1.
Жеңіл
түрі
70-80%
жағдайда
кездеседі
.
дене
қызуы
қалыпты
немесе
субфебрильді
.
Ішектің
ауырсынуы
күшті
емес
.
Үлкен
дəретке
күніне
3-4
рет
барады
,
көбінесе
кілегейлі
,
шамалы
қанды
болады
.
2.
Орташа
түрі
дене
қызуы
38-39˚
С
-
қа
дейін
көтеріледі
,
улану
белгілері
анық
.
Іші
қатты
ауырады
(
толғақ
тəрізді
).
Науқас
əлсізденеді
,
үлкен
дəретке
күніне
15-20
ретке
дейін
барады
.
Нəжіс
қанды
,
шырышты
.
Бұл
түрін
емдеуге
10-15
күн
қажет
.
3.
Ауыр
түрі
улану
белгілері
өте
күшті
болады
.
Жүрек
-
тамыр
жетіспеушілігі
байқалады
.
Пульс
жиілейді
,
цианоз
,
акроцианоз
, «
тенезмдер
»
пайда
болады
.
Үлкен
дəрет
қанды
,
тік
ішектің
сыртқа
шығып
кетуі
,
тырыспа
пайда
болуы
мүмкін
.
Науқастың
клиникалық
жазылуымен
ішектің
анатомиялық
жазылуының
айырмашылығы
2-3
апта
болып
табылады
.
Жедел
түрінде
ем
кеш
басталғанда
,
толық
болмағанда
,
науқастың
иммунитет
төмен
жағдайда
,
ол
созылмалы
түрге
айналады
.
1.
Созылмалы__рецедивті__дизентерия_.'>Созылмалы
рецедивті
дизентерия
.
Қайталану
жəне
арасында
жазылу
кезеңдерінен
тұрады
.
Созылмалы
рецедивті
түрі
2
жылға
дейін
созылады
,
көбінде
науқастың
жазылуымен
аяқталады
.
2.
Созылмалы
тұрақты
түрі
.
Түрлі
өзгерістермен
сипатталады
,
ішек
қызметі
органикалық
өзгерістердің
нəтижесінде
қайталанбайтын
өзгерістерге
ұшырайды
.
Аурудың
өршу
кезеңінде
науқастарда
дене
қызуының
көтерілуі
субфебрильді
сандарға
дейін
.
Сұйық
нəжіс
,
іш
қатумен
кезектеседі
.
Үлкен
дəрет
шырышты
жəне
іріңді
болады
.
Тенезмдер
мен
жалған
шақырулар
болмайды
.
Науқас
кахексияға
дейін
жүдейді
(
салмақ
жоғалту
).
Диагностика
.
Клиникалық
жəне
эпидемиологиялық
мəліметтерге
жəне
лабораториялық
зерттеулерге
негізделеді
.
Негізгі
зерттеу
əдісі
бактериологиялық
əдіс
-
құсық
массасын
,
нəжісті
,
асқазанды
жуған
суды
қоректік
ортаға
егеді
.
Нəжісті
дефекациядан
кейін
бірден
алады
.
Бактериологиялық
əдіспен
3
реттік
тексеру
40-60%
науқастарға
диагноз
қоюға
көмектеседі
.
Серологиялық
зерттеу
динамикада
жұп
сары
сулар
қолданылады
:
РПГА
(
тікелей
гемаглютинация
реакциясы
)
дизентериялық
диагностикумдарды
қолданады
,
диагностикалық
титрлері
Зонне
шигеласында
1:100,
Флекснер
шигелласында
1:200.
Иммунологиялық
əдістер
жоғары
диагностикалық
нəтижеге
ие
(
ИФА
,
ПЦР
,
РА
).
Созылмалы
дизентерияда
тоқ
ішектің
дистальді
бөлігіндегі
қабыну
жəне
атрофиялық
өзгерістердің
бар
жоғын
анықтау
үшін
ректороманоскопия
əдісінің
маңызы
зор
.
Сонымен
қатар
нəжісте
кілегей
,
лейкоциттер
,
эритроциттерді
анықтау
үшін
копроцитология
əдісін
жүргізеді
.
Науқастарды
ауруханадан
шығару
тəртібі
.
Диспансерлік
бақылау
.
Алдын
алу
принциптері
.
Ауруханадан
шығару
ережелері
.
Толық
клиникалық
сауығу
жəне
ем
аяқталғаннан
2
күннен
кейін
жүргізілген
нəжісті
бір
реттік
бактериологиялық
тексеруден
соң
науқас
ауруханадан
шығарылады
.
Тағам
өнеркəсібінде
жұмыс
жасайтын
жəне
қатысы
бар
адамдар
2
реттік
бактериологиялық
тексеру
теріс
болған
жағдайда
ғана
ауруханадан
шығарылады
.
Алдын
алу
.
1.
Тағам
дайындау
,
су
жəне
канализация
мекемелерінде
санитарлы
-
гигиеналық
талаптарды
сақтау
.
2.
Жоғарыда
айтылған
мекемелердің
жұмысшылары
жұмысқа
орналасудан
кейін
квартал
сайын
бактериологиялық
зерттеуден
өтіп
тұруы
тиіс
.
3.
Жеке
гигиенаны
сақтау
.
4.
Ошақты
дезинфекция
жүргізу
жəне
шыбындарды
жою
.
27.
Сальмонеллез
анықтамасы
.
Этиологиясы
.
Эпидемиологиясы
.
