1. Жұқпалы аурулар туралы жалпы түсінік



Pdf көрінісі
бет10/34
Дата28.10.2022
өлшемі6,19 Mb.
#155460
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   34
Байланысты:
Снимок экрана 2021—10—21 в 14.18.27

25.
Шигеллез
 
анықтамасы

Этиологиясы

Эпидемиологиясы

Патогенезі

Науқастарға
 
күтім
жасау
 
ерекшеліктері
Шигеллез
-
жедел
жəне
созылмалы
түрде
өтетін
тоқ
ішектің
арнайы
жаралы
қабынуымен
жиі
іріңді

қанды

кілегейлі
нəжіспен
сипатталатын
жұқпалы
ауру
.
Этиологиясы
.
Қоздырғыш
шигелла
 
тобынан
грам
«
теріс
», 
спора
жəне
капсула
түзбейді
.
Сыртқы
ортаға
төзімді
,
əсіресе
жылы
кезінде

құрғатуға

қайнатуға
төзімсіз

Қоздырғыштар
тағам
өнімдерінде
жақсы
сақталып

көбеюге
қабілетті

түрлі
салаттарда

қайнатылған
етте

сүт
жəне
сүт
өнімдерінде
,
тағамдардың
органолептикалық
қасиеттерін
бұзбайды
. 60˚
С
ыстықта
30 
минутта

қайнатқан
кезде
бірденнен
жойылады

хлорлы
дезинфекциялық
ерітіндіде
тез
жойылады
.
Эпидемиологиясы
.
Инфекция

көзі
-
қантышқақтың
жедел
жəне
созылмалы
түрімен
ауыратын
науқастар
жəне
бактериятасымалдаушылар

Аурудың
жедел
типті
түрімен
ауыратын
науқастар
жоғары
қауіптілікке
ие

Декретирленген
топтағы

тағам
өнеркəсібінде
тағам
дайындайтын

сақтайтын
жəне
тағамды
тасымалдайтын

сонымен
қатар
сумен
қамтамассыз
ететін
тұрақты
жұмыс
жасайтын
қызметкерлер
)
тасымалдаушылар
эпидемиялық
қатынаста
ерекше
қауіп
тудырады
.
Қантышқақпен
ауыратын
науқастар
аурудың
бастапқы
кезеңінде
(
кейде
жасырын
кезеңнің
соңында

қоршаған
ортаға
қауіпті

Қоздырғыштардың
бөліну
ұзақтығы
бір
аптаға
ғана
созылады
,
кейде
3-4 
аптаға
созылады

Берілу
 
механизмі

фекальді
оральді

жолдары
– 
су

тағам
жəне


тұрмыстық
қарым

қатынас
.
1.
Григорьев
 
Шига
 
шигелласы
.
Өте
патогенді
түрі

Күшті
токсигенді

бірнеше
қоздырғыш
адам
организміне
түссе
ауру
пайда
болады

Көбінесе
тұрмыстық
қарым
-
қатынас
жолымен
тарайды
.
2.
Флекснер
 
шигелласы
.
Біріншісіне
қарағанда
онша
патогенді
емес

Ауру
пайда
болу
үшін
адам
организмінде
100 
немесе
одан
көп
қоздырғыш
түсуі
қажет

Бұл
түрі
көбінесе
су
арқылы
тарайды
.
3.
Зонне
 
шигелласы
.
Онша
патогенді
емес

ауру
тудыру
үшін
организмге
1000-10000 
бактерия
түсуі
қажет

Зонне

шигелласы
көбінесе
сүт
тағамдары
арқылы
тарайды
.
Қантышқақ
ауруына
барлық
адамдар
сезімтал

əсіресе

жасқа
дейінгі
балалар
.
Ауырып
жазылғаннан
кейін
иммунитет
тұрақты
емес

ауру
қайталануы
мүмкін

Қантышқақ
ауруы
жыл
бойы
кездесуі
мүмкін

аурушаңдылықтың
көбеюі
жаз
айларында
.
Патогенезі
:
1. 
Дизентерия
бактериясы
ағзаға
тағам
немесе
сумен
лимфобарьерден
өтеді
жəне
ащы
ішекке
содан
соң
тоқ
ішекке
,
аш
ішектің
эпителиіне
жайласады
, 2-3 
күн
арасында
су
-
электролит
алмасуын
өзгертеді
.
2. 
Тоқ
ішекке
өтіп
оның
клеткаларына
енеді

көбінесе
сигма
тəрізді
жəне
тік
ішек
зақымдалады

эндотоксин
бөліп
тоқ
ішектің
иннервациясын
өзгертіп
жара
пайда
болуына
себеп
болады
.
3. 
Токсиндердің
жергіліктің
əсерінің
салдарынан
ішектің
қабырғасының
микроциркуляциясы
бұзылып

ішектердің
моторикасы
мен
секрециясы
зардап
шегеді

Осы
өзгерістердің
барлығы
тоқ
ішектің
дистальды
бөлігінде
болады

Шигелла
бактериялары
ыдыраған
кезде
ішектердің
қуысында
сұйықтық
жəне
тұздардың
гиперсекрециясын
шақырып

диареяның
дамуына
алып
келеді

Ішектерің
инервациясының
бұзылысы
ішектердің
түйілуі
жəне
сигма
тəрізді
ішекпен
тік
ішектің
бұлшықеттердің
жиырылуы
жəне
іштегі
ауырсыну
мен
тенезмдермен
байқалады
.
Науқастарға
 
күтім
 
жасау
 
ерекшеліктері
.
1. 
Аурудың
барлық
клиникалық
көрінісі
кезеңінде
төсек
тəртібін
сақтау

