Негізгі
клиникалық
көріністері
Жасырын
кезеңі
4-5
күнге
созылады
,
сондықтан
осы
уақытта
карантин
салынады
.
Ауру
жедел
басталады
.
Көбінесе
түнгі
мезгілде
,
алғашқы
уақытында
сұйық
іш
өтумен
жəне
құрсақ
қуысында
дискомфортпен
сипатталады
.
Дене
қызуы
көбінесе
қалыпты
.
Нəжісі
сулы
лайлы
–
ақ
түсті
күріш
қайнатпасы
тəрізді
.
Құсу
диареядан
12-24
сағаттан
кейін
басталады
.
Бұл
белгі
тырысқақтың
ерекшелігіне
жатады
.
Ол
да
күріш
қайнатпасына
ұқсас
.
Бірінші
кезең
–
энтеритті
кезең
.
Гастроэнтерит
дамуы
нəтижесінде
организмнің
сусыздануы
мен
деминерализациясы
тез
пайда
болады
.
Диарея
жиілігі
3-4-10
рет
тəулігіне
.
Диарея
3
күнге
дейін
болады
.
Терісі
ылғалды
,
тургоры
өзгермеген
. 2\3
науқастарда
аузының
шырышты
қабаты
құрғайды
.
Науқастың
іші
ауыру
сезімсіз
.
Бұл
тырысқаққа
аса
тəн
белгі
,
себебі
ішекте
қабыну
процесі
болмайды
.
Барлық
көріністер
ферментативті
бұзылыстардың
əсерінен
дамиды
.
Сондықтан
тырысқақ
кезіндегі
диареяны
секреторлы
деп
атайды
.
Тырысқақты
ағымы
бойынша
жедел
,
орташа
ауыр
жəне
ауыр
деп
бөледі
.
Сұйықтықты
жоғалту
нəтижесінде
гиповолемияға
əкеледі
,
тұздың
жоғалуы
тырысу
синдромының
пайда
болуын
шақырады
.
Бұл
көбінесе
қол
аяқ
,
шайнау
,
тізе
бұлшық
еттерінде
болады
.
Қолайсыз
ағымына
іш
өту
жиіленеді
,
қан
қысымы
төмендейді
;
қол
«
кір
жуғыштың
қолы
»
симптомы
анықталады
.
Гиповолемия
диурездің
төмендеуіне
əкеледі
.
Олигоурия
дамып
ол
кейінен
анурияға
ауысады
.
Терминальді
кезең
науқастың
естен
тануына
əкеледі
жəне
көп
жағдайда
комада
өліп
кетеді
.
Сусызданудың
дəрежесін
анықтау
үшін
В
.
И
.
Покровскийдің
жіктелуін
қолдану
қажет
:
I.
науқастың
дене
салмағының
дефициті
1-3%;
нəжісі
ботқа
тəрізді
болып
қала
береді
,
құсу
болмауы
да
мүмкін
.
Сусыздану
жəне
гемодинамика
бұзылыстары
болмайды
немесе
əлсіз
байқалады
.
II.
науқастың
дене
салмағының
дефициті
4-6%;
сулы
нəжіс
жəне
құсу
пайда
болады
.
Тері
жəне
кілегей
қабаттары
құрғақ
,
даусы
əлсіз
,
жиі
қол
терісінің
тургоры
төмендеген
,
тахикардия
,
аздап
артериялық
гипотензия
,
олигурия
.
III.
науқастың
дене
салмағының
дефициті
7-9 %;
іш
өту
мен
құсу
көп
ретті
.
Шөлдеу
,
құрысулар
,
адинамия
,
даусының
қарлығуы
байқалады
.
Беттері
үшкірленген
,
көздері
кіртиген
,
тері
тургоры
əсіресе
аяқтарда
төмендейді
,
тахикардия
,
айқын
артериялық
гипотензия
,
олигурия
немесе
анурия
.
IV.
науқастың
дене
салмағының
дефициті
10%
жəне
одан
жоғары
.
(
декомпенсациялық
сусыздану
)
афония
,
тері
тургоры
бірден
төмендейді
,
терісі
мұздай
,
түсі
көкшілдеу
,
тоникалық
құрысулар
тəн
,
дене
қызуы
35-34
С
,
шок
дамиды
,
анурия
байқалады
.
32.
Тырысқақ
.
Диагностикасы
.
Науқастарға
күтім
жасау
ерекшеліктері
.
Регидратация
принциптері
.
Алдын
-
алу
.
Диагностикасы
.
Тырысқақ
кезінде
қан
плазмасының
меншікті
салмағы
гемотокритті
жəне
электролиттер
көрсеткіштерін
бақылау
қажет
.
Нəжіс
микроскопиясында
қозғалмалы
микробтар
аурудың
болжам
диагнозын
күмəндануға
көмектеседі
.
Классикалық
зерттеу
бактериологиялық
.
Экспресс
əдістері
–
иммунофлюоресценті
зерттеу
,
ИФА
.
Серологиялық
əдістері
:
вибрицидті
жəне
антитоксикалық
антиденелерді
анықтау
(
нейтрализация
реакция
т
.
б
)
Соңғы
жылдары
ПТР
қолданылады
.
Науқастарға
күтім
жасау
ерекшеліктері
.
1.
Міндетті
түрде
науқастар
ауруханаға
жатқызылады
.
Аурудың
барлық
клиникалық
көрінісі
кезеңінде
төсек
тəртібін
сақтау
,
ол
3
күнге
созылады
.
2.
Іш
өту
жəне
құсу
кезінде
шыққан
сұйықтықты
есептеп
максималды
жайлылықты
«
холералық
»
керуетте
қамтамассыз
ету
(
əр
2-4
сағат
сайын
бақылап
тұру
қажет
).
3.
Ауыз
немесе
назогастарльды
зонд
арқылы
келесі
құрамдағы
ерітінділерді
енгізуді
қамтамассыз
етеді
:
натрий
хлорид
-3,5
г
,
натрий
гидрокарбонаты
- 2,5
г
,
калий
хлор
1,5
г
,
глюкоза
20
г
1
литр
ауыз
суына
. 1
сағат
көлемінде
науқас
1-1,5
л
сұйықтықты
ішу
керек
.
Осы
ереітінділерді
алдын
ала
40-42
С
судан
ерітіп
қолдану
керек
.
4.
Сусыздануы
айқын
байқалатын
науқастарға
тамыр
ішіне
хлосоль
,
квартосоль
немес
трисоль
бастапқыда
шапшылатып
(
алғашқы
2
л
)
жылдамдығы
100-200
мл
минутына
,
содан
соң
ерітінділердің
енгізу
жылдамдығын
азайтады
.
Қолданар
алдында
ерітінділерді
38-40
С
қыздыру
керек
.
5.
Жылытқыштармен
денені
,
аяқ
қолдарды
жылыту
керек
.
6.
Құсу
тоқтағаннан
кейін
науқастардың
тетрациклинді
0,3-0,5
г
немесе
левомицетинді
0,5
г
əр
6
сағат
сайын
5
күн
қабылдауын
қамтамассыз
ету
(
мейіргердің
қатысуымен
)
7.
Жазылу
кезеңінде
науқастарға
жүрек
қызметінің
жақсаруы
жəне
тамыр
қабырғаларының
нығайту
үшін
құрамында
калий
бар
тағамдарды
(
курага
,
қызанақ
,
картоп
)
қабылдауын
қамтамассыз
ету
.
8.
Науқасты
күнделікті
мейіргерлік
тексеруден
өткізу
,
егер
мəселе
туындаса
оны
тез
арада
шешу
.
Регидратация
принциптері
.
Бірінші
орында
патогенетикалық
терапия
:
жоғалған
сұйықтық
орнын
толтыру
–
регидратация
.
Регидратация
2
кезеңді
жүргізіледі
:
-
біріншілік
регидратация
-
компенсаторлы
регидратация
Су
мен
электролиттердің
жоғалуын
коррекциялау
(
компенсаторлы
регидратация
).
Біріншілік
регидратация
ауруханаға
дейін
басталуы
қажет
.
Оның
мақсаты
–
науқастың
бұрын
жоғалтқан
электролиттерін
қайтадан
енгізу
.
Аурудың
жеңіл
түрінде
–
оральды
(
ауыз
арқылы
)
регидратация
қолданылады
:
регидрон
,
цитраглюкосолан
ерітінділері
қолданылады
.
Физиологиялық
ерітіндісін
,
глюкозаның
10%
ерітіндісін
көктамырға
енгізуге
болады
.
Ертінділердің
көлемі
200-
350
мл
\
кг
тəулігіне
.
Дегидратацияның
ауыр
дəрежесінде
сұйықтықтарды
көктамырға
жіберу
арқылы
жүргізіледі
.
Бұл
кезде
Филлипстің
N1
ерітіндісі
немесе
хлосоль
,
трисоль
ерітінділері
көктамырға
енгізіледі
.
Ерітінді
38-40°
С
-
қа
дейін
жылытылған
болу
керек
.
Компенсаторлы
регидратацияның
мақсаты
–
диареямен
құсудың
əсерінен
жалғасып
жатқан
сумен
электролиттердің
дефицитімен
күресу
.
Науқастың
халі
аздап
жақсарған
соң
,
ерітінді
көктамырына
80-120
мл
\
мин
.
Шапшаңдығымен
тамшылап
енгізеледі
.
Алдын
алу
шаралары
.
Тырысқақтың
алдын
алу
үшін
шаралар
жүйесі
басқа
елдерден
осы
жұқпалы
ауруды
алып
келуді
сақтандыруға
,
эпидемиологиялық
бақылауды
жүзеге
асыруға
жəне
үй
–
жай
тазалығын
жақсартуға
бағытталған
.
Сонымен
қатар
сырт
ортаны
қалпына
келтірудің
де
көп
маңызы
бар
.
Соның
ішінде
халықты
таза
ішімдік
сумен
қамтамасыздандыру
,
ағынды
сулар
дезинфекциялау
,
азық
-
түлік
кəсіп
орны
мен
сүт
өнеркəсібінің
,
сауда
орындарының
,
көпшілік
тамақтандыру
орындарының
тазалығы
қатаң
бақылау
аса
маңызды
орын
алады
.
Эпидемиалық
ошақтарда
келген
адамдарды
5
күн
бақылап
, 1
рет
бактериологиялық
зерттеу
керек
. 5
күн
ішінде
ол
адамды
жəне
оның
отбасын
дəрігер
тексеруден
өткізіп
,
асқазан
-
ішек
ауруының
алғашқы
белгісі
сезіледі
,
онда
міндетті
түрде
ауруханаға
жатқызылуы
керек
.
Ерекше
профилактиканың
көрсеткіші
бойынша
холероген
-
анатоксин
қолданылады
.
Достарыңызбен бөлісу: |