Патогенезі
.
Сальмонеллез
–
бұл
сальмонелла
туыстығындағы
бактериялармен
шақырылатын
,
фекальді
–
оральді
механизм
арқылы
берілетін
,
асқазан
–
ішек
жолдарының
зақымдалуымен
сипатталатын
жұқпалы
ауру
.
Этиологиясы
.
Сальмонеллез
қоздырғышы
Salmonella
туыстығына
Enterobacteriaceae
тұқымдасына
жатады
.
Грам
теріс
,
қозғалғыш
,
спора
жəне
капсула
түзбейді
.
Экзо
-
жəне
эндотоксин
бөледі
.
Сальмонеллалар
қоршаған
ортада
тұрақты
.
Сальмонеллалар
қоршаған
ортада
ұзақ
сақталады
;
суда
3-4
ай
,
етте
- 6
айға
дейін
,
мұздатылған
тағамдарда
- 1
жылға
дейін
,
сүтте
жəне
шұжықта
-2
айға
дейін
.
Кейбір
тағам
өнімдерінде
(
сүт
жəне
балық
өнімдері
,
шегілген
етте
)
қоздырғыштар
тағамдарын
түсін
,
түрін
дəмін
өзгертпей
сақталып
,
көбейеді
.
Қайнатқанда
жəне
дезинфекциялық
ерітінділерде
тез
өледі
.
Эпидемиологиясы
.
Инфекция
көзі
–
адам
(
науқас
,
бактерия
бөлуші
)
жəне
жануарлар
Негізгі
инфекция
көзі
болып
үй
жануарлары
(
ірі
қара
мал
,
шошқа
),
үй
құстары
табылады
.
Берілу
механизмі
–
фекальді
–
оральді
Жұғу
жолдары
–
су
,
тағам
,
тұрмыстық
қарым
-
қатынас
.
Маусымдылығы
–
жаз
–
күз
айлары
.
1
жасқа
дейінгі
балаларда
сальмонеллез
жағдайлары
мектеп
жасындағы
жəне
ересектерге
қарағанда
10 – 15
есе
артық
тіркеледі
.
Патогенезі
.
Ауру
қоздырғыштың
ішектерге
түскеннен
кейін
пайда
болады
.
Шажырқай
лимфатүйіндерінде
көбейіп
,
лимфатосқауылдан
өтеді
жəне
қанға
өтеді
.
Гематогенді
сальмонеллалар
түрлі
ағзаларға
өтіп
,
сол
жерде
жұқпаның
екіншілік
ошағы
пайда
болады
.
Қоздырғыш
ыдырағанда
жүрек
қан
тамыр
жəне
жүйке
жүйесіне
əсер
ететін
эндотоксин
бөлінеді
;
тамырлардың
өткізгіштігі
жоғарлайды
,
терморегуляция
бұзылады
.
Аурудың
ауыр
дəрежесінде
су
жəне
электролиттердің
жоғалуынан
су
-
электролит
алмасуының
бұзылуы
,
айналымдағы
қан
көлемінің
азаюы
,
артериялық
қан
қысымының
төмендеуі
жəне
гиповолемиялық
шоқтың
дамуы
байқалады
28.
Сальмонеллездің
негізгі
клиникалық
көріністері
.
Диагностикасы
.
Науқастарға
күтім
жасау
ерекшеліктері
.
Алдын
алу
.
Негізгі
клиникалық
көріністері
.
Жасырын
кезең
– 6 -18
сағаттан
2 -3
күнге
дейін
созылады
.
Келесі
түрлерін
ажыратады
:
1.
гастроинтестиналды
(
жергілікті
)
түрі
,
гастрит
,
гастроэнтерит
жəне
гастроэнтероколит
түрінде
өтеді
.
2.
жайылған
түрі
сүзек
тəрізді
жəне
септикопиемиялық
түрі
3.
бактериотасымалдаушылық
(
жедел
,
созылмалы
жəне
транзиторлы
)
Гастроинтестиналды
түрі
-
жиі
таралған
түрі
.
Ауру
жедел
дене
қызуының
жоғарлауы
,
қалтырау
,
жүрек
айну
,
құсумен
басталады
.
Науқастарды
эпигастрий
аймағы
жəне
іштің
кіндік
айналасындағы
ауырсыну
мазалайды
,
содан
соң
ішінің
өтуі
қосылады
.
Үлкен
дəреті
сұйық
,
жағымсыз
иісті
кілегей
аралас
жəне
жасыл
түсті
.
Аурудың
ауырлық
дəрежесі
сусыздану
жəне
улану
белгілерінің
айқындылығына
байланысты
.
Жеңіл
дəрежесінде
дене
қызуы
субфебрильді
көтеріледі
, 1
рет
құсады
,
үлкен
дəреті
сұйық
сулы
,
тəулігіне
5
ретке
дейін
,
іш
өту
ұзақтығы
3
күнге
созылады
.
Орта
ауыр
дəрежесінде
дене
қызуы
38-39
С
қа
дейін
жоғарлайды
,
қайталамалы
құсу
,
үлкен
дəреті
тəулігіне
10
ретке
дейін
,
жасыл
түсті
,
іш
өту
ұзақтығы
7
күнге
созылады
.
Тілі
құрғақ
,
өңезбен
қапталған
.
Тахикардия
,
гипотония
,
сұйықтық
жоғалту
дене
салмағынан
4-6%
болуы
мүмкін
.
Достарыңызбен бөлісу: |