ауыр
түрінде

күнге
созылады

яғни
ауырлық
дəрежесіне
байланысты
.
2. 
Іш
өту
жəне
құсу
кезінде
шыққан
сұйықтықты
есептеп
максималды
жайлылықты
қамтамассыз
ету

əр
2-4 
сағат
сайын
бақылап
тұру
қажет
)
3. 
Жоғалған
сұйықтықты
қалпына
келтіру
үшін
ауыз
арқылы
«
Регидрон
», «
Оралит
» 
тəрізді
қантты
-
тұзды
ерітінділердің
аз
мөлшерде
жиі
(1-1,5 
л

сағатына
) 2-3 
сағат
көлемінде
енуін
қамтамассыз
ету
.
4. 
Дəрігер
фуразолидон

ампициллин

ауыр
дəрежесінде
гентамицин
тағайындалады
.
5. 
Науқастардың
энтеросорбенттерді

мейіргердің
қатысуымен
смекта

пребиотиктер

хилак
форте

қызбаны
түсіру
үшін
-
парацитамол
тағайындау
.
6. 3 
жасқа
дейінгі
балаларда
жиі
іш
өту
жəне
тенезмдер
кезінде
баланы
мүлдем
горшокқа
отырғызбау
керек

себебі
тік
ішектің
сыртқа
шығуы
мүмкін

Тенезмдерді
азайту
үшін
жылы
ванналар
немесе
емдік
балауыздар
қолданылады
.
7. 
Науқасты
күнделікті
мейіргерлік
тексеруден
өткізу

егер
мəселе
туындаса
оны
тез
арада
шешу
.
26.
Шигеллез

Клиникалық
 
жіктемесі
.
Негізгі
 
клиникалық
 
көріністері

Диагностикасы
.
Алдын
 - 
алу
 
принциптері
.
Клиникалық
 
жіктемесі
.
І

Жедел
 
бактериалды
 
дизентерияның
 3-
түрі
 
болады
:

1) 
жеңіл


,
2) 
орташа
,
3) 
ауыр
.
а
)
Эксикоз
 
белгілерімен
 
өтетін

жедел
 
дизентерия
:
1-
ші
сатысында

организм
1-3% 
сұйықтық
жоғалтады
.
2-
ші
сатысында

организм
4-6% 
сұйықтық
жоғалтады
.
3-
ші
сатысында

организм
7-9% 
сұйықтық
жоғалтады
.
б

Эксикозсыз
 
өтетін
 
түрі
.
ІІ

Созылмалы
 
дизентерия
.
1. 
Созылмалы
қайталамалы
.
2. 
Созылмалы
тұрақты
.
ІІІ

Бактерия
 
тасымалдаушылық
.
1. 
Жедел
түрі
(3 
айға
дейін
).
2. 
Созылмалы
тасымалдаушылық
(3-6 
айға
жəне
одан
көп
).
Негізгі
 
клиникалық
 
көріністері
.
Ауру
жедел
жəне
созылмалы
түрде
өтуі
мүмкін
.
Жасырын
 
кезең
 
жедел
 
шигеллезда
 
орташа
2-3 
күн

бірнеше
сағатқа
қысқаруы
мүмкін

Ауру
жедел
басталады

Дизентерия
клиникасында
екі
негізгі
синдромды
ажыратады

улану
жəне
тоқ
ішектің
зақымдалу
синдромы
.
Улану
синдромы
дене
қызуының
жоғарлауы
қалтыраумен

тəбеттің
төмендеуімен

бас
аурумен
,
жүрек
айнумен
кейде
құсумен
сипатталады

Улану
синдромы
ішектік
бұзылыстардан
бұрын


дамиды

Асқазан
-
ішек
жолдарының
бұзылысы
іштегі
ауырсыну
жəне
іш
өтумен
сипатталады
.
Жедел
дизентерияның
ағымының
негізгі
түрлері

колиттік

гастроэнтероколиттік

Дизентерия
үшін
тəн
– 
колиттік
 
түрі
.
Ауру
жедел
улану
синдромынан
басталады

Содан
соң
іштің
барлық
бөлімінің
ауырсынуы
толғақ
тəрізді
сипатта
кейін
ауырсыну
сол
жақ
мықын
аймағына
ауысады
.
Үлкен
дəреті
жиі

сұйық
кілегей
жəне
қан
аралас

Кейде
үлкен
дəреті
«
ректальді
 
түкірік
»
тəрізді
болады

яғни
нəжісте
кілегей
жəне
қан
болады

Ішті
пальпация
жасағанда
сигма
тəрізді
ішектің
тығыздалуы
жəне
ауырсынуы
байқалады

Науқастарды
дəретке
жалған
шақырулар
мазалайды

дəреттің
толық
шықпау
сезімі
болады

Дəретке
жалған
шақыру
ауырсынулармен
бірге
болады

тенезмдер
).
Дизентерияның
гастроэнтероколиттік
түрі
қысқа
жасырын
кезең
(4-6 
сағат

жалпы
улану
белгілерінің
аяқ
астынан
басталуымен
сипатталады
.
Ауру
дене
қызуының
жоғарлауымен
38-39
С
қалтыраумен

эпигастрий
аймағының
ауырсынуымен
жүрек
айну
жəне
көп
рет
құсумен
басталады

Нəжісі
көп
мөлшерлі
сулы

ақшыл
сары
түсті

қорытылмаған
тағам
қалдықтарымен
.
Ауырлық
ағымына
қарай
жеңіл

орташа
жəне
ауыр
дəрежелерін
ажыратады
.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   34




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет