
бозғылттығына

құрғақтығына
назар
аудару
қажет

Ауыр
жағдайларда
цианоз

гипотония
,
тахикардия

коллапс
дамуы
мүмкін

Тағамды
токсико
инфекцияның
қолайсыз
ағымында
əлсіз
балаларда
инфекциялық
токсикалық
шок
дамуы
мүмкін

Алайда
осыған
қарамастан
аурудың
болжамы
қолайлы

Науқастардың
жағдайы
тез
жақсарады
жəне
бірінші
тəуліктің
соңында
жазылумен
аяқталады

Кейде
2-3 
күнге
дейін
əлсіздік
сақталуы
мүмкін
.
Диагностикасы
.
1) 
клиникалық
– 
эпидемиологиялық
мəліметтер
;
Дұрыс
диагноз
қою
үшін
келесі
негізгі
белгілерге
сүйену
қажет
:

тағам
қабылдаған
адамдардың
топтасып
ауруы
;

жедел
гастриттің

энтериттің

колиттің
клиникалық
белгілерімен
сусыздану
жəне
улану
белгілерінің
қосарлануы
;

қысқа
инкубациялық
кезеңнің
болуы
;

ауру
жедел
дамып
қысқа
уақытта
созылуы
.
Науқастарға
 
күтім
 
жасау
 
ерекшеліктері
.
Тағамдық
токсикоинфекциялармен
науқастанғандарды
жұқпалы
ауралар
аураханасына
жатқызу
клиникалық
жəне
эпидемиологиялық
көрсеткіштері
бойынша
жүргізіледі
.
Бірінші
рет
науқасты
қарап
жəне
диагноз
қойған
соң
асқазанын
шайып

жуындысын
бактериологиялық
əдіспен
зерттеледі

Егер
жоғалтқан
сұйықтықтың
мөлшеріне
1,5-2 
литрден
аспаса

ауыз
арқылы
жоғалтқан
сұйықтықтың
мөлшеріне
тең
сұйықтық
ішкізеді
.
Науқасты
емдеу
аурудың
түрі
мен
ауырлығына
жəне
қосымша
ауруы
бар
түріне
байланысты
жүргізеді

Алдымен

сусыздануға
қарсы
күрес

дезинтоксикациялық

гемодинамиканы
реттеу
шаралары
жүргізіледі

Сонымен
қатар
қосымша
ауруды
емдеу

симптоматикалық
жəне
диетотерапия
тағайындалады
.
Ауруханада
асқазанды
шаюдан
бастайды

Асқазанды
шаю
үшін
1% 
натрий
гидрокарбонаты
ерітіндісі
немесе
0,1%
калий
перманганаты
ерітіндісі
қолданылады

Орташа

литрдей
сұйықтық


пайдаланылады

Асқазанды
шаю
үшін
зонд
арқылы
жүргізген
жөн

Енгізілетін
сұйықтықтың
мөлшерін
құсқан
кезде
жəне
диарея
кезінде
жоғалтқан
сұйықтық
арқылы
анықтайды

Ауыр
жағдайда

кейде
орта
дəрежедегі
ТТИ
кезінде
регидратациялық
терапияны
көктамырға
полиионды
кристаллоидты
ерітінді
енгізу
арқылы
жүргізіледі
(
дисоль

трисоль

хлосоль
,
ацесоль
ерітінділерін
көк
тамыр
арқылы
). 
Тұзды
ерітінділермен
қатар
дезинтоксикация
үшін
синтетикалық
коллоидты
ерітінділерді
– 
энтеродез

энтерол
жəне
реополиглюкин

полиглюкин
,
реомакродекс

реоглюман
қолданылады

Коллоидты
ерітінділермен
инфузия
сусыздану
жоқ
кезде
жүргізу
қажет

Себебі

көк
тамыр
арқылы
жіберген
кезде
сұйықтық
интерстициялық
кеңістіктен
тамырлы
арнаға
өтеді
.
Полиионды
кристаллоидты
ерітінділерді
көк
тамыр
инфузия
жасағанда
ТТИ
-
ң
ауыр
дəрежесінде
– 70-90 
жылдамдықпен
60-120 
мл
\
кг
дене
массасына
енгізеді

дəрежеде
– 60-90
мл
\
мин
жылдамдықпен
55-75 
мл
дене
массасына
мөлшерде
енгізіледі
.
Инфузиялық
терапияны
құсу
тоқтағанда

бүйректің
функциясы
мен
гемодинамика
дұрыстаған
кезде
тоқтату
қажет
.


емдəм
тағайындалады

ал
сауығы
кезіңінде

13 
емдəмге
ауыстырылады

Тағамнан
асқорыту
жүйесіне
механикалық
жəне
химиялық
əсер
ететін
тағамдарды
алып
тастайды

сүт
,
консерві

бұқтырмалар
жəне
тəтті
тағамдар

пісірілмеген
жемістер
.
Антибактериалды
препараттар
қажет
емес
.

Алдын
 
алу
 
шаралары
.
Тағамдық
токсикоинфекцияны
алдын
алу
шараларын
бірнеше
топқа
бөлуге
болады
:

Бірінші
топта


инфекцияның
көзіне
назар
аударады

Жануарларды
ветеринарлық
бақылауға
алу
керек
.
Етті
өңдеу
комбинаттарында
санитарлық
жағдайды
сақтау

Тағам
өнеркəсіптерінде
терінің
іріңді
ауруларымен
ауыратын
адамды
жұмыс
істетпеу

Маститпен
ауыратын
жануарлардың
сүтін
өңдеп
пайдалану

Екінші
топта
жалпы
түрде
алдын
алу
шаралары
.
Санитарлық
ережелерді
қатаң
түрде
сақтау

тағамдық
өнімдерді
дұрыс
сақтау

дұрыс
тасымалдау
,
дайындау
керек

Тағам
дайындайтын
адамдардың
жеке
бас
гигиенасын
сақтау
керек

Үшінші
топта
алдын
алу
шаралары
қоздырғыштарды
көбейтпеу

оларды
жоюға
бағытталған

Ол
үшін
тағамдық
өнімдерді
дұрыс

мерзіміне
сай
сақтау
керек

Сүт
өнімдерін
қайнату
арқылы
стерилизациялау

Сақталған
заттардың
жағдайын
бақылау
.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   34




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет